Ашық сабақ. М. Өтемісұлы «Мен едім», «Бағаналы терек» өлеңдері. 9-сынып

Сабақтың тақырыбы: №

М. Өтемісұлы «Мен едім», «Бағаналы терек» өлеңдері

47 орта мектеп

Күні :

Мұғалімнің аты-жөні : Алипбаева С.Н.

Пәні: қазақ әдебиеті

Сынып: 9 Ә

Қатысқаны:

Қатыспағаны:

Сабаққа негізделген оқу мақсаты (мақсаттары)

Елім деп еңіреген қазақтың қайсар ақыны, тәуелсіздік жолындағы батыл күрескері М.Өтемісұлының өлеңдерінің тақырыбы мен идеясын ашу, шығармаларын тарихи құндылық ретінде қабылдауға жетелеу.

Сабақтың міндеттері:

1.Өскелең ұрпаққа ақынның өмірін дәріптеу арқылы ақын шығармашылығының тарихын аша отырып, оқушылардың білімдерін бір жүйеге келтіру.

2.Шығармашылық жұмыстар арқылы оқушылардың таным белсенділігін, өзіндік ізденісі мен ой қорыту қабілеттерін дамыту. Сыни тұрғыда ойларын, тілдерін дамыту. Сөйлеу мәдениетін қалыптастыру, жетелеу сұрақтары арқылы белсенділігін, ой еркіндігі мен танымын арттыру

Сабақ мақсаттары:

Барлық оқушылар: Махамбет Өтемісұлының өмірі мен шығармашылығын біледі.Шығармаларына талдау жасай алады.

Оқушылардың басым бөлігі:Шығармаларды талдау арқылы өз ойларын айтады, салыстыра алады. Ақын өлеңдерін мәнерлеп жатқа оқиды, көремдік ерекшелігін талдай алады.

Кейбір оқушылар:Алған білімін күнделікті өмірде тиімді пайдаланады. Оқулық пен қосымша деректерді пайдаланып тарихи деректер бойынша тұжырым жасап, түсініктерді деректермен, дәйексөзбен дәлелдей, әдеби  тілмен сөйлей, өз пікірін көркем тілмен жаза алады.

Тілдік мақсат:

Оқушылар: сөзмаржан, түсініксіз сөздердің мағынасымен танысады.

Негізгі сөздер мен тіркестер: «Махамбет – жалынды ақын», «Махамбет-жыр жебе», «Махамбет-күйші», «Махамбет-батыр», «Махамбет-адал дос»

Сыныптағы диалог / жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер : Талқылауға арналған тармақтар : «Баймағамбет сұлтанға айтқаны», «Мен едім», «Бағаналы терек» өлеңдері.

Алдыңғы оқу:

М.Өтемісұлы «Баймағамбет сұлтанға айтқаны» өлеңі

Сабақтың әдіс-тәсілдері:

«Жедел жауап» әдісі, «Тірі кітап» әдісі, СКТ (сатылай кешенді талдау), «Төрт сөйлем» әдісі, «Қазына іздеу» әдісі, «Түйінді ой» әдәсі

Сабақта 7 модульдің өқамтылуы:

Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер, оқытуды басқару және көшбасшылық, оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау, сыни тұрғыдан ойлауға үйрету.

Сабақтың негізгі түйіндері: 

Исатай-Махамбет бастаған ұлт-азаттық көтеріліс, Ішкі Бөкей ордасы, Жәңгір хан, Баймағамбет сұлтан, Гекке бастаған қарулы топ, Истай Тайманұлы, дауылпаз ақын

Қолданылатын ресурстар:

топтық жұмысқа арналған құралдар, сабаққа байланысты слайдтар, Махамбет өміріне байланысты деректі фильм маркерлер, портреттер, тақта, стикерлер

Сабақтың нәтижесі: 

Шығармашылық қабілеттерін  қалыптастырады; 

- топта ойласа отырып таңдау жасайды және шешім қабылдайды;

- тапсырмаларға өз ойын айта алады;

- оқушылар сөздік қорын молайтады.

- сабақта тапсырманы қалай жасағаны туралы немесе нені үйренгені туралы айта алады.

Сабақ бөлімдері

Әдіс-тәсілдер

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

ресурстар

Басы

Білу

2 минут

• Сәлемдесу, түгелдеу, сабаққа назарларын аудару.

• Топқа бөлу. Топ ережесімен таныстыру.

1 топ-ақын; 2 топ-батыр; 3 топ-күйші

Оқушылар топқа бөлініп, өз топбасшыларын сайлайды. Топ ішінде тәртіп ережелері талданып сол арқылы сыныптың алтын ережесін құрады.

4 минут

«Жедел жауап» әдісі

2 минут

Үй тапсыр/н бекіту

Үй жұмысы: М.Өтемісұлының өмірі мен шығармашылығы. «Баймағамбет сұлтанға айтқаны» өлеңі.

1. Махамбеттің қанша өлеңі сақталған?

(79 өлеңі)

2. «Қызғыш құс» өлеңінің тақырыбы не? (Исатайдан, жерінен айырылып өкінуі, өксуі)
3. Махамбет пен Жәңгірхан туралы не айтасыңдар? Өлеңнен үзінді оқылады.  Жәңгір хан Махамбетті шақырып:-Ау, Махамбет! Арамызда шыққан от ауызды, орақ тілді ақын емессің бе? Жырла мені мақтап мына жұртқа.Махамбет:- Айтсам айтармын хан Жәңгір, жұртқа жасаған ісіңді. Қарапайым халықтың ақысын жеп, табаныңа таптамадың ба мына жұртты?

• Хан емессің қасқырсың,

• Қас албасты басқырсың.

• Достарың келіп табалап,

• Дұшпаның келіп басқа ұрсын.

• Хан емессің аянсың,

• Айыр құйрық шаянсың.

4. Көтерілісті ұйымдастырудың басты себебі не?

5.Махамбет арабша, орысша хат таныған, қай араб – парсы, түрік, татар, орыс тілдерін меңгерген.
6. «Тарланым» өлеңі қандай сарында жазылған?(Жоқтау)
7. Өтемістен туған он едік

Онымыз атқа қонғанда

Жер қайсқан қол едік,-деп жырлаған болатын. Сол Өтемістен туған он кімдер? (Бекмағанбет, Махамбет, Тоқтамыс, Қожахмет, Ыбырайым, Әйіп, Хасен, Ысмайыл, Сүлеймен,Досмайыл)
8. Махамбеттің өзге сарбаздардан, тіпті Исатайдың өзінен де артықшылығы неде? (қолындағы наркескені мен тілінің найзадай өткірлігі, аузындағы ғаламат сөзінің құдіреттілігі)
9. Махамбетті кім өлтірді ? (кіші жүздің батыс бөлігінің әкімі Б.Айшуақов та Махамбетті қудалауын қоймайды. Ол ақынның басына 1000 сом тігіп, оны ұстау үшін арнайы адамдар дайындайды. Ықылас Төлейұлы, беріш руының биі Жанберген Боздақұлы, табын Төрежен Тұрымұлы, Мұса Нұралыұлы, Жүсіп Өтеуліұлы)

10. Махамбет поэзиясының тақырыбы не? (майдан)

«Мен, мен едім, мен едім» өлеңін тыңдау

11.«Баймағамбет сұлтанға айтқаны» өлеңінің шығу тарихы қандай? (Көтеріліс жеңілгеннен кейін Махамбет ел ішінде жүре алмайды. Бір күні Баймағамбет пен Махамбет оңашада кездесіп қалады. Батыр үйге қару –жарағын тастамай кіреді. Баймағамбет батырдан «Исатаймен бірге не мақсатпен күреске шықтыңдар?»-деп сұрайды. Батыр «Менің сөзім сізге жақпас»,- деп айта қоймайды. Сұлтан қайта – қайта өтініш қылады. Сонда Махамбет Исатайды жоқтап, «Баймағамбет сұлтанға айтқаны» атты өлеңі дүниеге келген екен. Баймағамбеттің алдындағы жас төрелер ашуланып қызған кезде, сұлтан «Бұлай айтпаса Махамбет батыр болар ма, батырдың сөзін көтермесем мен хан болам ба»,- деген екен)

12.«Баймағамбет сұлтанға айтқаны» өлеңі қанша тараудан тұрады? 12 тарау

Өлеңнің тақырыбы, идеясы, сюжеті.

Тақырыбы-«Кек жолында»

Идеясы- өшпенділік.

Шығарма арқауы- қиял.

Сюжеті- тартыс.

Қойылған сұрақтарға оқушылар нақты, дәлелмен жауап береді. Махамбет өлеңдерімен толықтырулар жасайды.

аудиожазба

Ортасы

Түсіну

Қолдану

Талдау

6 минут

Сөздікпен жұмыс

«Тірі кітап» әдісі

3 минут

Махамбеттің «Бағаналы терек» өлеңі аудиожазбадан тыңдалады.

1. қаптама- суықта киетін тысталған қалың киім.

2. туырлық-киіз үйдің түңлігі мен үзгінің арасын қосатын, уықтың орта тұсынан керегенің басына дейін жабатын киіз.

3. бақыраш-қаңылтыр

Оқулықтың 234-238 беттерін оу тапсырылады.

Бейнебаян: М.Шаханов «Әке үкімі» үзінді тыңдату. (3⁴⁴ -4⁴⁸ аралығы)

Оқушылар аудиожазбадан «Бағаналы терек» өлеңін тыңдайды.

Түсініксіз сөздерді дәптерге жазады.

Кітаптың 234-238 беттерін оқиды

Аудиожазба

Қазақ әдебиеті оқулығы «Арман ПВ» баспасы

Аудиожазба

10 минут

Постер қорғау

СКТ (сатылай кешенді талдау)

«Төрт сөйлем» әдісі

770 ₸ - Сатып алу

Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз

Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Тізімді көру

Материал іздеу

Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз

Барлығы 663 959 материал жиналған

Пән

• Жүктелуде...

Бағыт

• Жүктелуде...

Сынып

• Жүктелуде...

Іздеу

Ұқсас материалдар

Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2024-2025 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған

Сертификатталған тренер жасаған

01.01.2023

17 863

13 694

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған.

Барлық пәндер

Барлық материалдар

Барлық сыныптар

Қазақ әдебиеті пәні бойынша барлық материалдарды көру

Аттестацияда (ПББ) 100% келетін
тақырыптармен дайындаймыз

Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз

Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады

Толығырақ