Ағылшын тілін оқытудың заманауи әдістемелік тәсілдері: тиімді тәжірибелер мен инновациялық бағыттар

Мамай Айгерім Әділқызы

Студент,Махамбет Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университеті,Қазақстан,Орал қаласы.

Аннотация

Бұл мақалада ағылшын тілін оқытудағы заманауи әдістемелер мен олардың тиімділігін арттыру жолдары қарастырылады. Зерттеу барысында коммуникативтік әдіс, тапсырмаға негізделген оқыту, цифрлық технологияларды пайдалану және оқушыға бағытталған тәсілдердің артықшылықтары талданады. Сондай-ақ, қазақстандық білім беру жүйесіндегі ағылшын тілі сабақтарында осы әдістерді енгізу тәжірибесі баяндалады. Мақала педагогтерге әдістемелік қолдау көрсетуге және сабақ тиімділігін арттыруға арналған практикалық ұсыныстар береді.

Кілт сөздер: ағылшын тілі, оқыту әдістемесі, коммуникативтік тәсіл, тапсырмаға негізделген оқыту, цифрлық технология, инновациялық әдіс.

1. Кіріспе

XXI ғасыр – жаһандану мен ақпараттық технологиялардың қарқынды дамуы кезеңі. Бұл үдеріс шет тілдерін, әсіресе ағылшын тілін меңгерудің маңыздылығын арттырып отыр. Қазақстанда ағылшын тілі мектептен бастап жоғары оқу орындарына дейінгі білім беру сатыларында міндетті пән ретінде енгізілген.

Алайда, тіл үйрету үдерісінің тиімділігі көбінесе қолданылатын әдістемелік тәсілдер мен оқытушының кәсіби шеберлігіне тікелей байланысты. Қазіргі таңда дәстүрлі грамматикалық-аударма әдісімен қатар, оқушылардың тілдік дағдыларын жан-жақты дамытуға бағытталған инновациялық тәсілдер де кеңінен қолданылуда.

Бұл мақалада біз ағылшын тілін оқытудың ең тиімді заманауи әдістемелерін, олардың артықшылықтары мен қолдану ерекшеліктерін қарастырамыз.

2. Теориялық негіздер және әдеби шолу

2.1. Коммуникативтік әдіс (Communicative Approach)

Коммуникативтік әдіс – оқушыларды шынайы өмірдегі қарым-қатынас жағдайында тіл қолдануға үйрететін тәсіл. Бұл әдісте грамматика мен сөздік қорды меңгеру тек мақсат қана емес, тілдік қатынас құралы ретінде қарастырылады.

Артықшылығы: сөйлеу дағдысын жылдам дамытады, оқушының тілдік кедергілерін азайтады.

Қолдану мысалы: тақырыпқа байланысты диалогтар құру, рөлдік ойындар ұйымдастыру, пікірталас өткізу.

2.2. Тапсырмаға негізделген оқыту (Task-Based Learning)

Бұл әдісте оқушыларға шынайы өмірмен байланысты тапсырмалар беріледі. Мақсат – тапсырманы орындау барысында тілдік дағдыларды табиғи жолмен дамыту.

Артықшылығы: оқушының сыни ойлау қабілетін дамытады, ынтасын арттырады.

Қолдану мысалы: жобалық жұмыс, презентация жасау, проблеманы шешу тапсырмалары.

2.3. Цифрлық технологияларды пайдалану

Интерактивті тақта, онлайн-платформалар (Quizlet, Kahoot, Duolingo) және мультимедиа ресурстарын пайдалану оқыту үдерісін қызықты әрі тиімді етеді.

Артықшылығы: сабақта визуализацияны арттырады, жеке және топтық жұмысқа мүмкіндік береді.

Қолдану мысалы: онлайн викториналар, бейнематериалдар арқылы түсіндіру, виртуалды сыныптарда жұмыс.

3. Зерттеу әдістемесі және тәжірибе

Мен сараманымда 2023–2024 оқу жылында қалалық №44 мектептің 8–9 сыныптарында эксперимент жүргіздім. Сабақтарда коммуникативтік әдіс пен тапсырмаға негізделген оқыту тәсілдері қолданылды. Әр сабақта оқушылар шағын топтарға бөлініп, тапсырмаларды бірлесіп орындады, пікірталасқа қатысты және рөлдік ойындар өткізді.

Зерттеу барысында бақылау, сауалнама және тест әдістері қолданылды.

4. Нәтижелер мен талдау

Сөйлеу дағдысы: экспериментке қатысқан оқушылардың ауызша сөйлеу көрсеткіші 35%-дан 68%-ға өсті.

Сөздік қоры: жаңа сөздерді меңгеру деңгейі 40%-дан 75%-ға артты.

Мотивация: сауалнама нәтижесі бойынша оқушылардың ағылшын тіліне қызығушылығы 2,5 есеге өсті.

5. Қорытынды және ұсыныстар

Ағылшын тілін тиімді оқыту үшін дәстүрлі әдістерді заманауи тәсілдермен ұштастыру қажет. Коммуникативтік және тапсырмаға негізделген әдістер оқушылардың белсенділігін арттырып, шынайы қарым-қатынас дағдыларын қалыптастырады. Цифрлық технологиялар сабақтың тартымдылығын күшейтеді.

Ұсыныстар:

1. Мұғалімдер әдістемелік шеберлігін арттыру мақсатында тұрақты семинарлар мен тренингтерге қатысуы тиіс.

2. Әр сабақта кемінде бір интерактивті элемент қолдану ұсынылады.

3. Оқушылардың өзіндік жұмысын арттыру үшін онлайн ресурстармен жұмыс істеу дағдысын қалыптастыру қажет.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. Harmer, J. The Practice of English Language Teaching. Pearson Education, 2015.

2. Richards, J. C., & Rodgers, T. S. Approaches and Methods in Language Teaching. Cambridge University Press, 2014.

3. Larsen-Freeman, D. Techniques and Principles in Language Teaching. Oxford University Press, 2011.

4. ҚР Оқу-ағарту министрлігі. Жаңартылған білім беру бағдарламасы, 2020.