Гульназ Бахтиярқызы

2-тапсырма

Ахмет Байтұрсынұлы “Анама хат”

Ахмет Байтұрсынұлының "Анама хат" өлеңі — қазақ әдебиетінің асыл мұраларының бірі. Бұл өлеңде ақын өзінің анасына деген құрметі мен махаббатын шынайы және терең сезіммен білдіреді. Ахмет Байтұрсынұлы анасына хат жазу арқылы өз жүрегіндегі өкінішті, сағынышты және алғыс сезімдерін жеткізеді. Бұл өлеңде ақынның ұлттық дүниетанымы, оның туған жер мен ата-бабасына деген сүйіспеншілігі айқын көрінеді.

"Анама хат" өлеңінің құрылымы қарапайым әрі ұғынықты, бірақ оның терең мағынасы мен символикалық мәні бар. Өлеңде ақын анасына хат жазу арқылы өзінің жан дүниесінде орын алған терең сезімдерді ашып көрсетеді. Ол анасына деген үлкен құрметі мен алғысын білдіре отырып, өзінің балалық шағына, туған жеріне деген сағыныштарын жеткізеді.

Өлеңде ақын анасының тәрбиесінің маңыздылығын айта келіп, өмірдің ауыртпалықтары мен қиыншылықтарына қарамастан анасының берген ақыл-кеңестері мен ықпалы оның өмірінің негізі болғанын мойындайды. Бұл өлеңде ана мен бала арасындағы байланыс өте ерекше, ол тек биологиялық емес, рухани деңгейде де берік екенін көрсетеді.

Ахмет Байтұрсынұлының шығармашылығында ана тақырыбы жиі кездеседі. "Анама хат" өлеңінде ақын анасына деген сағыныш пен құрметін ерекше білдіреді. Ана — қазақ қоғамындағы киелі, қасиетті тұлға, ал бұл өлеңде анаға деген құрмет пен махаббаттың символы ретінде бейнеленеді. Ақын анасына хат жазу арқылы өзінің рухани байлығын, ішкі дүниесін түсінікті етіп жеткізуге тырысады. Анаға деген бұл терең құрмет оның бүкіл шығармашылығында көрініс табады.

Ахмет Байтұрсынұлы өз шығармаларында ұлттық тәрбиені үнемі насихаттаған. "Анама хат" өлеңі де осы идеяны толықтай қолдайды. Анасының берген тәрбие, өмірге деген дұрыс көзқарас адамның болашағын айқындайтыны туралы ойды өлең арқылы жеткізеді. Бұл тұрғыда ақын анасына алғыс айтып, оның ұлы адамгершілік қасиеттерін жоғары бағалайды.

“Анама хат" өлеңі Ахмет Байтұрсынұлының терең ойлы, сезімтал ақын екенін көрсетеді. Ол анасына деген сүйіспеншілік пен құрметті ерекше түрде жеткізе отырып, ұлттық тәрбиенің, ана тілінің, дәстүр мен мәдениеттің маңыздылығын айтады. Бұл өлеңде ақынның балалық шағына деген сағынышы, анасына деген алғысы және жалпы өмірдің мәні туралы ойлары терең мәнге ие. Ахмет Байтұрсынұлының шығармашылығында ана мен баланың рухани байланысы ерекше орын алады, ал "Анама хат" өлеңі бұл байланысқа деген шынайы құрметтің көрінісі болып табылады. М.Әуезов: Қазақ әдебиетінің ұлы тұлғасы Мұхтар Әуезов Ахмет Байтұрсынұлының шығармашылығына терең баға берген. Әуезов Ахметтің ұлттық әдебиетке қосқан үлесін жоғары бағалап, оның шығармаларында қазақ халқының тарихы мен руханиятын дәріптегенін атап өткен. Ол Ахмет Байтұрсынұлының "Анама хат" өлеңін қазақ әдебиетінің асыл қазынасы ретінде санап, бұл шығарманың ұлттың рухани дүниесіне қосылған үлкен үлес екенін айтқан. Әуезовтың пікірінше, "Анама хат" өлеңі — тек жеке адамның анасына деген махаббаты емес, сонымен қатар ұлттық тәрбие мен ұлттың мәдени-рухани мұрасын дәріптейтін туынды. Қ.Жұбанов: Қазақ тіл білімінің көрнекті ғалымы Құдайберген Жұбанов Ахмет Байтұрсынұлының шығармашылығын терең зерттеп, оның әдебиеттегі орны туралы бірнеше рет пікір білдірген. Ол Ахметтің ана тілін қорғау және дамыту жолындағы еңбегін жоғары бағалай отырып, "Анама хат" өлеңін де өзінің ана тіліне деген сүйіспеншілігінің көрінісі ретінде түсіндірген. Жұбановтың айтуынша, Ахмет Байтұрсынұлының шығармалары — қазақ әдебиетінің дамуына ықпал еткен ең маңызды туындылардың бірі, өйткені олар ұлттық сана мен ұлттық рухты оятатын терең философиялық ойларға толы. З.Қабдолов: Қазақ әдебиетінің танымал ғалымы, академик Зейнолла Қабдолов Ахмет Байтұрсынұлының шығармашылық әлемінде ана тақырыбының ерекше орын алатынын атап өткен. Ол "Анама хат" өлеңін қазақ поэзиясындағы терең әрі нәзік туындылардың бірі ретінде сипаттайды. Қабдоловтың айтуынша, бұл өлеңде ақын анасына деген шынайы махаббаты мен құрметін білдіре отырып, жалпы адамгершілік құндылықтарды насихаттайды. Зейнолла Қабдолов шығармашылық әлемінде Ахметтің поэзиясының қоғамға әсерін, оның өлеңдеріндегі рухани мағына мен тәрбиелік мәнді жоғары бағалайды. Т.Әшімбаев: Қазақ әдебиетінің зерттеушісі Тұрсын Әшімбаев Ахмет Байтұрсынұлының "Анама хат" өлеңін ұлттық сана мен ұлттың өткені мен болашағы туралы терең ойлануға итермелейтін шығармалар қатарына қосады. Оның пікірінше, Ахметтің бұл өлеңі қазақ халқының рухани дүниесінің көрінісі ретінде өзекті, себебі ол ана мен бала арасындағы ерекше байланыс пен махаббатты ғана емес, ұлттық тәрбие мен мұраны да алға тартады. Әшімбаев өлеңнің тілін, стилін, құрылымын талдай отырып, ақынның терең ойшылдығын және оның қазақ қоғамына жасаған әсерін атап өткен.

“Анама хат" өлеңінде Ахмет Байтұрсынұлының анасына деген құрметі мен сағынышы айқын көрінеді. Ақын анасына хат жазу арқылы оның өміріндегі маңыздылығын, берген тәрбиесінің құндылығын түсінеді. Өлеңнің ішкі мазмұны терең, ол баланың анасына деген сүйіспеншілігінен бастап, үлкен өмірлік философияны қамтиды. Ақынның анасы тек биологиялық ана ғана емес, рухани ұстаз, өмірдің мәні мен жолын көрсетуші тұлға болып табылады.

Ахмет Байтұрсынұлының "Анама хат" өлеңі — ұлттың рухани байлығын, ана тәрбиесінің құндылығын насихаттайтын, адамгершілік пен отаншылдықты дәріптейтін туынды. Қазақтың ұлы ақыны бұл өлеңде ана мен бала арасындағы байланыс арқылы ұлттық мәдениет пен тәрбие мәселелеріне терең үңіледі. Ахмет Байтұрсынұлының шығармашылығы қазақ халқының әдеби мұрасында ерекше орын алады, ал "Анама хат" өлеңі — оның жүрекке жақын, ұлттың рухын көтеретін ең құнды шығармаларының бірі.