9-сынып Қазақ әдебиеті пәнінен 3-тоқсанның жиынтық бағалау тапсырмалары

«Қазақ тілі » пәнінен 3-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары

«Отбасы және демогра-фиялық өзгеріс. Синтаксис», «Биотехнология және гендік инженерия келешегі», «Бұқаралық ақпарат құралдары» бөлімдері бойынша

Ұзақтығы: 40 минут

Оқылым – 15 минут

Жазылым – 25 минут

Тыңдалым мен айтылым бөлек тексеріледі

Балл саны: 30

Оқылым

МӘТІН

Қазақстандағы демографиялық көрсеткіштердің айтарлықтай нашарлағанын ресми билік мойындады. Ал олардың нашарлауына нақты қандай фактор себеп болды?

Гаухар Нұрахметова:

-2001 жылдан бастап демографиялық ахуал жақсарғанымен, әр жанұяда баланың туу деңгейі төмендеп кетті деп айтуға болады. Мысалы, әрбір отбасында 1-2 баладан тұрақтанады. Бұл – үлкен мәселе. Ауруға байланысты айтар болсақ, бұл жерде жүрек дертінен қаза табатындардың саны бірінші орында тұр. Сонымен қатар, Семей полигонының зардабын шеккендердің әр түрлі деңгейдегі онкологиялық ауруға ұшырап, қайтыс болуы жоғарғы қалпында тұр.

Әзімбай Ғали:

• Жалпы туу үрдістерінің әлеуметтік, демографиялық заңдылықтары бар. Соңғы санақ деректерін қарасақ, Қазақстан жұртшылығының саны 37 пайызға өсен екен. Егер де санақтың деректері рас болса, бұл өте жоғары көрсеткіш. Қазақстан жұртшылығының санының өсуі атажұртқа оралушы бауырларымыздың есебінен болды. Тек қана соңғы 10 жылдың ішінде Қазақстанға 1 миллионнан астам бауырларымыз оралды. Сол санның арқасында Қазақстан халқы 16 миллион 400 мыңнан асты. Егер санақ деректері дұрыс болып шықса.

Бақыт Түменова:

• Сапалы өмір деген адамның өзін өзі сезінуі. Ертеңгі күнде бәрі жақсы болады, үкімет тарапынан айтылған анау болады, мынау болады деген уәделерге деген сенім. Алайда қазір сенім де азайып барады.

Әзімбай Ғали:

• Мен миграциялық мәселелерге назар аударайын деп отырмын. Біріншіден, Қазақстаннан орыс, корей, украин, татар жұртшылығы көшіп жатыр. Оларды тоқтатуға болмайды. Өйткені дүниежүзілік адам құқын бұзамыз. Сондықтан кететін адамдар өздері кетуге құқылы. Ол халықаралық демократиялық норма. Екіншіден, қазақтарды жинау және Қазақстан жұртшылығының санын кемітпеу – үлкен бір мәселе.

1-тапсырма

Мәтінді оқып, негізгі ойды анықтаңыз. Мәтіннің мақсатты аудиториясын анықтап, айтылған ойға сыни тұрғыдан өз көзқарасыңызды жазыңыз. Өз көзқарасыңызды жан-жақты тұжырымдап, мысалдармен дәлелдей отырып жазыңыз. Мазмұны бойынша маңызды деп санайтын екі сұрақ жазыңыз.

2-тапсырма

Мәтіндердің тақырыбын, қызметін, тілдік ерекшеліктерін өзара салыстырып, өңдеп, өз көзқарасыңызды жазбаша білдіріңіз. Жазбада түсіндірмелі, кезектес, талаулы салалас құрмалас сөйлемдерді түрлендіріп қолданыңыз.

1. графиктік мәтін

2 -графиктік мәтін

3-тапсырма

Төменде берілген екі тақырыптың бірін таңдап, жазба жұмысын орындаңыз. Жазылым жұмысында тақырыптан ауытқымай, абзац түрлерін жүйелі құрастырып, сабақтас құрмалас сөйлемдерді орынды қолданыңыз. Орфографиялық, пунктуациялық нормаға сай жазыңыз.

1. «Отбасы – сыйластық, жарастық орнаған орта» аргументивті эссе жазыңыз.

2. «БАҚ барлық ақпараттардың мазмұнына жауапты болуы тиіс пе?» дискуссивті эссе жазыңыз.