АРНАЙЫ ПӘНДЕР САБАҚТАРЫНДА ИННОВАЦИЯЛЫҚ ӘДІСТЕРДІ ҚОЛДАНЫП, БІЛІМДІЛІК ДАҒДЫЛАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ

АРНАЙЫ ПӘНДЕР САБАҚТАРЫНДА ИННОВАЦИЯЛЫҚ ӘДІСТЕРДІ ҚОЛДАНЫП, БІЛІМДІЛІК ДАҒДЫЛАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ

Алматы қаласы

Алматы экономикалық колледжі

Өндірістік оқыту шебері

Сәкен Әсем Мұратқызы

Білім беру жүйесіндегі жаңартулар мен өзгерістер педагогтер алдына жаңа міндеттер қойып отыр. Әсіресе, техникалық және кәсіптік білім беру саласында болашақ мамандарды кәсіби даярлаудың сапасын арттыру – басты талаптардың бірі. Бұл мақсатқа жетуде арнайы пәндерді оқыту процесінде инновациялық әдістерді қолданудың маңызы зор.

Арнайы пәндер — нақты мамандыққа бағытталған кәсіби пәндер болып табылады. Осы пәндерді оқыту арқылы студент белгілі бір кәсіптік қызметке қажетті теориялық білім мен практикалық дағдыларды меңгереді. Сондықтан сабақ барысында тек ақпаратты беріп қана қоймай, студенттің логикалық ойлауын, шығармашылық қабілетін, кәсіби шеберлігін дамыту басты орын алуы тиіс.

Инновациялық әдістерді қолданудың қажеттілігі

Инновациялық оқыту әдістері білім алушының танымдық белсенділігін арттырып, оның жеке қабілетін ашуға мүмкіндік береді. Бұл әдістерді енгізу арқылы:

• Оқу материалының практикалық маңызы артады;

• Студенттің кәсіби қызығушылығы күшейеді;

• Шығармашылық және зерттеушілік дағдылар дамиды;

• Өздігінен шешім қабылдау, жауапкершілік, топпен жұмыс істеу мәдениеті қалыптасады.

Инновациялық әдістердің түрлері және оларды қолдану тәжірибесі

1. Кейс-стади әдісі (жағдаятты талдау)

Бұл әдіс арнайы пәндерде жиі қолданылады. Мысалы, «Тамақтану өнімдерін өндіру технологиясы» пәнінде студенттерге өндірістік жағдайда кездесетін технологиялық ақаулар бойынша жағдаяттар ұсынылады. Оны шешу үшін олар стандарттармен, техкарта талаптарымен, санитарлық нормалармен танысып, шешім қабылдайды.

2. Жобалық оқыту әдісі (Project-based learning)

Бұл әдіс студенттердің белгілі бір өнімді немесе қызметті жасап шығаруына негізделеді. Мысалы, «Қоғамдық тамақтандыруда мәзір құрастыру» тақырыбында студенттер өз бетінше толыққанды мәзір жобасын жасап, калориясын, тағам сапасын және экономикалық тиімділігін есептейді. Бұл әдіс шынайы өндірістік жағдайларды модельдеуге мүмкіндік береді.

3. Интерактивті оқыту әдістері

   • «Ақыл-карта» (Mind-mapping)

   • «Балық қаңқасы» әдісі

   • «RAФT», «INSERT», «Бір минуттық эссе»
     Мысалы, «Тағам өнімдерінің сақтау ережелері» тақырыбында студенттер "ақыл-карта" арқылы әртүрлі сақтау тәсілдерін және олардың ерекшеліктерін жүйелейді.

4. АКТ-ны қолдану

Қазіргі заманда оқыту үдерісіне цифрлық платформалар мен технологиялар кеңінен енгізілуде:

• Google Classroom, Kahoot, Quizizz арқылы тестілеу;

• Canva, Genially платформаларында инфографика, постер, презентациялар жасау;

• Видеосабақтар мен 3D модельдер арқылы визуализация.
  Мысалы, «Қамыр илеу процесі» тақырыбында онлайн симуляция немесе бейнематериалдар арқылы процестің барлық кезеңдері көрсетіледі.

1. Ойын элементтерін қолдану (геймификация)

Сабақ барысында танымдық ойындарды қолдану студенттерге материалды жеңіл әрі қызықты қабылдауға көмектеседі.
Мысалы, «Аспаздық бәсекелестік», «Мен – технологпын» сынды рольдік ойындар.

6. Модульдік оқыту технологиясы

Бұл технология бойынша әрбір модуль белгілі бір мақсатқа жетуге бағытталған, нәтижеге бағытталған тапсырмалар жүйесін құрайды. Арнайы пәндерде модульдерді логикалық тізбектілікпен құрастыру арқылы студентте толық кәсіби көрініс қалыптастыруға болады.

7. Блум таксономиясына негізделген бағалау және тапсырмалар
   Оқу мақсаттары:

   • Білім – «Технологиялық картаның мазмұнын сипаттаңыз»

   • Түсіну – «Қамырдың құрылымын не анықтайтынын түсіндіріңіз»

   • Қолдану – «Қамыр илеудің тәсілін өндірісте қолданыңыз»

   • Талдау – «Неліктен белгілі бір температурада қамыр ашиды?»

   • Жинақтау – «Өз мәзіріңізді құрастырыңыз»

   • Бағалау – «Мәзірдің тиімділігін сараптаңыз»

Арнайы пәндер сабағында инновациялық әдістерді қолдану арқылы болашақ маманның:

• кәсіби білімді меңгеруі,

• технологиялық процестерді түсінуі,

• өндірістік ойлау қабілетінің дамуы,

• еңбек нарығына икемді бейімделуі қамтамасыз етіледі.

Инновациялық оқыту – бұл бір реттік науқан емес, бұл – жүйелі, үздіксіз жаңарып отыратын, оқытушының шығармашылығына, ізденісіне негізделген әдіснама. Сондықтан әрбір педагог өз тәжірибесінде оқу мазмұнын қазіргі заман талаптарына сай түрлендіріп, студенттердің білімділік дағдыларын дамытатын жаңа әдістерді батыл енгізуі тиіс.