Қазақ тілі мен әдебиеті пәндер бойынша әдістемелік бірлестіктің

жылдық жұмысының сараптамасы

№9 ЖББМ, Южный кенті

2022\2023 оқу жылы

Мектептің тақырыбы:Білім алушыларды оқыту, тәрбиелеу және дамытуда барынша мүмкін нәтижелерге қол жеткізу мақсатында педагогтердің кәсіби құзыреттілігін арттыру жүйесі арқылы білім беру сапасын арттыру.

Әдістемелік бірлестік тақырыбы :

Оқушылардың функциональдық сауаттылығын дамыту мақсатында жаңашыл технологияларды тиімді қолдану

Мақсаты: Білім беру мазмұнын жаңарту контекстінде функционалды сауатты, патриоттық және сыни көзқарастары бар оқушыларды қалыптастыруға жағдай жасайтын оқу ортасын құру.

Әдістемелік бірлестік тақырыбы : «Оқушылардың функциональдық сауаттылығын дамыту мақсатында жаңашыл технологияларды тиімді қолдану»

Мақсаты: Қазіргі заманға сай оқытудың жаңашыл әдіс-тәсілдерін қолдану арқылы оқушылардың функциональдық сауаттылығын қалыптастыру»

Міндеттері:

• Сабақта оқушылардың сөйлесім дағдыларының түрлерін (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) меңгерте білу

• Оқушылардың шығармашылық тұрғыда ойлау қабілетін қалыптастыру

• Оқушылардың теориялық білімін практикалық тұрғыда қолдану қабілетін дамыту

• Жаңашыл технологияларды кеңінен қолдануарқылы оқушылардың белсенділігін арттыру

• Үлгерімі жоғары және төмен оқушылармен жеке жұмыс жасау

• Оқушылардың білім сапасын көтеру мақсатында оқытудың түрлі әдіс-тәсілдерін тиімді қолдану

• Функциональдық сауаттылықты дамыту бойынша АКТ, СБР технологияларын тиімді қолдану

• Мектепішілік, қалалық пәндік олимпиада,зияткерлік ойындарға қатысу

• Мектеп, ата-ана, қоғам,психолог арасындағы байланысты жетілдіру

Оқушылардың алған білімін өмірде, әлеуметтік ортада қолдануға үйрету

«2022-2023 оқу жылында Қазақстан Республикасының орта білім беру ұйымдарында оқу-тәрбие процесін ұйымдастырудың ерекшеліктері туралы». Әдістемелік нұсқау хат. – Нұр-Сұлтан: Ы.Алтынсарин атындағы ҰБА, 2022. – 320 б

ОҚУ-ТӘРБИЕ ПРОЦЕСІН ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ 2022-2023 ОҚУ ЖЫЛЫНДАҒЫ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ ✓ Мектепалды даярлық сыныптарына арналған Үлгілік оқу жоспарлары мен Үлгілік оқу бағдарламаларын өзгерту ✓ Оқу жылының ұзақтығы 1-сыныптарда 35 оқу аптасын, 2-11 (12) сыныптарда – 36 оқу аптасын құрайды

2022-2023 оқу жылынан бастап мынадай өзгерістер енгізіледі: Оқу жылының ұзақтығы 1-сыныптарда 35 оқу аптасын, 2-11 (12) сыныптарда – 36 оқу аптасын құрайды

«ҚАЗАҚ ТІЛІ», «ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІ» ПӘНДЕРІН ОҚЫТУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ (ОҚЫТУ ҚАЗАҚ ТІЛІНДЕ ЖҮРГІЗІЛЕТІН СЫНЫПТАР ҮШІН), 5-11 СЫНЫПТАР

«Қазақ тілі» пәнін оқытудың ерекшеліктері, 5-11 сыныптар Жалпы білім беретін орта мектепте қазақ тілі пәнінен академиялық білім берудің мақсаты – қазақ тілінің әлеуметтік-қоғамдық қызметі (ана тілі-ұлт тілімемлекеттік тіл) туралы біртұтас білім бере отырып, тілдің танымдық, құрылымдық, тарихи мәнін, тілді қолданудың нормативті жүйесін игеріп, сөйлеу мәдениеті тәсілдерін меңгерген, ұлттық рухты бойына сіңірген дара тұлға тәрбиелеу. Қазақ тілін оқытудың басты міндеттері бастауыш, орта, жоғары сыныптарда қазақ тілінің ана тілі ретіндегі қызметіне, орта сыныптарда қазақ тілінің ұлт тілі ретіндегі қызметіне, жоғары сыныптарда қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретіндегі қызметіне басымдық бере оқыту

1 Жалпыға міндетті білім беру стандартындағы оқу пәніне байланысты енгізілген өзгерістер мен толықтырулар Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартында «Қазақ тілі» (10-11 сыныптар) міндетті оқу пәні ретінде оқытылады. 2 Үлгілік оқу жоспарындағы оқу пәніне байланысты енгізілген өзгерістер мен толықтырулар Республиканың жалпы білім беретін мектептеріндегі оқу процесі ҚР БҒМ 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген Үлгілік оқу жоспарлары арқылы (өзгерістер мен толықтырулар өзгерістер мен толықтырулар 2022 жылғы 26 қаңтардағы № 25 бұйрықпен бекітілген) жүзеге асырылады. Олар: - Үлгілік оқу жоспарлары; - төмендетілген оқу жүктемесімен Үлгілік оқу жоспарлары. Үлгілік оқу жоспарының оқу түріне байланысты 5-11-cыныпта «Қазақ тілі» пәнін оқытуға бөлінген жаңартылған мазмұндағы оқу жүктемесінің және төмендетілген оқу жүктемесінің көлемі 6.1-кестеде көрсетілген. 6.1-кесте – 5-11-cыныпта «Қазақ тілі» пәнін оқытуға бөлінген оқу жүктемесінің көлем

Сынып	Оқу пәнінің атауы	Жалпы жүктеме сағат
		Үлгілік оқу жоспары		Үлгілік оқу жоспары (төмендетілген оқу жүктемесімен)
		Апталық	Жылдық	Апталық	Жылдық
5	Қазақ тілі	3	108	3	108
6	Қазақ тілі	3	108	3	108
7	Қазақ тілі	3	108	2	108
8	Қазақ тілі	2	72	2	72
72	Қазақ тілі	2	72	2	72
қоғамдық-гуманитарлық бағыт
10	Қазақ тілі	2	72	2	72
11	Қазақ тілі	2	72	2	72
жаратылыстану-математика бағыты
10	Қазақ тілі	1	36	1	36
11	Қазақ тілі	1	36	1	36

Оқу жылының ұзаруына байланысты пайда болған қосымша сағаттарды 99 қайталауға, өтілген материалды бекітуге және күрделі тақырыптарды оқуға пайдалану ұсынылады. ҚР Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 30 қазандағы № 595 бұйрығына сәйкес «Тиісті үлгідегі білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидаларын бекіту туралы» білім беру ұйымдары меншік түрі мен оқыту нысанына қарамастан, үлгілік оқу жоспарын дербес таңдай алады. Үлгілік оқу жоспарына сәйкес оқу жүктемесі 7- сыныпта үлгілік оқу бағдарламасында 3 сағат болса, төмендетілген бағдарламада 2 сағат көлемінде беріледі, яғни 1 сағатқа қысқарады. (ҚР БҒМ 2020 жылғы 27 қарашадағы №496 бұйрық). Оқу көлемі төмендетілген сыныптарға вариативті компоненттен сағат алуға мүмкіндік көрсетілген. 3 Оқу пәнінің мазмұны бойынша Үлгілік оқу бағдарламаларына енгізілген өзгерістер мен толықтырулар 2022-2023 оқу жылында «Қазақ тілі» пәнінен 5-11-сыныпта оқу процесі: 1. 5-9-сыныптар бойынша «Қазақ тілі» пәнінің мазмұны «Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы» ҚР БҒМ 2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» ҚР БҒМ м.а. 2017 жылғы 25 қазандағы № 545 бұйрығымен (өзгерістер мен толықтырулар ҚР БҒМ 2019 жы 26 шілдедегі №334 бұйрығымен бекітілген) бекітілген Негізгі орта білім беру деңгейінің «Қазақ тілі» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасымен жүзеге асырылады. 10-11-сыныптар бойынша «Қазақ тілі» пәнінің мазмұны «Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы» ҚР БҒМ 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына өзгерістер пен толықтырулар енгізу туралы» ҚР БҒМ 2017 жылғы 27 шілдедегі №352 бұйрығымен бекітілген оқу бағдарламаларымен (07.03.2019 ж. №105 бұйрықпен өзгерістер мен және толықтырулар енгізілген) жүзеге асырылады: - жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған «Қазақ тілі» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы; - жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған «Қазақ тілі» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы. 2. Негізгі орта білім берудің үлгілік оқу жоспарын (төмендетілген оқу жүктемесімен) таңдаған білім беру ұйымдарындағы оқу процесі «Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің кейбір бұйрықтарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» ҚР БҒМ 2020 жылғы 27 қарашадағы № 496 бұйрығымен бекітілген Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-сыныбында «Қазақ тілі» пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде) негізінде жүзеге асырылады.

Оқу нормативтері бойынша ұсынымдамалар Білім мазмұны бойынша оқу дағдыларына қойылатын талаптар біршама өзгерген (6.2-кесте).

Сынып	Тыңдалым		Оқылым	Жазылым	Айтылым
	Тыңдалым ұзақтығы	Мәтіндегі сөз саны			диалог	монолог
5	3-5 минут	200-300 сөз	300-400 сөз	150-200 сөз	6-8 сөйлем	8-10 сөйлем
6	3-7 минут	300-500 сөз	300-500 сөз	200-250 сөз	8-10 сөйлем	10-12 сөйлем
7	5-9 минут	300-700 сөз	500-700 сөз	250-300 сөз	10-12 сөйлем	12-14 сөйлем
8	5-11 минут	500-900 сөз	500-800 сөз	300-350 сөз	12-14 сөйлем	14-16 сөйлем
9	5-13 минут	500-1000 сөз	500-900 сөз	350-400 сөз	12-14 сөйлем	14-16 сөйлем

4. Оқу пәнінің мазмұнына енгізілген өзгерістер мен толықтыруларға сәйкес білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың нормативтік талаптарына сай бөлім бойынша жиынтық бағалаудың саны

Білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалау «Орта білім беру ұйымдары үшін білім алушылардың үлгеріміне ағымдағы бақылау, оларға аралық және қорытынды аттестаттау жүргізудің үлгілік қағидаларын бекіту туралы» ҚР БҒМ 2008 жылғы 18 наурыздағы № 125 бұйрығына сәйкес жүзеге асырылады (2022 жылғы 12 мамырдағы №193 бұйрықпен өзгерістер мен толықтырулар енгізілген).

Бұйрықтың 2-тарауына тиісті тармақтарына енгізілген толықтыруларға сәйкес:

9. БЖБ өткізу нысаны (бақылау, практикалық немесе шығармашылық жұмыс, жоба, эссе, диктант, мазмұндама, шығарма, тестілеу және басқалар) мен сабағын және БЖБ орындау уақытын педагог өздігінен белгілейді.

БЖБ үшін максималды балл 1-4 сыныптарда кемінде 7 және 15 балдан артық емес, 5-11 (12) сыныптарда кемінде 7 және 20 балдан артық емес болуы керек.

11. Аптасына 1 сағат оқу жүктемесі кезінде БЖБ қажет болған жағдайда бөлімдерді біріктіре отырып тоқсанына екі реттен артық жүргізілмейді, қорытынды баға жартыжылдыққа қойылады.

12. БЖБ тоқсанына үш реттен артық өткізілмейді. Бөлімдер/ортақ тақырыптар тоқсанына төрт және одан да көп бөлімдерді/ортақ тақырыптарды оқып-зерделеген жағдайда тақырыптардың ерекшеліктерін және оқыту мақсаттарының санын ескере отырып біріктіріледі. Оны екі кезеңде өткізуге болады.

21-тармаққа сәйкес тілдік пәндерден жиынтық бағалау сөйлеу әрекетінің төрт түрі бойынша жүргізіледі (тыңдалым (тыңдау), айтылым, оқылым, жазылым). Тыңдалым (тыңдау) және айтылым дағдыларын бағалау жиынтық бағалауды өткізу жоспарланған аптаның ішінде сабақтың барысында жүргізіледі.

Төмендегі кестеде оқу пәнінен бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) саны көрсетілген (6.3 -кесте).

6.3 -кесте. «Қазақ тілі » пәні бойынша жиынтық бағалау саны

Сынып	Оқу пәнінің атауы	Жалпы жүктеме, сағат
		Үлгілік оқу жоспары				Үлгілік оқу жоспары (төмендетілген оқу жүктемесімен)
		1-тоқсан	2-тоқсан	3-тоқсан	4-тоқсан	1-тоқсан	2-тоқсан	3-тоқсан	4-тоқсан
5	Қазақ тілі	2	2	2	2	2	2	2	2
6	Қазақ тілі	2	2	2	2	2	2	2	2
7	Қазақ тілі	2	2	2	2	2	2	2	2
8	Қазақ тілі	2	2	2	2	2	2	2	2
9	Қазақ тілі	2	2	2	2	2	2	2	2
10 (ҚРБ)	Қазақ тілі	2	2	2	2	2	2	2	2
10 (ЖМБ)	Қазақ тілі	2	2	2	2	2	2	2	2
11 (ҚРБ)	Қазақ тілі	2	2	2	2	2	2	2	2
11(ЖМБ)	Қазақ тілі	2	2	2	2	2	2	2	2

«Қазақ әдебиеті» пәнін оқытудың ерекшеліктері, 5-11-сыныптар 1. Жалпыға міндетті білім беру стандартындағы оқу пәніне байланысты енгізілген өзгерістер мен толықтырулар Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартында «Қазақ тілі» (10-11 сыныптар) міндетті оқу пәні ретінде оқытылады. 2. Үлгілік оқу жоспарындағы оқу пәніне байланысты енгізілген өзгерістер мен толықтырулар Республиканың жалпы білім беретін мектептеріндегі оқу процесі «Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы» ҚР БҒМ 2012 жылғы қарашадағы № 500 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы» 2022 жылғы 26 қаңтардағы №25 бұйрығымен бекітілген Үлгілік оқу жоспарларымен жүзеге асырылады: 1) негізгі орта және жалпы орта білім берудің Үлгілік оқу жоспарлары; 2) төмендетілген оқу жүктемесімен Үлгілік оқу жоспарлары. Үлгілік оқу жоспарының түріне байланысты негізгі және жалпы орта білім беру деңгейлерінде «Қазақ әдебиеті» пәнін оқытуға бөлінген оқу жүктемесінің көлемі әртүрлі болады (6.4-кесте).

.4-кесте. 5-11-cыныптарда «Қазақ әдебиеті» пәнін оқытуға бөлінген оқу жүктемесінің көлемі Сынып Оқу пәнінің атауы

Сынып	Оқу пәнінің атауы	Жалпы жүктеме, сағат
		Үлгілік оқу жоспар		Үлгілік оқу жоспары (төмендетілген оқу жүктемесімен)
		Апталық	Жылдық	Апталық	Жылдық
5	Қазақ әдебиеті	2	78	2	72
6	Қазақ әдебиеті	2	78	2	72
7	Қазақ әдебиеті	2	78	2	72
8	Қазақ әдебиеті	3	108	2	72
9	Қазақ әдебиеті	3	108	2	72
жаратылыстану-математика бағыты
10	Қазақ әдебиеті	2	72	2	72
11	Қазақ әдебиеті	2	72	2	72
қоғамдық-гуманитарлық бағыт
10	Қазақ әдебиеті	3	108	2	72
11	Қазақ әдебиеті	3	108	2	72

«Қазақ әдебиеті» пәнінен кітап оқу дағдыларын қалыптастырудың нормалары (оқу жылдамдығы)

Сыныптар	Міндетті деңгей	Мүмкіндік деңгейі
5-сынып	110 – 120сөз	120 – 150 сөз
6-сынып	120 – 130сөз	140 – 150 сөз
7-сынып	135 – 140сөз	150 – 180 сөз
8-сынып	145 – 150сөз	170 – 220 сөз
9-сынып	160 – 180сөз	200 – 250 сөз
10-сынып	190 – 200сөз	240 – 300 сөз
11-сынып	220 – 150сөз	300 – 350 сөз

5-11-сыныптарда «Қазақ әдебиеті» пәнінен өткізілетін бөлім бойынша жиынтық бағалау саны

Сынып	Үлгілік оқу жоспары бойынша
	1-тоқсан	2-тоқсан	3-тоқсан	4-тоқсан
5-сынып	2	2	2	2
6-сынып	2	2	2	2
7-сынып	2	2	2	2
8-сынып	2	2	2	2
9-сынып	2	2	2	2
10-сынып	2	2	2	2
11-сынып	2	2	2	2
Сынып	Оқу жүктемесі төмендетілген Үлгілік оқу жоспары бойынша
	1-тоқсан	2-тоқсан	3-тоқсан	4-тоқсан
5-сынып	2	2	2	2
6-сынып	2	2	2	2
7-сынып	2	2	2	2
8-сынып	2	2	2	2
9-сынып	2	2	2	2
10-сынып	2	2	2	2
11-сынып	2	2	2	2

					сөйлем	сөйлем
7	5-9 минут	300-700 сөз	500-700 сөз	250-300 сөз	10-12 сөйлем	12-14 сөйлем
8	5-11 минут	500-900 сөз	500-800 сөз	300-350 сөз	12-14 сөйлем	14-16 сөйлем
9	5-13 минут	500-1000 сөз	500-900 сөз	350-400 сөз	12-14 сөйлем	14-16 сөйлем

3-сұрақ бойынша мұғалімдердің апталық жүктемелерін, күнтізбелік жоспарларын талқыға салып,бекітуге ұсыну.

Тақырыптық-күнтізбелік жоспарлар ҚР Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 Қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес, ҚР Үкіметінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 бұйрығымен бекіткен жаңа оқу бағдарламасы негізінде, Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 18 маусымдағы №393 бұйрығымен оқу бағдарламасына өзгерістер мен толықтырулар енгізу негізінде жасалды.

Қазақ тілі мен әдебиеттен тақырыптық - күнтізбелік жоспарлар жасауда

төмендегідей оқулықтар пайдаланылды:

Сынып	пән	Оқулық авторы	Басылымдық жылы
5А	Қазақ тілі	Т.Н. Ермекова,Ж.К Отарбекова	Арман –ПВ 2017
5А	Қазақ әдебиеті	Р. Н Мұнасаева	Арман-ПВ 2017
6 А	Қазақ тілі	Б.Әрінова, Г.М.Раева, Г.С.Кәрімова, Л.К.Жұмекенова	Алматы.Атамұра 2018 ж
6А	Қазақ әдебиеті	А.С. Ақтанова, А.Қ. Жүндібаева, Л.К. Жұмекенова	Алматы.Атамұра 2018 ж
7А	Қазақ тілі	Ермекова.Т.Н, Ильясова.Н.Ә.,Тоқтыбаева.Г.Б.	Арман-ПВ 2017
7А	Қазақ әдебиеті	C.Ч.Тұрсынғалиева, Р.Зайкенова	Арман-ПВ 2017
8А	Қазақ тілі	Б.Әрінова,Қ.Молдасан,А.Байшағырова	Алматы.Атамұра 2018 ж
8 А	Қазақ әдебиеті	А.С. Ақтанова, А.Қ. Жүндібаева, Л.К. Жұмекенова	Алматы.Атамұра 2018 ж
9А	Қазақ тілі	Ж.Дәулетбекова, А.Рауандина, М. Дусимбаева	Алматы.Атамұра 2019ж
9А	Қазақ әдебиеті	А.С.Ақтанова, А. Қ. Жүндібаева,Л.К. Жүмекенова.	Алматы.Атамұра 2019 ж
10А	Қазақ тілі	Ж.Дәулетбекова, А.Рауандина, М. Дусимбаева	Алматы.Атамұра 2019 ж
10А	Қазақ әдебиеті	А.С.Ақтанова, А. Қ. Жүндібаева,Л.К. Жүмекенова.	Алматы.Атамұра 2019 ж
11А	Қазақ тілі	Ж.Дәулетбекова, А.Сарыбаева,	Алматы.Атамұра 2020ж
11А	Қазақ әдебиеті	А.Қ.Жүндібаева, Ж.Н.Нұрлыбаева	Алматы.Атамұра 2020 ж

№	Сынып	Пән	Оқулық авторы	Басылымы, жылы
1	5 «Б»	Қазақ тілі мен әдебиеті	Ф.Ш.Оразбаева, Ж.Т.Дәулетбекова, А.Қ.Рауандина, Р.С.Рахметова, Қ.С.Жайлаубаева.	Алматы қ-сы, «Көкжиек-Горизонт» ЖШС, 2017 ж.
2	6 «Б»	Қазақ тілі мен әдебиеті	Ф.Ш. Оразбаева, Ж.Т.Дәулетбекова, А.Қ.Рауандина, Р.С.Рахметова .	Алматы қ-сы, «Көкжиек-Горизонт» ЖШС, 2018 ж.
3	7 «Б»	Қазақ тілі мен әдебиеті	Ф.Ш.Оразбаева, Ж.Т.Дәулетбекова, А.Қ.Рауандина, Р.С.Рахметова, А.Н. Юсуп.	Алматы қ-сы, «Көкжиек-Горизонт» ЖШС, 2017 ж.
4	8 «Б»	Қазақ тілі мен әдебиеті	Ф.Ш.Оразбаева, Ж.Т.Дәулетбекова, А.Қ.Рауандина, Р.С.Рахметова, Қ.С.Жайлаубаева	Алматы қ-сы, «Көкжиек-Горизонт» ЖШС, 2018 ж.
5	9 «Б»	Қазақ тілі мен әдебиеті	Ф.Ш.Оразбаева , Ж.Т Дәулетбекова	Көкжиек- Горизонт 2019 ж
6	10 «Б»	Қазақ тілі мен қазақ әдебиеті	Ф.Ш.Оразбаева , Ж.Т Дәулетбекова	Көкжиек- Горизонт 2019 ж
7	11 «Б»	Қазақ тілі мен әдебиеті	Ф.Ш.Оразбаева , Ж.Т Дәулетбекова	Көкжиек- Горизонт 2020 ж

Пән мұғалімдерінің сағат жүктемесі әр мұғалімнің келісімімен, мектеп директорымен бірлесе отырып бөлінді.

Бахытжанова Г.Т.- 24сағат

Буранова К.Т.- 19сағат

Мурсалиева Б.Г.- 25сағат

Хавалхан Х-23

Жоғарыда көрсетілген сағат жүктемелері мен жасалынған тақырыптық-күнтізбе жоспарлары мен оқу жоспарының вариативті бөліміндегі сабақтың бағдарламалары талқыланып қаралды.

Қазақ тілінде білім алатын 5-11 сыныптарда қазақ тілі пәні бойынша білім сапасы

2022-2023 оқу жылының

қазақ тілі мен әдебиеті жылдық оқу сапасы

бастауыш сынып (оқыту тілі орысша)

№	Сынып	Балалар саны	Оқушылар саны	5	4	3	2	Үлгерімі	Сапасы
1	2 б	17	17	5	8	4		100%	76.5%
2	3 б	20	20	8	6	6		100%	70%
3	4 б	18	18	8	6	4		100%	77.8%
4	4 в	17	17	5	7	5		100%	70.6%

2022-2023 оқу жылының

қазақ тілі мен әдебиеті жылдық оқу сапасы

5-9 сыныптар (оқыту тілі орысша)

№

Сынып

Балалар саны

Оқушылар саны

5

4

3

2

Үлгерімі

Сапасы

1	5 б	17	17	5	5	7	-	100	58.8
2	6 б (2)	12	12	3	6	1		100	90
3	6 б (1)	10	10	4	3	5		100	58.3
4	7 б	11	11	5	1	4		100	60
5	8 б (1)	13	13	2	7	4		100	69.2
6	8 б (2)	6	6	1	3	2		100	66.7
7	9 б	14	14	5	5	4	-	100	71.4

2022-2023 оқу жылының

қазақ тілі мен әдебиеті жылдық оқу сапасы

10-11 сыныптар (оқыту тілі орысша)

№

Сынып

Балалар саны

Оқушылар саны

5

4

3

2

Үлгерімі

Сапасы

1	10 б	3	3		3			100	100
2	11 б	9	9	3	5	1		100	70

2022-2023 оқу жылының

қазақ тілі мен әдебиеті жылдық оқу сапасы

5-11 сыныптар (оқыту тілі орысша)

№	Оқушылар саны	5	4	3	2	Үлгерімі %	Сапасы %
1	88	27	28	33	-	62.5	100

Қазақ тілі пәнінің I тоқсандық қортындысының мониторингісі

2022-2023 оқу жылы

(оқыту тілі қазақша)

Сынып	Барлығы	«5»	«4»	«3»	«2»	Үлгерімі	Сапасы
5А	9	2	6	1	-	89%	100%
6А	8	1	5	2	-	75%	100%
7А	5	3	1	1	-	80%	100%
8А	5	3	2	-	-	100%	100%
9А	11	1	7	3	-	73%	100%
11А	5	1	2	1	-	60%	100%

Қазақ тілі пәнінің II тоқсандық қортындысының мониторингісі

2022-2023 оқу жылы

(оқыту тілі қазақша)

Сынып	Барлығы	«5»	«4»	«3»	«2»	Үлгерімі	Сапасы
5А	9	3	5	1	-	89%	100%
6А	8	1	5	-	-	86%	100%
7А	6	2	1	3	-	50%	100%
8А	5	1	4	-	-	100%	100%
9А	12	2	7	3	-	75%	100%
11А	5	1	3	1		80%	100%

Қазақ тілі пәнінің IIIтоқсандық қортындысының мониторингісі

2022-2023 оқу жылы

(оқыту тілі қазақша)

Сынып	Барлығы	«5»	«4»	«3»	«2»	Үлгерімі	Сапасы
5А	9	3	5	1	-	89%	100%
6А	8	1	7	-	-	100%	100%
7А	6	2	3	1	-	83%	100%
8А	5	4	1	-	-	100%	100%
9А	12	3	6	1	-	90%	100%
11А	5	1	4	-	-	100%	100%

Қазақ тілі пәнінің IVтоқсандық қортындысының мониторингісі

2022-2023 оқу жылы

(оқыту тілі қазақша)

Сынып	Барлығы	«5»	«4»	«3»	«2»	Үлгерімі	Сапасы
5А	8	2	5	1	-	88%	100%
6А	7	2	5	-	-	100%	100%
7А	6	3	2	1	-	83%	100%
8А	5	3	2	-	-	100%	100%
9А	10	3	5	2	-	80%	100%
11А	5	1	4	-	-	100%	100%

Қазақ тілінде білім алатын 5-9 сыныптарда қазақ әдебиеті пәні бойынша білім сапасы

Әдебиет пәнінің I тоқсандық қортындысының мониторингісі

2022-2023 оқу жылы

(оқыту тілі қазақша)

Сынып	Барлығы	«5»	«4»	«3»	«2»	Үлгерімі	Сапасы
5А	9	3	4	2	-	78%	100%
6А	8	1	6	1	-	88%	100%
7А	5	3	2	-	-	100%	100%
8А	5	1	3	1	-	80%	100%
9А	11	2	6	3	-	73%	100%
11А	5	1	2	1	-	60%	100%

Әдебиет пәнінің II тоқсандық қортындысының мониторингісі

2022-2023 оқу жылы

(оқыту тілі қазақша)

Сынып	Барлығы	«5»	«4»	«3»	«2»	Үлгерімі	Сапасы
5А	9	3	5	1	-	89%	100%
6А	8	1	5	-	-	86%	100%
7А	6	3	1	2	-	67%	100%
8А	5	3	1	1	-	100%	100%
9А	12	2	7	3	-	75%	100%
11А	5	1	3	1		80%	100%

Әдебиет пәнінің IIIтоқсандық қортындысының мониторингісі

2022-2023 оқу жылы

(оқыту тілі қазақша)

Сынып	Барлығы	«5»	«4»	«3»	«2»	Үлгерімі	Сапасы
5А	9	3	5	1	-	89%	100%
6А	8	2	6	-	-	100%	100%
7А	6	3	3	-	-	100%	100%
8А	5	4	1	-	-	100%	100%
9А	12	3	6	1	-	90%	100%
11А	5	1	4	-	-	100%	100%

Әдебиет пәнінің IVтоқсандық қортындысының мониторингісі

2022-2023 оқу жылы (оқыту тілі қазақша)

Сынып	Барлығы	«5»	«4»	«3»	«2»	Үлгерімі	Сапасы
5А	8	3	4	1	-	88%	100%
6А	7	2	4	1	-	86%	100%
7А	6	3	2	1	-	83%	100%
8А	5	3	2	-	-	100%	100%
9А	10	3	5	2	-	90%	100%
11А	5	3	6	1	-	100%	100%

Орыс тілінде білім алатын сыныптарда қазақ тілі мен әдебиеті пәні бойынша білім сапасы

Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің I тоқсандық қортындысының мониторингісі

2022-2023 оқу жылы(оқыту тілі орысша)

Сынып	Барлығы	«5»	«4»	«3»	«2»	Үлгерімі	Сапасы
5Б	18	6	6	6	-	67%	100%
6Б	22	7	6	9	-	59%	100%
7Б	10	3	3	4	-	60%	100%
8Б	20	5	11	4	-	80%	100%
9Б	12	4	5	3	-	75%	100%
10Б	3	-	3	-	-	100%	100%
11Б	9	5	4	3	-	78%	100%

Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің II тоқсандық қортындысының мониторингісі

2022-2023 оқу жылы (оқыту тілі орысша)

Сынып	Барлығы	«5»	«4»	«3»	«2»	Үлгерімі	Сапасы
5Б	17	6	5	6	-	65%	100%
6Б	22	6	5	11	-	50%	100%
7Б	11	3	4	4	-	64%	100%
8Б	20	4	10	6	-	70%	100%
9Б	13	5	4	4	-	69%	100%
10Б	3	-	1	2	-	33%	100%
11Б	9	2	4	2	-	75%	100%

Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің IIIтоқсандық қортындысының мониторингісі

2022-2023 оқу жылы (оқыту тілі орысша)

Сынып	Барлығы	«5»	«4»	«3»	«2»	Үлгерімі	Сапасы
5Б	16	6	3	7	-	56%	100%
6Б	20	7	5	8	-	60%	100%
7Б	10	5	1	4	-	60%	100%
8Б	21	3	12	6	-	71%	100%
9Б	14	4	6	4	-	71%	100%
10Б	3	-	3	-		100%	100%
11Б	9	3	4	2	-	78%	100%

Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің Ivтоқсандық қортындысының мониторингісі

2022-2023 оқу жылы(оқыту тілі орысша)

Сынып	Барлығы	«5»	«4»	«3»	«2»	Үлгерімі	Сапасы
5Б	17	4	6	7	-	88%	100%
6Б	22	7	9	6	-	100%	100%
7Б	10	5	2	3	-	83%	100%
8Б	19	2	11	6	-	100%	100%
9Б	14	5	5	4	-	80%	100%
10Б	3	-	3	-		100%	100%
11Б	9	3	5	1	-	100%	100%

Қазақстан халықтарының Тілдер күні мерекесінде

өткізілген іс-шаралар туралы

АҚПАРАТ

«№9 ЖББМ» КММ

Мақсаты:

Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы тілдер туралы» заңының, «Қазақстан Республикасында тілдерді дамыту мен қолданудың 2011-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру мақсатында, Үш тілді білім беруді дамыту жол картасы аясында үш тілділікті іске асыру. Мемлекеттік тіл саясатын насихаттау, оқушылардың бойларына патриоттық сезімді халықтың мәдени мұрасы арқылы өз ана тіліне деген құрмет сезімін арттыру, тіл мәртебесін көтеру, таза сөйлеуге үйрету, өз ұлтына, еліне деген сүйіспеншілікті ояту. Ана тіліміздің тұғырының мықты болуына негіз қалаған бабаларымыздың өсиетін ұран ету, қазақ тілінің мәртебесін көтеру.

Міндеттері:

• ана тілінің маңызы мен қоғамдағы орнын, жас ұрпақтың ана тілінің қадір-қасиетін түсіне білуін, балаларды туған тілін сүюге, оны қорғауға және қамқорлық жасауға тәрбиелеу.

• Қазақстанда тұрып жатқан басқа ұлт өкілдерінің Қазақстан халқына деген сыйластығын, ұлттық қарым-қатынасын нығайту.

• қазақ, орыс, ағылшын тілдеріне деген қызығушылықтарын ояту, Қазақстан жерінде тұратын халықтардың салт - дәстүрлері туралы айту, тілге құрмет көрсетуге, оны ықыласпен үйренуге тәрбиелеу.

• үш тілде сөйлеуді меңгеру;

Шешім: Мектеп оқушылары Тілдер апталығындағы өткізілген шараларға өте белсенділікпен қатысты. Апталық әр оқушыға өз өнерін көрсетуге көмек берді. Өткезілген шаралар  қызықты және мазмұнды өтті.

«№9ЖББМ” мектебінде 2022-2023 оқу жылындағы Тіл апталығында өткізілген іс-шараның талдау есебі.

5 қыркүйек – Қазақстан халқы тілдері күніне және А. Байтұрсынұлының 150 жылдығы аясында мектебімізде «Тіл – кемел болашақ тұғыры» онкүндігінің ашылу салтанаты өтті. Іс-шараның мақсаты: Мемлекеттік тіл саясатын насихаттау, оқушылардың бойына патриоттық сезімдімді халықтың мәдени мұрасы арқылы өз ана тіліне деген құрмет сезімін арттыру, тіл мәртебесін көтеру, таза сөйлеуге үйрету, өз ұлтына, еліне деген сүйіспеншілікті ояту.

2022 жылдың 6 қыркүйек күні мектебімізде Қазақстан халқы тілдері күніне және А.Байтұрсынұлының 150жылдығына орай қазақ сыныптары арасында "Ана тілін білмеген -ақылы жоқ желікбас" және орыс тілді сыныптары арасында "Ахмет Байтұрсынұлы -Ұлт ұстазы" тақырыбында 8-9 сыныптың оқушыларынан диктант жұмысы алынды.
Мақсаты: оқушылардың сауаттылығын арттыру.

https://www.instagram.com/p/CiKS8U8tEIF/?utm_source=ig_web_copy_link

7 қыркүйек күні Ұлттың ұлы ұстазы саналатын Ахмет Байтұрсынұлының 150 жылдығына мен "Тіл-кемел болашақ тұғыры" тақырыбында онкүндігіне орай 5-6 сынып оқушыларымен "Ахмет Байтұрсынұлы -Ұлт жанашыры" атты әдеби сағаты өткізілді.

https://www.instagram.com/p/CiM-atutl-c/?utm_source=ig_web_copy_link

07.09.22ж. қазак халқының ұлы ақыны А.Байтұрсынұлының 150 жылдығына орай мектебімізде жалпықазақстандық " Ахмет Байтұрсынұлы -дәуірдің дара тұлғасы" тақырыбында ашық диктант өткізілді.
Мақсаты:этносаралық қатынас тілі ретінде мемлекеттік тілдің қолданылу аясын кеңейту арқылы қазақстандық бірегейлікті қалыптастыру, қоғамдық келісім мен ел бірлігін нығайту.

https://www.instagram.com/p/CiNXs1btoHz/?utm_source=ig_web_copy_link

8 қыркүйек күні мектебімізде 6-8 сыныптар арасында жалпыоблыстық "Ахмет Байтұрсынұлы -Ұлт жанашыры" тақырыбында диктант алынды.
Мақсаты: мемлекеттік тілдің қолданылу аясын кеңейту арқылы қазақстандық бірегейлікті қалыптастыру, мемлекеттік тіл мәртебесін нығайту.

https://www.instagram.com/p/CiRyOQdNWrs/?utm_source=ig_web_copy_link

12 қыркүйек күні мектебімізде Ахмет Байтұрсынұлының 150 жылдық мерейтойының онкүндігіне орай 7-8 сынып оқушылары қабырға-газетті жасады. Мақсаты: ақынның өмірі мен шығармашылығы туралы білімдерін кеңейту.

https://www.instagram.com/p/CiaPEQQtJ1B/?utm_source=ig_web_copy_link

13 қыркүйек күні А.Байтұрсынұлының 150 жылдығы мен ҚР тілдер күні онкүндігіне орай 7-9сынып окушыларымен “Ұлттың ұлы ұстазы”тақырыбында онлайн-экскурсия жүргізілді.

https://www.instagram.com/p/CifENbUtWVP/?utm_source=ig_web_copy_link

ҚР тілдер мерекесіне орай 2022ж 5 қыркүйекте Қазақсан халқы тілдері күні және А.Байтұрсынұлының 150жыл толған мерейтойына орай 9 жалпы білім беретін мектебінде апталық жоспарында 8”А”сынып оқушысы Джамбулова Сабринаның“Туған тілім-тұғырым” құтықтауы

https://www.instagram.com/reel/Cig7sEHDotK/?utm_source=ig_web_copy_link

ҚР тілдер мерекесіне орай 2022ж 5 қыркүйекте Қазақсан халқы тілдері күні және А.Байтұрсынұлының 150жыл толған мерейтойына орай 9 Жалпы білім беретін мектебінде апталық жоспарында 9”А”сынып оқушысы Юсенова Камиланың “Туған тілім-тұғырым” құтықтауы

https://www.instagram.com/p/CihH1xhDfgp/?utm_source=ig_web_copy_link

14 қыркүйектен бастап мектебімізде А.Байтұрсынұлының 150 жылдық мерейтойы мен ҚР тілдер мерекесі онкүндігіне орай өзге ұлт өкілдері арасында "Тілге құрмет- елге құрмет" атты челлендж бастау алды.

https://www.instagram.com/reel/Cij0QlbjJJm/?utm_source=ig_web_copy_link

ҚР тілдер мерекесіне орай 2022ж 5 қыркүйекте Қазақсан халқы тілдері күні және А.Байтұрсынұлының 150жыл толған мерейтойына орай 9 жалпы білім беретін мектебінде апталық жоспарында 6"А" сынып оқушыларынан “Туған тілім-тұғырым” құтықтауы.

https://www.instagram.com/reel/Cij0kg3j1Ws/?utm_source=ig_web_copy_link

16 қыркүйек күні мектебімізде А. Байтұрсынұлының «Қырық мысалы» өлеңдері мен тіл туралы өлеңдер сайысы

Ахмет Байтұрсынұлының 150 жылдық мерейтойы мен тілдер мерекесіне орай Ахмет Байтұрсынұлының "Қырық мысалын, өлеңдерін мәнерлеп оқу" ертеңгілігі өтті. Іс шарада бастауыш сынып оқушылары жаттаған мысалдарынан үзінді оқыды. Өз елінің мақтанышы болатын оқушыларымызға ана тіліміздің маңыздығын түсіндіріп, тілімізді құрметтеуге, өз ана тілімізде қарым-қатынас жасауға және Отанға деген сүйіспеншілігін нығайтуға бағытталды.

https://www.instagram.com/p/Cikf5JsNimq/?utm_source=ig_web_copy_link

Қазақ тілінің мәртебесін жоғарылатып, айбынын асқақтату мақсатында өткізілген онкүндікте пән мұғалімдерінен басқа да атсалысқан сынып жетекшілер мен кітапханашы, мектеп тәлімгеріне алғыс білдірілді. «Тіл – кемел болашақ тұғыры» атты онкүндік соңында мерекенің жабылу жиыны өтіп, белсенділік танытқан оқушыларға мадақтамалар табысталды.

4,5- сұрақ. Мектепішілік пән олимпиадасына сараптама беру. Аудандық пән олимпиадасына дайындық барысын талдау.

2022 жылдың 5, 6 қараша аралығында интеллектуалды дарынды балаларды айқындау, дамыту және қолдау, оларды жетістікке жетелеу мақсатында қазақ тілі мен әдебиеті пәндерінен мектепішілік олимпиада өткізілді. Олимпиада тапсырмаларын дайындап, оқушыларды ұйымдастыру төмендегі мұғалімдерге жүктелді:

1.Бахытжанова Г.Т.- қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі.

2.Хавалхан Х – қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі.

3. Мурсалиева Б.Ғ. қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі.

4.Кравцова Л.М.- Оқу және тәрбие ісі меңгерушісі олимпиада төрағасы

№	Олимпиада өткізілетін пән	Сынып	Уақыты 03.11.2023ж	Олимпиада өткізілетін кабинет	Жауапты
1	Қазақ тілі мен әдебиеті	5-7	09.00-12.00	28	Бахытжанова Г.Т.
2	Қазақ тілі мен әдебиеті	8-9	09.00-12.00	27	Хавалхан Х
3	Қазақ тілі мен әдебиеті	10-11	09.00-12.00	29	Мурсалиева Б.Ғ.

І мектепішілік кезең

1. Олимпиадаға қазақ тілі мен әдебиеті пәнінен – оқушы қатысты. Мектепішілік олимпиаданың нәтижесі бойынша 1 оқушы бірінші орынға, 9 оқушы екінші орынға және

12 оқушы үшінші орынға ие болды.

Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінен аудандық олимпиаданың кезеңіне негізгі тізім бойынша төмендегі оқушылар ұсынылды:

№	Оқушының аты-жөні	Сыныбы	Пәні	Мұғалімнің аты-жөні
1.	Юсенова К	9А	Қазақ тілі мен әдебиеті	Хавалхан Х

Пән мұғалімдері дарынды оқушылардың жеткен жетістіктеріне мониторинг жүргізіп отыру, пәнді терең білетін білімді оқушымен сыныптан тыс уақытта білімін тереңдете түсу мақсатындағы іздендіру жұмысын ары қарай жүргізу. Аудандық деңгейде өтетін олимпиадаға бәсекесе алатын оқушыларды дайындауға барлық мүмкіндік жасау. Олимпиадада ерекше дайындығын көрсеткен оқушылар қатарына қазақ тілі мен әдебиет пәнінен Юсенова К

Мектепішілік,сонымен қатар аудандық олимпиадасы өз талап тұрғысында өтті.

Аудандық пәндік олимпиадан 3орын алып үмітімізді ақтады.

-Тоқсандық жиынтық бағалау жұмыстарының талдамасы туралы.

(2-8 сыныптардың жиынтық бағалау талдамасының анализдері қосымша тіркелген).

- IІ тоқсан жиынтық бағалаудың модерациясының қорытындысы.

(2-8 сыныптардың Ітоқсан бойынша жиынтық бағалау модерациясының қорытындысы қосымша тіркелген).

- Жиынтық бағалау тапсырмаларын сараптау туралы.

(2-8 сыныптардың жиынтық бағалау тапсырмаларының сараптамасы қосымша тіркелген).

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің кейбiр бұйрықтарына өзгерiстер енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 12 мамырдағы № 193 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2022 жылғы 13 мамырда № 28016 болып тіркелді.

БЖБ және ТЖБ қойылатын қорытынды балды қою кезінде қолмен жөнделген жер, сондай-ақ оқу тапсырмалары мен есептер шарттарын ресімдеуі есептелмейді.

      Аптасына 1 сағат оқу жүктемесі кезінде БЖБ қажет болған жағдайда бөлімдерді біріктіре отырып тоқсанына екі реттен артық жүргізілмейді, қорытынды баға жартыжылдыққа қойылады.

      БЖБ тоқсанына үш реттен артық өткізілмейді. Бөлімдер/ортақ тақырыптар тоқсанына төрт және одан да көп бөлімдерді/ортақ тақырыптарды оқып-зерделеген жағдайда тақырыптардың ерекшеліктерін және оқыту мақсаттарының санын ескере отырып біріктіріледі. Оны екі кезеңде өткізуге болады.

      Оқу пәндерінің күрделілік деңгейін есепке ала отырып, бір күнде үштен артық ТЖБ өткізуге болмайды. ТЖБ тоқсан аяқталатын соңғы күні өткізілмейді. Бір оқу пәні бойынша БЖБ мен ТЖБ бір күнде өткізілмейді

3-сұрақ бойынша. 9,11-сынып оқушыларының емтиханға әзірліктерінің барысы туралы

сөз сөйлеген Кравцова Л.М. мектепте өтетін қорытынды аттестацияның өту ережесімен таныстырды.

1. Қорытынды аттестаттау – бұл мемлекеттік бітіру емтиханы.

2. ҰБТ - жоғары оқу орындарына түсу емтиханы..

Барлық емтихандар, оның ішінде тестілеу де білім алушының өзі оқитын мектебінде өтеді.

Емтихандардың тізбесі және нысаны мынадый:

1. Ана тілі және әдебиетінен (оқыту тілі) эссе нысанында жазбаша емтихан. Эссеге

3 астрономиялық сағат беріледі.

Ұсынылған үш тақырыптан оқушы бір тақырыпты таңдайды. 250-300 сөзден тұратын эссе жазуы қажет.

Эссе тақырыбын таңдағаннан кейін бітірушілер негізгі идеяны анықтауы (ол не туралы?), проблеманы жинақтауы, дәлелдер жазуы, тіл құралдарын және тілдік әдістерді (салыстырулар, эпитеттер, метафоралар, риторикалық сұрақ, кіріспе сөздер мен ұсыныстар т.б.) пайдалануы, эссенің жалпы қорытындысын қалыптастыруы керек.

Барлық жұмыстарға бірыңғай бағалау өлшемшартары қолданылады

2) Орыс, өзбек, ұйғыр және тәжік тілдерінде оқытатын мектептерде қазақ тілінен және қазақ тілінде оқытатын мектептерде орыс тілінен тестілеу (берілген уақыт 80 минут, барлығы 40 сұраққа 40 балл);

Бұл пәндердің тапсырмаларының саны мен нысаны мынадай болады.

Лексикалық-грамматикалық блок – 20 тест тапсырмасы бір дұрыс жауабын таңдау арқылы;

«Тыңдалым» блогы – 10 тест тапсырмасы (2 мәтін, 200-250 сөз);

«Оқылым» блогы – 10 тест тапсырмасы (2 мәтін, 200-250 сөз).

5) Таңдау бойынша бір пәннен (физика, химия, биология, география, геометрия, дүниежүзі тарихы, әдебиет, шетел тілі (ағылшын, француз, неміс), информатика пәндерінің біреуін таңдайды) тестілеу.

Бұнда барлығы 40 тест тапсырмасы болады (80 минут, 40 сұраққа – 60 балл беріледі), оның 20 сұрағы бір дұрыс жауабын табу арқылы (20 балл беріледі), 20 сұрағы бірнеше дұрыс жауабын табу арқылы (40 балл беріледі).

Екі пән бойынша тестілеу мектепте бір күнде өтеді

Емтиханға берілген бағалаумен келіспеген жағдайда, бітіруші келесі күнгі сағат 13.00-ге дейін аудандық білім бөлімдерінің және облыстық білім басқармаларының жанынан құрылған комиссияға шағымдануына болады.

Қорытынды аттестаттаудың нақты мерзімі Министрліктің «2020-2021 оқу жылын аяқтау туралы» бұйрығымен айқындалады. Емтихандар шамамен 2019 жылғы 29 мамыр мен 9 маусым аралығында өтеді.

Қорытынды аттестаттаудың барлық материалдарын дайындауды және білім басқармаларына дейін жеткізуді Ұлттық тестілеу орталығы, ал мектептерге дейін жеткізуді білім басқармалары ұйымдастырады.

Жазбаша және ауызша емтиханды бағалауды, берілген дұрыс жауап кодтары негізінде жауап парақтарын тексеруді мектепте құрылған емтихан комиссиясы әр пән бойынша жүргізеді.

Қорытынды аттестаттаудың материалдары (жауап парақтары, сұрақ кітапшалары т.б.) мектепте бір оқу жылы бойында сақталады.

Қазақ тілінде білім алатын сыныптарда қазақ тілі Т1 пәні бойынша білім сапасы

Қазақ тілінде білім алатын сыныптарда қазақ әдебиеті Т1 пәні бойынша білім сапасы

«ХХІ ғасыр - сауатты ұрпақ ғасыры!» оқу сауаттылығы апталығы есебі

16.01-20.01.2023

3-сұрақ. Дарынды және үлгерімі төмен оқушыларменмен жұмыс нәтижесін талдау.

Мақсаты: Оқушының қабілетін анықтау. Сол бағытқа байланысты тереңдетілген түрде тапсырмалар беру арқылы даму деңгейін, ой – өрісін одан әрі дамыту. Білім алудығы негізгі талаптарды жүзеге асыру.
Жүргізілген жұмыс түрі:
Оқытуда түрлі тақырыптарда әңгіме, пікірталас өткізіп, алған әсерлері туралы шығарма жаздыртамын. Күрделі тапсырмалар орындатамын. Ізденіс жұмыстарын (реферат, баяндама, сөзжұмбақтар, ребус, шығарма жазу, өлең шығару, т.б.) өз бетінше ізденіп оқуды ұйымдастырамын. Мектепішілік, Қашықтықтан өткізілетін олимпиадаларға, конкурс-сайыстарға, қатыстырамын.

Дарын – бұл табиғаттың берген сыйы болса, оқушы бойындағы жылт еткен сәулені сөндіріп алмай, әрі қарай шыңдау – ұстаздың кәсіби біліктілігіне байланысты. «Дарынды оқушы – ұлт болашағы» десек, әр мемлекеттің болашағы мектебінде шыңдалады.Қыркүйек айында оқушылардың ой-өрісін зерттеу арқылы дарынды оқушыларды анықтау және жас ақындармен жұмыс жоспарланған болатын. Қыркүйек айында оқушылардың ой-өрісін зерттеу арқылы дарынды оқушыны анықтадым. Ол Республикалақ «Жас өркен» порталы ұйымдастырған «Бейне поэзия» атты шығармашылық байқау Ердімұрат Аружан байқауында ІІ дәрежелі диплом, және Мемлекеттік тіл мәртебесін көтеру, тіліміз бен мәдениетімізді, салт – дәстүрімізді, кеңірек насихаттау, ұлттық құндылықтарға деген жастар бойындағы құрмет пен сүйіспеншілік сезімдерін арттыру мақсатында ұйымдастырылған Олимпиада тапсырмаларын дайындап, оқушыларды ұйымдастыру төмендегі мұғалімдерге жүктелді: Олимпиадаға қазақ тілі мен әдебиеті пәнінен – 28 оқушы қатысты. Мектепішілік олимпиаданың нәтижесі бойынша 2 оқушы бірінші орынға, 12 оқушы екінші орынға және 14 оқушы үшінші орынға ие болды. Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінен аудандық олимпиаданың кезеңіне негізгі тізім бойынша төмендегі оқушылар ұсынылды: Амантай Айдын 11сынып оқушы, Маулий Құралай 10-сынып оқушысы

Амантай Айдын аудандық олимпиадасынан қазақ тілі пәні бойынша ІІІ дәрежелі дипломмен ие болса Маулий Құралай ІІ дәрежелі дипломмен ие болып өзідерінің білімін сынға салып, өздеріне артқан үмітті ақтады. Мектепішілік іс-шараларға белсене қатысып, өзінің дарындылығын көрсетіп жүр. Күрделі тапсырмалар, зерттеулер беріледі. Логикалық тапсырмаларды жиі ұсынып тұрамын. Әр сабақта оқушының ой-өрісінің өсуіне жағдай жасалады. Оқуға деген белсенділігін дамытып, арттыру. Адамгершілікке, жақсы қасиетерді бойына сіңіріп өсуіне ықпал жасау.Күрделі жұмыстарға шығармашылықпен бара алады. Қиын тапсырмаларды сүйсіне орындайды, проблеманы тереңінен қарауға ұмтылысы бар. Қазақ әдебиеті пәніне жақын, шығарманы сезімталықпен жеткізе алатын шеберлігі бар. Мәселені шешуде тез жол таба алады. Барлық пәнді сүйсіне оқи алады. Көшбасшылық қабілеті жоғары. Өте сезімтал. Үнемі алда болғанды ұнатады. Бірақ өзімшіл емес. Кемшілікті тез байқай алады және оны бетке айта алады. Позитивті ойлары жоғары. Сыныпта сенімі күшті оқушы. Айналаға сыни көзқараспен қарай алатын, өзіндік баға беру қабілеті бар. Иманнан бөлек көптеген оқушылардың да ІІ жартыжылдықта басқа, жақсы қырларынан танылып қашықтық олимпиадалардан көш бастап жүргендері қаншама.

2022-2023 оқу дарынды оқушылармен жасаған жартыжылдық жоспарым өз деңгейіне жетті , себебі олар өздеріне жүктелген жүктемені сезініп, жақсы атқара білді, өз жауапкершіліктерін түсінді, және өз шығармашылық қабілеттерін шыңдай түсті. Жыл аяқталғанша көп жетістікке жетеміз деген сенімдемін.

4 –сұрақ. Шығармашылық жұмыспен айналысатын мұғалімдердің жұмысын жинақтап тарату.
Сөйлеген қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі Хавалхан Х

Өз сөзінде «Қазақ тілі және әдебиет сабағында оқушылардың құзыреттіліктерін арттыру» атты әдістемелік оқу құралы туралы айтты. Осы жинақты шығару мақсат қойылды.

Шешімі: Мұғалімдер сабақтарында оқушылардың шығармашылық қабілетін дамытуда

жаңа әдіс-тәсілдер мен жаттығуларды, рефлексия мен кері байланыстарды, тренингтер мен ойсергектерді, ойындарды өз сабақтарында тиімді қолдансын.

5-сұрақ. Мемлекеттік емтихандарының материалдарын дайындау, кестесін жасау,бекіту.

қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі Хавалхан Х

Жалпы орта білім берудің жалпы білім беру оқу бағдарламаларын меңгерген

11 сынып білім алушылары қорытынды аттестаттауды қазақ тілі (оқыту тілі) жазбаша емтихан тапсырады.

Білім мазмұнын жаңарту аясында қорытынды аттестаттау форматы да өзгерді. Мемлекеттік бітіру емтиханы – орта білім курсын бітіргені туралы куәландыратын мемлекеттік үлгідегі құжатты алу шарты болып табылатын орта білім беру ұйымдарындағы білім алушыларды қорытынды аттестаттаудың бір түрі. Емтихан мектептерде өткізіледі.

Емтихан «Орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары үшін білім алушылардың үлгеріміне ағымдағы бақылауды, оларды аралық және қорытынды аттестаттауды өткізудің үлгілік қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 18 наурыздағы №125 Бұйрығымен бекітілген бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімнің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы білім алушылардың үлгеріміне ағымдық бақылаудың, оларды аралық және қорытынды аттестаттау жүргізудің үлгі қағидаларына сәйкес өткізіледі.

Емтихан жұмысы үшін балдар мен бағаларды қою үдерісі

Емтихан жұмысы үшін балл қою үдерісін ұсынылған балл қою кестесі негізінде аттестациялық комиссия жүзеге асырады. Білім алушыларға қойылған балдар бағаға айналдыру шәкіліне сәйкес ауыстырылады.

Емтихан жұмысы 2 бөлімнен тұрады. Оқылым және жазылым. Емтихан уақыты 3 сағат

1-бөлім өтілген тақырыптарға сәйкес келетін жалпы көлемі 600-650 сөзден аспайтын 2 үзіндіден тұрады. Білім алушылар үзінділерге негізделген 15 сұраққа: көп жауап таңдауы бар 10 сұраққа, қысқа және толық жауапты қажет ететін 5 сұраққа жауап береді. Бөлім тапсырмасы білім алушылардың ұсынылған мәтін бойынша нақты сұраққа жауап беруі мен тілді қолдана алуын және өз ойы мен көзқарасын жеткізе білуін, қорытынды жасай алуын, сондай-ақ лексикалық, грамматикалық құрылымды дұрыс қолдану дағдысын бағалайды. Тапсырма балл қою кестесіне сәйкес бағаланады.

Балл саны – 20

2-бөлімде жаратылыстану-математикалық бағыттағы білім алушылар ұсынылған бір 4 тақырыпта 200-250 сөзден тұратын эссе жазады. Қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы білім алушылар ұсынылған үш тақырыптың біреуін таңдап, 200-250 сөзден тұратын жазба жұмысын (мақала, эссе, тезис, аннотация, рецензия және т.б.) орындайды. Тапсырмада білім алушылардың мақсатты аудиторияға арналған мәтінді стильдік және жанрлық ерекшелікті сақтап, аргументтер келтіре отырып, жүйелі және сенімді жаза алуы, өз ойларын дәлелді жеткізуі, сонымен бірге сөздік қор мен орфографиялық, грамматикалық норманы сауатты қолдану қабілеттері бағаланады. Тапсырма балл қою кестесіне сәйкес бағаланады.

Балл саны – 20. Сөздіктерді қолдануға тыйым салынады.

1. Бағалау міндеттері

1-БМ	Коммуникативтік құзырлық Білім алушы: белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегияларын жүйелі қолдана білуі; мәтіндегі негізгі ойды анықтай алуы; берілген мәліметтер мен пікірлерді өңдеуі және толықтыруы; жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдар мен қажетті ақпараттарды орынды қолдануы; көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу алуы тиіс.
2-БМ	Тілдік құзырлық Білім алушы: орфографиялық, грамматикалық және стилистикалық, пунктуациялық нормаларды сақтауы тиіс.

Бағалау міндеттері бойынша балдардың бөлінуі кестеде ұсынылған.

Бөлім	Бағалау міндеттері	Балл
1	БМ Коммуникативтік құзырлық БМ Тілдік құзырлық	20
2	БМ Коммуникативтік құзырлық БМ Тілдік құзырлық	20
Барлығы		40

2. Емтихан жұмысы үшін балдар мен бағаларды қою үдерісі

Емтихан жұмысы үшін балл қою үдерісін ұсынылған балл қою кестесі негізінде аттестациялық комиссия жүзеге асырады.

Білім алушыларға қойылған балдар бағаға айналдыру шәкіліне сәйкес ауыстырылады.

Емтихан жұмысының балдары	Балдардың проценттік құрамы, %	Баға
0-15	0-39	2 (қанағаттанарлықсыз)
12-25	40-64	3 (қанағаттанарлық)
26-33	65-84	4 (жақсы)
34-40	85-100	5 (өте жақсы)

Дайындық мақсаты – өзіндік шығармашылық ойлау және сол ойды жазбаша бере білу дағдыларын дамыту. Осы аталған мақсатқа қол жеткізу үшін мектеп түлектерін емтиханға дайындау барысында төмендегідей кешенді міндеттер қойылды:

• «Эссе деген не?» деген сұраққа толық жауап бере алатындай, теориялық түсінік қалыптастыру;

• Эссе жазуға қойылатын талаптар ретімен таныстыру;

• Эссе жазуда жиі орын алатын кемшіліктермен таныстыра отырып, оның алдын алуға дағдыландыру;

• Объективті және субъективті эсселерді талдата отырып, өздерінің жазу машықтарын жетілдіру;

• Лингвитикалық және пайымдау эсселерін жан-жақты талдатып, нәтижесінде олардың жазылу ерекшеліктерін, стилін меңгерту;

• Эссені бағалау талаптарымен толық таныстыру, сол арқылы өзінің жазған эссесіне сыни көзбен қарай білу дағдысын дамыту;

• 11 сынып оқушыларына эссе жазудың қыр-сырын танытып, толық меңгерту арқылы қорытынды аттестаттауға дайындығын күшейту.

Күтілетін нәтиже: Кез келген тақырыпта талапқа сай эссе жаза алады. Жазылған эссені талдай біледі, сын айта алады.

Оқушылар білуі керек:

• - сабаққа белсенді қатысу;

• - сынып ішінде өзін ұстай білу;

• - берілген тапсырманы жауапкершілікпен орындау;

Оқушылар игеруі керек:

• - Эссеге тән белгілер, эссе жазуға қойылатын талаптар, эссе түрлері, эссені бағалау талаптары жайлы толық теориялық мағлұмат алу;

• - Объективті, субъективті, классикалық, лингвистикалық және пайымдау эсселерін жаза білу және талдай білу.

Емтиханға дайындық барысында мынадай тақырыптар бойынша басты сұрақтар қарастырылды. Негізгі сұрақтар:

1. Контексті анықтау. Ең бастысы - эссенің негізгі ойы.

2. Тақырыпты таңдау. Тақырып қызықты, бірақ өте күрделі болмағаны жөн.

3. Ақпаратты жинау. Тезисті дәлелдемелермен толықтыру үшін, ақпарат қажет. Жақсы эссе жазушы өз тезисі үшін дәлелдерді таба алады.

4. Эссені жоспарлау. Эссе құрылымын жинақтау үшін, қысқаша жоспар құр, параграфтарға атау ойлау.

5. Алдымен негізгі бөлімді жазу.

Мәтін тезисін бекітуге көмектесетін басты үш ой анықтаңыз. Әрбір көзқарас мысал және дәлелдермен бекітілуі тиіс. Қысқаша эсседе әрбір абзац бір ойдың мән-жайын баяндайды. Көлемді эсседе көзқарасты негіздеу үшін бір бет қажет болады. Өз жоспарыңды сақта, сөйлемдеріңді логикалық тәртіпке келтір. Барлық негізгі идеяларды жазып болғасын, барлық үзінділерді байланыстыратын сөйлемдермен жаз.

6. Қорытынды жаз. Негізгі идеяларыңды жинақтап, оқырманға қай бағдарда оқып, оларды дамыту керегін ұсыныс жасаңыз. Тезистен қандай қорытынды шығаруға болады? Қандай сұрақтар жауапсыз қалды?

7. Кіріспені жаз. Негізгі бөлім мен қорытындыны жазып болған соң, кіріспе туралы ойлану керек. Тезистік дәлелдемені түсіндір және оны қалай дәлелдейтіңді жалпы суретте. Қарапайым сөз тіркестерін қолдан: «Эссе мына туралы...» немесе «Бұл эссе тақырыбы ...» немесе «Қазір мен сізге ...». Жалпы дәлелден бастаңыз, оны сұрақ немесе мәселемен кейін тезиспен және сенің көзқарасыңа қысқаша шолумен бекіт.

8. Жазғанын оқу. Эссені басынан аяғына дейін тексеру керек. Бір сөйлем екінші сөйлемге дұрыс жалғаса ма? Бір абзац пен екінші абзацтағы ой ажырап кетпеген бе? Әрбір дәлел алдынғысымен байланысты болу керек. Егер ой тәртібі мен абзацтар құрылымы ұнамаса, оларды өзгерткен дұрыс.

9. Қателерді тексеру. Мәтіндегі қателерді грамматикалық, пунктуациялық, стилистикалық тұрғыдан тексеру. Қайталанатын сөздерді алмастыру, жаргондарды қолданбау, пунктуацияны тексеру.

11 сынып білім алушылары қорытынды аттестаттауды мынадай мерзімдерде тапсырады:

– қазақ тілінен (оқыту тілі) жазбаша емтихан – 2023 жылғы 05. маусымда;

қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі Мурсалиева Б.Ғ. 05.06.2023ж

1. Бағалау мақсаты

Білім алушылардың «Қазақ тілі мен әдебиеті» (оқыту қазақ тілініде емес) пәні бойынша оқу бағдарламасының көлемін меңгеру деңгейін жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартына (бұдан әрі – МЖМББС) сәйкес анықтау.

Оқу бағдарламасымен байланысы

Білім алушыларды қорытынды аттестаттау жалпы білім беру деңгейінің 10-11- сыныптарына арналған «Қазақ тілі мен әдебиеті» (оқыту қазақ тілініде емес) жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының (жаратылыстану-математикалық бағыт, қоғамдық-гуманитарлық бағыт) мазмұнын қамтиды.

Оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасымен оқитын білім алушыларды қорытынды аттестаттау үшін жалпы білім беру деңгейінің 10-11- сыныптарына арналған «Қазақ тілі мен әдебиеті» (оқыту қазақ тілініде емес) пәні бойынша оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының (жаратылыстану- математикалық бағыт, қоғамдық-гуманитарлық бағыт) мазмұны ескеріледі.

Білім алушылардың білімі, білігі, сондай-ақ дағдылары МЖМББС күтілетін нәтижелермен анықталады.

Критериалды бағалау жүйесімен байланысы

Білім алушыларды қорытынды аттестаттау қалыптастырушы және жиынтық бағалауды қамтитын критериалды бағалау жүйесінің бөлігі болып табылады.

2. Емтихан жұмысының сипаттамасы

Оқылым және жазылым	3 сағат
Емтихан жұмысы 2 бөлімнен тұрады. Тапсырмалар жалпы көлемі 400 сөзден тұратын төрт қысқа мәтін үзінділеріне негізделеді. бөлімде білім алушылар мәтін үзінділерінде келтірілген ойдың берілген 10 тұжырыммен өзара байланысын анықтап, қай мәтінге қатысты екенін тауып белгілейді (A, B, C және D). Қолданылатын мәтін түрлеріне бейресми, ұқсас тақырыптағы мәтіндер, мысалы, хат, электрондық хат, блогтар жатады. Әр мәтін деректер мен көзқарастар бірлігін қамтиды. Тапсырма білім алушылардың мәтіннің жалпы мазмұнын түсінуін, мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды ажырата алуын, мәтінде көтерілген астарлы ой мен автор позициясын анықтау құзыреттерін бағалайды. Балл саны – 10. бөлімде білім алушылар мәтін негізінде берілген сұраққа өз көзқарастарын білдіріп, 150-200* сөзден тұратын жазба жұмысын орындайды. Тапсырмада білім алушылардың мәтін ақпаратын өңдеп қолданып, стильдік және жанрлық ерекшеліктерге сай аргументтер келтіре отырып, жүйелі және сенімді жаза алуы, өз ойларын дәлелді жеткізуі, сонымен бірге сөздік қор мен орфографиялық, грамматикалық норманы сауатты қолдану қабілеттері бағаланады. Балл саны – 30 балл. * оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы (жаратылыстану- математикалық бағыт, қоғамдық-гуманитарлық бағыт) бойынша оқитын білім алушылар мәтін негізінде берілген сұраққа өз көзқарастарын білдіріп, 130-180 сөзден тұратын жазба жұмысын орындайды.
Максималды балл	40 балл

1. Бағалау міндеттері

1-БМ

Коммуникативтік құзырлық Білім алушы: мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты, астарлы ойды анықтап, мәтін идеясымен байланысын анықтауы; қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеуі; түрлі стильдегі мәтіндерден басты лексикалық бірліктерді нақтылап, мәтіннің ақпараттық-маңызды фрагменттерді іріктей алуы; белгіленген оқу стратегияларын пайдалануы тиіс.

2-БМ

Тілдік құзырлық Білім алушы: сөз, сөйлем, мәтін деңгейінде грамматикалық нормаларды сақтауы; мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білуі тиіс.

2. +Балдардың үлестірілуі

Бағалау міндеттері бойынша балдардың бөлінуі кестеде ұсынылған.

Тапсырма	Бағалау міндеттері	Балл
1	1-БМ Коммуникативтік құзырлық	10
2	1- БМ Коммуникативтік құзырлық 2- БМ Тілдік құзырлық	20 10
Барлығы		40

3. Емтиханды өткізу тілі

Емтихан қазақ тілінде өтеді.

3. Емтиханды өткізу үдерісін басқару

Емтихан «Орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары үшін білім алушылардың үлгеріміне ағымдағы бақылауды, оларды аралық және қорытынды аттестаттауды өткізудің үлгілік қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 18 наурыздағы №125 Бұйрығымен бекітілген Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімнің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы білім алушылардың үлгеріміне ағымдық бақылаудың, оларды аралық және қорытынды аттестаттау жүргізудің үлгі қағидаларына сәйкес өткізіледі.

4. Емтихан жұмысы үшін балдар мен бағаларды қою үдерісі

Емтихан жұмысы үшін балл қою үдерісін ұсынылған балл қою сызбасы негізінде аттестациялық комиссия жүзеге асырады.

Білім алушыларға қойылған балдар бағаға айналдыру шәкіліне сәйкес ауыстырылады.

Емтихан жұмысының балдары	Балдардың проценттік құрамы, %	Баға
0-15	0-39	2 (қанағаттанарлықс ыз)
16-25	40-64	3 (қанағаттанарлық)
26-33	65-84	4 (жақсы)
34-40	85-100	5 (өте жақсы)

5. Бағалар сипаттамасы

Бағалар сипаттамасы оқушылардың мүмкіндік деңгейін анықтайтын белгілі бір стандарт жөніндегі жалпы түсінігін қалыптастыру үшін беріледі. Тәжірибеде ұсынылған баға білім алушылар жұмысының бағалау міндеттеріне қаншалықты сәйкес келетіндігіне байланысты.

Баға	Сипаттама
5	Білім алушылар өздерінің жетік деңгейдегі қабілеттерін көрсетеді: түрлі дереккөздерден алынған мәтіндердің жалпы мазмұны мен контекстегі жекелеген сөздер немесе сөз тіркестерінің мағынасын толық түсінеді; мәтіннің негізгі ойына қатысты қажетті ақпаратты пайдаланып, жеке көзқарасын нақты, айқын білдіреді; нақты тақырыпқа сай лексикалық және тілдік құрылымдарды кеңінен қолданып, тілді меңгергенін нақты, орынды көрсетеді.
4	Білім алушылар жеткілікті деңгейдегі қабілеттерін көрсетеді: түрлі дереккөздерден алынған мәтіндердің жалпы мазмұнын түсінеді, бірақ контекстегі кейбір жекелеген сөздер немесе сөз тіркестерінің мағынасын шатастырады; мәтіннің негізгі ойына, ақпараттарға қатысты жеке көзқарасын білдіруде сенімсіздік танытады; нақты тақырыпқа сай лексикалық және тілдік құрылымдарды қолданып, тілді қолдануда аздаған қателер жібереді.
3	Білім алушылар қанағаттанарлық деңгейдегі қабілеттерін көрсетеді: түрлі дереккөздерден алынған мәтіндердің кейбір бөліктерін түсінеді, бірақ контекстегі көптеген жекелеген сөздер немесе сөз тіркестерінің мағынасын анықтауда қиналады; мәтіннің негізгі ойына қатысты ақпаратты ажырата алмайды, орынсыз қолданады; сөздік қоры шектеулі, лексикалық және тілдік құрылымдарды қолдануда қателері жиі кездеседі.
2	Білім алушының базалық білімі жеткіліксіз.

6. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің мысалдары

Бұл бөлімде қорытынды аттестаттауда қолданылатын тапсырмалардың кейбір түрлері ұсынылған.

Әр сұрақ немесе тапсырманың тұсына тік жақшада [ ] ұсынылатын балл көрсетіледі.

Басшылыққа алу үшін коммуникативтік құзырлықты тексеруге арналған нақты балл қою кестесі және тілдік құзырлықты тексеруге арналған жалпы балл қою кестесі ұсынылады. Нақты балл қою кестесінде әр сұрақ немесе тапсырмаға берілетін балл саны көрсетіледі. Ал жалпы балл қою кестесінде 1-ден 10-ға дейінгі балл сандарының өлшемдеріне сипаттама берілген.

Байлық пен кедейлікке байланысты жастардың пікірлерін оқып шығыңыз.

1-10-сұрақтар бойынша сәйкес пікірлерді таңдаңыз (А, Ә, Б немесе В). Әр әріпті бірнеше рет қолдануға болады.

1. Қаржы туралы түсінік жанұядан бастау алады [1]

2. Туған-туыстарға көмектесуді борышым деп санаймын. [1]

3. Кейбір қалталы адамдар ақшаны үнемдеп жұмсайды. [1]

4. Кедей отбасылар бірінші кезекке білімді қояды. [1]

5. Байлық ақылды жақсы көреді [1]

6. Көп адамдар байларды байлыққа жеңіл жетті деп кінәлайды. [1]

7. Табысқа жету үшін көп күш-жігер керек [1]

8. Тұрмысы төмен адамдардың өздеріне жаны ашып тұратыны бар [1]

9. Ақшаны дұрыс жұмсай алмайтын жеткіншек бай болуды

армандамайды. [1]

10. Ұнатқан ісіңмен айналыссаң, мол табысқа ие боласың. [1]

А. Дамир

Кез келген қоғам байлар мен кедейлерден тұрады. Біреулерге байлық атадан мұра болып қалса, енді біреулерге еңбегімен келеді. Статистикалық мәліметтер бойынша, табысқа жетушілердің 32%-дан астамы кедей отбасынан шыққан екен. Еврей жұртында

«Данышпан болсаң, неге кедейсің?» деген нақыл сөз бар. Кедей адамдар өздеріне үнемі аяушылықпен қарайды. «Маған бай болу жазылмаған, өмір тым қатал» деумен өздерін алдауға тырысады. Әрине, өз іс-әрекетіңізге рухани-адамгершілік тұрғыдан баға бергеннен гөрі өзіңізді аяу – ең оңай әдіс. Бала кезімнен адамның кедей болу себебі оның тапқан ақшасының аз-көптігінде емес, сол адамның ойы мен көзқарасында, арман- тілегінде екенін байқадым. Осы орайда, әкемнің «Бай болғың келсе, санамен ойланып жұмыс істе. Сонда басқалар көре алмайтын нәрселерді көресің. Бір мүмкіндіктен соң, келесі мүмкіндікке жол ашылып, ақша саған жұмыс істейді» деген сөздері есіме түседі.

Ә. Болат

Жастардың көбі бай адамдардың ақшадан қиналмай, қалаған заттарын ойланбастан алатындығын айтады. Десе де, «Бай адам ақшаны босқа шашуды жақсы көрмейді» деген пікірді де ұмытпаған жөн. Ай сайын кинотеатр, отырыстарға, қымбат киімге көп ақша жұмсағанша, оны жинау арқылы жылына бірнеше рет саяхаттауға болады. Сондай-ақ, адамды байлығы үшін жек көруге болмайды. Айналамызда ақшасы көп байларды ұнатпайтындар, оларға бұл оңайлықпен келеді деп сынайтындар жетерлік. Кәсіпкерлердің ішінде де қарапайым өмір сүретіндер бар. Олар тапқан табыстарын

шашуды ұнатпайды, себебі өз істерін кішкентай қадамдардан бастаған.

Б. Жанар

Байлардың күн өткен сайын бірте-бірте байи түсетіні, ал кедейлердің одан сайын кедейлене беретіні жиі байқалады. Менің ойымша, олардың ақшаға деген көзқарасы мектептен емес, отбасынан басталатын сияқты. Балалар жастайынан ақшаның қадірін ата-анасынан үйренеді. Тұрмысы төмен отбасында көп ата-аналар баласына ақшаны қалай жұмсауды үйретпей, «Тек мектепте жақсы оқысаң болды» дейді. Сөйтіп өмір сүру дағдысына емес, күнделікті сабағына баса назар аударады. Ондай балалар мектепті қаншалықты жақсы бітірсе де, кейін ата-анасы секілді кедейліктен шыға алмайтын жағдайлар жиі кездеседі. Қаржыны дұрыс жұмсап үйренбеген бала жақсы өмір сүруге талпынбайды. Жалпы, байлар үнемі өз өмірінен, тәжірибесінен сабақ алады. Ал кедейлер болса, осы білгенім де жетеді деп есептейді.

В. Әсем

Әрбір бай адамның алдына қойған мақсаты болады, бірақ ол баю керек деген мақсат емес. Бай адамдар ешқашан кері шегінбейді, олар бар табандылықпен жұмыс істейді. Ағылшын кәсіпкері, мультимиллионер Эндрю Карнеги әлемдегі алғашқы болат көпірді салу кезінде қаржысы жетпесе де, құрылыс жұмысын тоқтатпаған. Осылайша ол кәсібін орта жолда тастамай, бар күші мен жігерін салып жұмысын аяқтаған. Нәтижесінде болат көпірлер империясының негізін салады. Мен де кез келген ісіме мақсат қоямын, мақсатыма жету үшін жалықпай еңбек етемін. Болашақ кәсібімді жоспарлап, қаржымды көбейтуді, оны жақындарымның қажеттілігіне жұмсауды міндетім деп білемін. Жолымда кездесетін сәтсіздіктерді мүмкіндік деп қабылдаймын. Жүрегің қалаған іспен айналыссаң, табатын пайдаң да көп болады. Сондықтан ақшаны басқара білу де өнер екенін мойындау керек. Әр қиындықтың өзі келесі қадамды жоспарлауға мүмкіндік береді.

[Барлығы: 10 балл]

2-бөлім

Мәтін үзінділеріндегі ақпаратты қолданып және өз пікіріңізді қосып, төмендегі сұраққа кемінде 150-200* сөзден тұратын жауап жазыңыз.

* оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы бойынша оқитын білім алушылар үшін сөз саны - 130-180

Қоғамдағы әлеуметтік теңсіздіктің адам өміріне тигізетін әсері қандай деп ойлайсыз? [Барлығы: мәтіндердегі идеяларды/ақпараттарды/аргументтерді қолдануына 10 +

жеке жауабына 10 + сөйлеу тілінің сапасы үшін 10 = 30]

Білімде қалып қоюшылық анықталған тақырыптар бойынша қосымша сабақтар өткізіледі ( қосымша сабақтар белгіленген күндері өткізіледі). Емтихан қабылдайтын мұғалім Бақытжанова Г.Т.Буранова К.Т.

Орыс тілінде оқытатын мектептерде қазақ тілінен ауызша емтихан және қазақ тілінде оқытатын мектептерде орыс тілінен ауызша емтихан – 2023 жылғы ------ маусым;

Жазбаша емтихан жұмыстарын ресімдеу және тексеру бойынша

ЖАДНАМА

9-сынып

Қазақ/орыс (оқыту тілі) бойынша эссе түріндегі жазбаша емтихан, гуманитарлық цикл пәндерін тереңдетіп оқытатын мектептер үшін – эссе түріндегі жазбаша емтихан (мақала, әңгіме, эссе)

Емтихан жұмыстарын өткізу, бағалау және ресімдеуге ұсынымдар 9 (10) білім алушыларға арналған емтихан материалдарын (тапсырмалар мен балл қою схемаларын) облыстардың, Нұр-сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының білім басқармалары (бұдан әрі – білім басқармалары) дайындайды.

Емтихан жұмысы өтілген тақырыптарға сәйкес келетін екі мәтін үзінділеріне негізделеді (мәтіндердің жалпы көлемі – 400-450 сөз).

Білім алушылар мәтін үзінділеріне сүйеніп, екі мәтіндегі өңделген ақпараттарды дәлелдер ретінде келтіріп, 170-200 сөзден тұратын жазба жұмысын (эссе) орындайды.

Гуманитарлық циклдағы пәндерді тереңдетіп оқытатын мектептің білім алушылары үшін емтихан жұмысы өтілген тақырыптарға сәйкес келетін екі мәтін үзінділеріне негізделеді (мәтіндердің жалпы көлемі – 450-500 сөз). Білім алушылар мәтін үзінділері негізінде екі мәтіндегі ақпараттарды өңдей отырып, 200-250 сөзден тұратын жазба жұмысының 1-еуін (мақала, эссе, әңгіме және т.б.) орындайды.

Тапсырмада білім алушылардың мәтін ақпаратын өңдей отырып тиімді пайдалануы, стильдік және жанрлық ерекшелікті сақтап, аргументтер келтіре отырып, жүйелі және сенімді жаза алуы, өз ойларын дәлелді жеткізуі, сонымен бірге сөздік қор мен орфографиялық, грамматикалық норманы сауатты қолдану қабілеттері бағаланады.

Сөздіктерді қолдануға тыйым салынады.

Емтихан жұмысын жазуға 2 астрономиялық сағат бөлінеді.

Емтихан өткізу тілі: қазақша

Эссе тақырыптары бар пакеттер білім алушылар мен мектеп комиссиясы мүшелерінің қатысуымен емтихан басталғанға дейін 15 минут бұрын ашылады.

Білім алушылар жұмысты орындағаннан кейін жұмысты шимайжазумен (черновик) бірге Комиссияға тапсырады.

Жұмысты емтиханға бөлінген уақытта аяқтамаған білім алушылар оны аяқтамай тапсырады.

Емтихан өткізу кезеңінде білім алушыға сынып бөлмесінен 5 минутқа шығуға рұқсат етіледі. Бұл жағдайда ол комиссияға жұмысын тапсырады, емтихан жұмысында білім алушының емтиханда болмауының ұзақтығы белгіленеді.

Ерекше білім беруге қажеттілігі бар балалар үшін үзіліске ұзақ уақыт беріледі.

Жұмысты рәсімдеу

1.Титул парағы

1) жоғарғы сол жақ бұрышына мектептің мөртабаны қойылады (мектеп атауы, мекенжайы мөртабанда жазылған. Сонымен бірге мөртабанға емтихан өткізілетін күн жазылады (мөртабандағы рет бойынша 27 мамыр 2022 ж. немесе 2022 ж. 27 мамыр).

2) 10-жолдан бастап жол ортасынан, азат жолдан бастап жазылады (қағаздан сызғыш арқылы анықтап алу керек).

9-сынып оқушысы Т.А.Ж. (ілік септігі)

қазақ тілінен негізгі мектеп курсы үшін

жазған емтихан жұмысы

3) Келесі беттен бастап жазба жұмысын (эссе) орындайды:

1) жазба жұмысының (эссе) тақырыбы тырнақшасыз бірінші жолдың ортасынан бастап жазылады.

2) жазба жұмысының (эссе) тақырыбы мен жұмыс мәтіні арасында жол қалдырылмайды.

3) білім алушы жұмысты аяқтағаннан кейін жұмыстың соңына қарындашпен сөз санын цифрмен жазып қояды.

4) жазба жұмысы (эссе) тексерілгеннен кейін жұмыс үшін жалпы балл қойылады.

3.Бағалау

Бағалау міндеттері бойынша балдардың бөлінуі

Бағалау міндеттері	Балы
1-БМ Коммуникативтік құзырлық	10
2-БМ Тілдік құзырлық	10
Барлығы	20

Бағалау міндеттері

1-БМ

Коммуникативтік құзырлық Білім алушы: • әртүрлі типтегі, жанрлар мен стильдердегі мәтіндерден негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратты (мәтіндік, сандық, графикалық) түсініп, интепретациялауы; • әртүрлі дереккөздерден қажетті ақпараттарды алып, оларды талдауы және жинақтауы; • білім алушы естіген және оқыған ақпараттарын жинақтай отырып, әртүрлі типтегі, жанрдағы және стильдегі мәтіндерді жазуы; • ұсынылған ақпаратты талдау және бағалау қабілетін көрсете отырып, өзінің проблемалық сипаттағы мәтінін (мақала, эссе, хат және т.б.) жазуы тиіс.

2-БМ

Тілдік құзырлық Білім алушы: • орфографиялық, грамматикалық және стилистикалық, пунктуациялық нормаларды сақтауы тиіс.

Бағалар сипаттамасы

Баға	Сипаттама
5	Білім алушы пән бойынша терең білімі мен түсінігін көрсетеді. Әртүрлі типтегі, жанр мен стильдердегі мәтіндерден негізгі және қосымша ақпаратты түсініп, өңдеп қолданады. Коммуникативтік міндеттерге жауап бере отырып, мақсатты аудиторияның назарын өзіне аудара алады, идеяларды терең түсінгендігін көрсетеді. Ақпаратты терең талдау және бағалау қабілетін көрсете отырып, ұсынылған тақырыпты толықтай ашады, ойын жүйелі, еркін жеткізеді. Тілі жатық, тақырыпқа сай лексиканы ұтымды, дәлме-дәл қолданады. Жанрлық және стильдік ерекшеліктерді, мәтін құрылымын қатаң сақтайды. Бірден көп емес орфографиялық/грамматикалық/пунктуациялық ұсақ қатесі бар немесе мүлде жоқ.
4	Білім алушы пән бойынша жеткілікті білімі мен түсінігін көрсетеді. Әртүрлі типтегі, жанр мен стильдердегі мәтіндерден негізгі және қосымша ақпаратты түсініп, өңдеп қолданады. Коммуникативтік міндеттерге жауап бере отырып, мақсатты аудиторияның назарын өзіне аудара алады, алайда маңызды идеяларды назардан тыс қалдырады. Ақпаратты жеткілікті деңгейде талдау және бағалау қабілетін көрсете отырып, ұсынылған тақырыпты ашады, ойын жүйелі жеткізеді. Тілі түсінікті, тақырыпқа сай лексиканы орынды қолданады. Жанрлық және стильдік ерекшеліктерді, мәтін құрылымын сақтайды. Үштен көп емес орфографиялық/грамматикалық және пунктуациялық ұсақ қателер кездеседі.
3	Білім алушы пән бойынша базалық білімін көрсетеді. Әртүрлі типтегі, жанр мен стильдердегі мәтіндерден аздаған ақпараттарды қолданады. Ұсынылған тақырып бойынша сөздік қоры шектеулі, қолданылған лексика мен құрылымдар жалпы мазмұнды түсінуде қиындық тудырады. Мағыналық ірі қателер кездеседі. Жанрлық және стильдік ерекшеліктер, мәтін құрылымы сақталмайды. Үштен артық орфографиялық/грамматикалық/пунктуациялық қателер кездеседі.
2	Білім алушының пән бойынша базалық білімі жеткіліксіз.

Балл қою кестесі

Коммуникативтілігі	Тіл сапасы
9–10 балл  Мәтіннің аудиториясын, жанрлық ерекшелігін және мәтін мазмұнын терең түсінеді.  Өз ойын жүйелі жеткізу үшін ақпаратты өңдеп, ұтымды қолдана біледі.  Сәйкес стильді жоғары деңгейде қолданады.	9–10 балл  Терең идеяларды жеткізу кезінде грамматикалық және лексикалық нормаларды өте жақсы түсінеді.  Тілі өте сауатты, бір ғана ұсақ қате болуы мүмкін, көркем, таза жазады.
7–8 балл  Мәтіннің аудиториясын, жанрлық ерекшелігін және мәтін мазмұнын жақсы түсінеді.  Өз ойын жүйелі жеткізу үшін ақпаратты ӛңдеп, орынды қолдана біледі.  Сәйкес стильді жеткілікті деңгейде қолданады.	7–8 балл  Кейбір идея мен түсініктерді жеткізу кезінде грамматикалық және лексикалық нормаларды жақсы түсінеді.  Тілі сауатты, екі ұсақ қатесі болуы мүмкін.
5–6 балл  Мәтіннің аудиториясын, жанрлық ерекшелігін және мәтін мазмұнын қанағаттанарлық деңгейде түсінеді.  Өз ойын жеткізу үшін кейбір ақпаратты өңдеп, қанағаттанарлық деңгейде қолданады.  Сәйкес стильден ауытқу байқалады.	5–6 балл  Өз ойын жеткізуде қолданған грамматикалық және лексикалық нормалары қанағаттанарлық деңгейде.  Тіл сауаттылығы қанағаттанарлық деңгейде. Үш-төрт ұсақ және ірі қате кездеседі, бірақ мағынаны түсінуге кедергі келтірмейді.
3–4 балл  Мәтіннің аудиториясын, жанрлық ерекшелігін және мәтін мазмұнын түсінуі шектеулі.  Өз ойын жеткізу үшін аздаған ақпаратты өңдеу кезіндегі кейбір талпынысы көрінеді.  Бірізділік сақталмаған және стильді қолдануда қателер жібереді.	3–4 балл  Өз ойын жеткізуде қолданған грамматикалық және лексикалық нормалары шектеулі.  Тілі сауатсыз, ұсақ және ірі қателері мағынаны түсінуге кедергі келтіреді.
1–2 балл  Мәтіннің аудиториясын, жанрлық ерекшелігін және мәтін мазмұнын түсінуі өте шектеулі.  Ақпаратты өңдемей дайын күйінде 1–2 балл  Қолданған грамматикалық және лексикалық нормалары өзара байланыспайды.  Мазмұнды түсінуге қиындық 9 қолданады, сондықтан өз ойын білдіруі байқалмайды.  Белгілі бір стильдік бірізділік жоқ.	1–2 балл  Қолданған грамматикалық және лексикалық нормалары өзара байланыспайды.  Мазмұнды түсінуге қиындық келтіретін ұсақ және ірі қателер өте жиі кездеседі.
0 балл  Мәтіннің аудиториясын, жанрлық ерекшелігін және мәтін мазмұнын түсінбейді.  Көлемі жағынан жеткіліксіз, ұсынылған ақпаратпен байланыс жоқ.	0 балл  Грамматикалық және лексикалық нормаларды қолдануда ірі және ұсақ қателер тұрақты қайталанады.

Гуманитарлық циклдағы пәндерді тереңдете оқытатын білім алушылар үшін тапсырмалар мен балл қою кестесі

Балл қою кестесі

(Әңгімеден басқа жазылым түрлеріне арналған)

Коммуникативтілігі	Тіл сапасы
9–10 балл  Мәтіннің аудиториясын, жанрлық ерекшелігін және мәтін мазмұнын терең түсінеді.  Өз ойын жүйелі жеткізу үшін ақпаратты өңдеп, ұтымды қолдана біледі.  Сәйкес стильді жоғары деңгейде қолданады.	9–10 балл  Терең идеяларды жеткізу кезінде грамматикалық және лексикалық нормаларды өте жақсы түсінеді.  Тілі өте сауатты, бір ғана ұсақ қате болуы мүмкін, көркем, таза жазады.
7–8 балл  Мәтіннің аудиториясын, жанрлық ерекшелігін және мәтін мазмұнын жақсы түсінеді.  Өз ойын жүйелі жеткізу үшін ақпаратты өңдеп, орынды қолдана біледі.  Сәйкес стильді жеткілікті деңгейде қолданады.	7–8 балл Кейбір идея мен түсініктерді жеткізу кезінде грамматикалық және лексикалық нормаларды жақсы түсінеді. Тілі сауатты, екі ұсақ қатесі болуы мүмкін.
5–6 балл  Мәтіннің аудиториясын, жанрлық ерекшелігін және мәтін мазмұнын қанағаттанарлық деңгейде түсінеді.  Өз ойын жеткізу үшін кейбір ақпаратты өңдеп, қанағаттанарлық деңгейде қолданады.  Сәйкес стильден ауытқу байқалады.	5–6 балл  Өз ойын жеткізуде қолданған грамматикалық және лексикалық нормалары қанағаттанарлық деңгейде.  Тіл сауаттылығы қанағаттанарлық деңгейде. Үш-төрт ұсақ және ірі қате кездеседі, бірақ мағынаны түсінуге кедергі келтірмейді.
3–4 балл  Мәтіннің аудиториясын, жанрлық ерекшелігін және мәтін мазмұнын түсінуі шектеулі.  Өз ойын жеткізу үшін аздаған ақпаратты өңдеу кезіндегі кейбір талпынысы көрінеді.  Бірізділік сақталмаған және стильді қолдануда қателер жібереді.	3–4 балл  Өз ойын жеткізуде қолданған грамматикалық және лексикалық нормалары шектеулі.  Тілі сауатсыз, ұсақ және ірі қателері мағынаны түсінуге кедергі келтіреді.
1–2 балл  Мәтіннің аудиториясын, жанрлық ерекшелігін және мәтін мазмұнын түсінуі өте шектеулі.  Ақпаратты өңдемей дайын күйінде қолданады, сондықтан өз ойын білдіруі байқалмайды.  Белгілі бір стильдік бірізділік жоқ.	1–2 балл  Қолданған грамматикалық және лексикалық нормалары өзара байланыспайды.  Мазмұнды түсінуге қиындық келтіретін ұсақ және ірі қателер өте жиі кездеседі.
0 балл  Мәтіннің аудиториясын, жанрлық ерекшелігін және мәтін мазмұнын түсінбейді.  Көлемі жағынан жеткіліксіз, ұсынылған ақпаратпен байланыс жоқ.	0 балл  Грамматикалық және лексикалық нормаларды қолдануда ірі және ұсақ қателер тұрақты қайталанады.

Балл қою кестесі

(Әңгіме жанрына арналған)

Коммуникативтілігі	Тіл сапасы
9–10 балл  Тапсырмада шығармашылық тәсілдемені өте жақсы қолданады, аудиторияны толық тарта біледі.  Өз ойын жүйелі жеткізу үшін ақпаратты өңдеп, ұтымды қолдана біледі.  Оқырманға ерекше әсер ету мақсатында көркем тіл құралдарын өте жақсы қолданған.  Сәйкес стильді жоғары деңгейде қолданады.	9–10 балл  Терең идеяларды жеткізу кезінде грамматикалық және лексикалық нормаларды өте жақсы түсінеді.  Тілі өте сауатты, бір ғана ұсақ қате болуы мүмкін, көркем, таза жазады.
7–8 балл  Тапсырмада шығармашылық тәсілдемені орынды қолданады, аудиторияны толық тарта біледі.  Өз ойын жүйелі жеткізу үшін ақпаратты өңдеп, орында қолдана біледі.  Оқырманға ерекше әсер ету мақсатында көркем тіл құралдарын жақсы қолданған.  Сәйкес стильді жеткілікті деңгейде қолданады.	7–8 балл Кейбір идея мен түсініктерді жеткізу кезінде грамматикалық және лексикалық нормаларды жақсы түсінеді. Тілі сауатты, екі ұсақ қатесі болуы мүмкін.
5–6 балл  Тапсырмада шығармашылық тәсілдемесі шектеулі, аудиторияны сезеді, өз ойын жобалап жеткізеді.  Өз ойын жеткізу үшін кейбір ақпаратты өңдеп, қанағаттанарлық деңгейде қолданады.  Оқырманға ерекше әсер ету мақсатында көркем тіл құралдарын шектеулі қолданған.  Сәйкес стильден ауытқу байқалады.	5–6 балл  Өз ойын жеткізуде қолданған грамматикалық және лексикалық нормалары қанағаттанарлық деңгейде.  Тіл сауаттылығы қанағаттанарлық деңгейде. Үш-төрт ұсақ және ірі қате кездеседі, бірақ мағынаны түсінуге кедергі келтірмейді.
3–4 балл  Тапсырмада шығармашылық тәсілдемесі анық емес, аудиторияны сезу қабілеті аздап байқалады, бірақ анық емес, өз ойын білдіруге талпынады.  Өз ойын жеткізу үшін аздаған ақпаратты өңдеу кезіндегі кейбір талпынысы көрінеді.  Оқырманға ерекше әсер ету мақсатында көркем тіл құралдарын қолдану әрекеті байқалады.  Бірізділік сақталмаған және стильді қолдануда қателер жібереді.	3–4 балл  Өз ойын жеткізуде қолданған грамматикалық және лексикалық нормалары шектеулі.  Тілі сауатсыз, ұсақ және ірі қателері мағынаны түсінуге кедергі келтіреді.
1–2 балл  Тапсырмада шығармашылық тәсілдеме байқалмайды, аудиторияны сезу қабілеті төмен.  Ақпаратты өңдемей дайын күйінде қолданады, сондықтан өз ойын білдіруі байқалмайды.  Оқырманға ерекше әсер ету мақсатында көркем тіл құралдарын қолдану әрекеті байқалмайды.  Белгілі бір стильдік бірізділік жоқ.	1–2 балл  Қолданған грамматикалық және лексикалық нормалары өзара байланыспайды.  Мазмұнды түсінуге қиындық келтіретін ұсақ және ірі қателер өте жиі кездеседі.

Білім алушыларға қойылған балдар бағаға айналдыру шәкіліне сәйкес ауыстырылады

Емтихан жұмысының балдары	Балдардың пайыздық құрамы %	Баға
0-7	0-39	2 (қанағаттанарлықсыз)
8-12	40-64	3 (қанағаттанарлық)
13-16	65-84	4 (жақсы)
17-20	85-100	5 (өте жақсы)

Орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары үшін білім алушылардың үлгеріміне ағымдағы бақылауды, оларды аралық және қорытынды аттестаттауды өткізудің үлгілік қағидаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 18 наурыздағы N 125 Бұйрығының 71- тармағында көрсетілгендей, жұмыстар балдарды қою схемасына сәйкес тексеріледі.

     

Жұмыс тексерілгеннен кейін, жұмыс жазылған қағаздың оң жақ бұрышына балл қойылады.

Үлгісі:

15 балл

Коммуникативтік құзырлық- 7 балл

Тілдік құзырлық- 8 балл

Баға қойылғаннан кейін емтихан комиссиясы мүшелерінің қолдары қойылады (мұғалімдердің аты-жөні жазылады).

Үлгісі

Емтихан комиссиясының төрағасы ________________ (қолы) Т. А. Ә.

Емтихан алушы мұғалім __________ (қолы) аты-жөні

Ассистенттер: __________ (қолы) аты-жөні

__________ (қолы) аты-жөні

Ескерілетін жағдайлар:

• эссе тақырыбы бірінші жолдың ортасына тырнақшаға алынбай жазылады;

• эссе тақырыбы мен жұмыс мәтінінің арасында жол қалдырылмайды;

• қателерді түземейміз, тек астын сызып көрсетеміз, қатені шартты белгімен қызыл жолақтың сыртына белгімен көрсетеміз. (орфографиялық қате – /, пунктуациялық қате – ˅);

• емтихан жұмысын тексеру кезінде қызыл түсті қалам қолданылады;

• оқушы ең соңғы сөйлемін жазып болғаннан кейін, оң жаққа сөз саны қарындашпен жазылады;

• балды бағаға «Қазақ тілі» пәнінен қорытынды аттестаттау» («Қазақ тілі мен әдебиеті», «Қазақ әдебиеті») спецификацияларына сай жүзеге асырылады;

• бағалау міндеттері: коммуникативтік құзырлық және тілдік құзырлықты бағалау балл қою кестесіне (спецификациядағы) сай жүргізіледі:

• балл қою кестесіне сәйкес балын қойып, сонда берілген шәкіл негізге алынып бағаға айналдырылады;

• баға тырнақшасыз қойылады, араб санымен және жақшаның ішіне сөзбен жазылады, мысалы: 5 (өте жақсы);

• пікір жазылмайды;

• соңында емтихан комиссиясы мүшелерінің қолы қойылады, мұғалімдердің аты-жөні жазылады;

• шимайжазба (черновик) сақталады;

• хаттама көк сиямен толтырылады;

• хаттамада балл мен баға сан және жақшаның ішінде жазумен жазылады;

• балды бағаға айналдыру (мысалы: 20+10=30, 85-100 %, 5 (өте жақсы)

9-сынып білім алушыларын қорытынды аттестаттаудан өткізу

және бағалау туралы әдістемелік ұсынымдар

/қазақ тілі мен әдебиеті пәнінен, оқыту қазақ тілінде емес/

Емтихан жұмысы жалпы көлемі 300-350 сөзден тұратын бір мәтінге негізделген міндетті үш тапсырмадан тұрады.

1-тапсырма мәтін тақырыбы бойынша арнайы лексиканы түсінуге негізделеді. Мәтінде кездесетін 5 сөздің лексикалық мағынасына балама сөздер ұсынылады. Білім алушы ұсынылған сөздерге мағыналас сөздерді мәтіннен тауып жазуы қажет. Берілген сұрақтар білім алушылардың тілді қолдана алуы мен контексте жекелеген лексиканың мағынасын түсіну дағдыларын көрсетуін бағалайды.

2-тапсырма перифраз тәсілі арқылы орындалады. Мәтінде кездесетін сөйлемдердің түпнұсқалық мағынасын сақтай отырып, құрылымын перифраз тәсілі арқылы өзгертіп, қайта жазу жұмысы ұсынылады. Ол үшін сөйлемдердің басы (сөз, сөз тіркесімен) ғана беріледі. Бұл жұмыс білім алушының мәтін мазмұнын тұтастай түсінуі мен грамматикалық құрылымды дұрыс қолдану дағдысын бағалайды.

3-тапсырма қысқа және толық жауапты қажет ететін ашық сұрақтардан тұрады. Білім алушылар мәтін бойынша қысқа және толық жауапты қажет ететін 3 ашық сұраққа жауап береді. Берілген тапсырманың сұрақтары білім алушылардың мәтін бойынша нақты сұраққа жауап беру мен тілді қолдана алуын және өз ойы мен көзқарасын жеткізе білуін, қорытынды жасай алуын, сондай-ақ грамматикалық құрылымды дұрыс қолдану дағдысын бағалайды.

Максималды балл-30

Бағалау міндеттері, балдардың үлестірілуі, емтихан жұмысы үшін балдар мен бағаларды қою процесі «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінен (оқыту қазақ тілінде емес) қорытынды аттестаттау спецификациясына сай жүзеге асырылады.

Балдардың үлестірілуі

Емтихан жұмысы үшін балдар мен бағаларды қою үдерісі

Емтихан жұмысы үшін балл қою үдерісін ұсынылған балл қою сызбасы негізінде аттестациялық комиссия жүзеге асырады.

Орыс мектептеріндегі қазақ тілінде (Т2) емтихан жұмысы мектептің мөртабаны (штамп) қойылған дәптердің парақтарына орындалады.

Тапсырмалар соңында мұғалімдерге арналған дұрыс жауап парағы, балл қою кестесі берілді.

Барлық нұсқаулық сол жерде жазылған. Синоним сөздердің жауабы, 10 перефраз сөздің дұрыс жауаптары және ықтимал жауаптар. 3 ашық сұрақтың жауабы берілген. Сонымен қатар, ашық сұраққа да ықтимал жауаптардың қабылданатыны және грамматикалық қателердің түзетілмейтіндігі және есептелмейтіндігі жазылған. Балл саны әр тапсырманың жанында жазылған.

Қазақ тілінде білім алатын сыныптарда қазақ тілі Т1пәні бойынша білім сапасы

Қазақ тілінде білім алатын сыныптарда қазақ әдебиеті Т2пәні бойынша білім сапасы

Мемлекеттік емтихандар көрсеткіштері

9А сынып	9Б сынып
05.06.2023ж	13.06.2023ж
қазақ тілі	қазақ тілі мен әдебиеті
жазбаша эссе	жазбаша мәтінмен жұмыс

Қазақ тілінен мемлекеттік емтиханның

БІЛІМ САПАСЫНЫҢ САЛЫСТЫРМАЛЫ ДИАГРАММАСЫ

пән	сынып	2020-2021 оқу жылы	2021-2022 оқу жылы	2022-2022 оқу жылы
Қазақ тілі	9А	72%	69%	58,3%
Қазақ тілі	9 Б	67%	91%	80%

Қазақ тілінен мемлекеттік емтиханның

БІЛІМ САПАСЫНЫҢ САЛЫСТЫРМАЛЫ ДИАГРАММАСЫ

пән	сынып	2020- 2021 оқу жылы	2021 -2022 оқу жылы	2022-2023 оқу жылы
Қазақ тілі	11 Б	75%	66%	77%

Дарынды оқушылардың Халықаралық, Республикалық, облыстық, аудандық іс-шараларға қатысу тізімі және жетістіктері туралы ақпарат. 2022-2023 оқу жылы

Қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі

Хавалхан Харшыга

Жетістіктер

2022-2023 оқу жылдары

Оқушылар жетістіктері