Бірлескен ойындағы тактика және стратегия. Доппен өткізілетін ойындарды оқушыларға үйрету. "Доппен қуыспақ"

Кіріспе

Физикалық тәрбие және спорттың маңызы қазіргі қоғамда ерекше артып келеді. Доппен өткізілетін ойындар оқушылардың дене шынықтыру деңгейін арттырып қана қоймай, олардың топтық жұмысты, командалық рухты қалыптастыруына, тактикалық ойлауды дамытуына, әрі достық қатынастарды нығайтуына көмектеседі. «Доппен қуыспақ» ойыны – балалардың физикалық белсенділігін арттыратын қызықты ойындардың бірі.

Оқушыларға арналған бірлескен ойындағы тактика және стратегия

Оқушыларға арналған бірлескен ойындағы тактика мен стратегия — бұл олардың топтық жұмысын, байланыс орнатуын, және бірлесе жұмыс істеу дағдыларын дамытуға бағытталған маңызды аспектілер. Ойындар мен спорттық іс-шаралар балаларға денсаулықты нығайтып, сонымен қатар, команда мүшелерімен үйлесімді жұмыс істеуді үйретеді. Оқушыларға тактика мен стратегияны түсіндіру, олардың ойлау қабілетін және жауапкершілік сезімін арттырады.

1. Бірлескен ойындағы тактика мен стратегияның маңызы

• Топтық жұмыс пен ынтымақтастық: Командалық ойындар оқушыларды бір-бірімен бірге жұмыс істеуге үйретеді. Бірлескен ойында барлық ойыншылардың мақсаты ортақ, сондықтан олар бірігіп жеңіске жетуге ұмтылады.

• Жауапкершілік: Әр оқушы өзінің командадағы рөліне жауапты болады. Бұл оларды жеке жауапкершілікті сезінуге және команданың ұжымдық жетістігіне үлес қосуға ынталандырады.

• Қарым-қатынас дағдыларын дамыту: Оқушылар ойын барысында бір-бірімен байланыс орнатып, өзара түсінісу қабілеттерін дамытады. Бұл дағдылар олардың өмірде де маңызды рөл атқарады.

2. Оқушыларға арналған бірлескен ойындағы тактика мен стратегияның негізгі элементтері

• Рөлдерді анықтау: Әр ойыншы командадағы өз рөлін түсінуі керек. Мысалы, кейбір оқушылар шабуылшы болып, қарсылас командаға қарсы ойын жүргізсе, ал басқалары қорғаныс рөлін атқарады. Топ ішінде рөлдерді дұрыс бөлу команда жұмысының тиімділігін арттырады.

• Позициялау және қимылдау: Оқушылардың дұрыс орындалған позициялары ойын барысында жеңіске жетудің кілті болады. Мысалы, футбол немесе баскетбол сияқты ойындарда әр ойыншының нақты позицияда болуы қажет. Дұрыс позициялау тактикалық шеберлікті арттырады.

• Жылдамдық пен реакция: Командалық ойындарда жылдамдық пен тез әрекет ету маңызды. Оқушылар бір-біріне доп беру, орын ауыстыру сияқты әрекеттерді жылдам әрі дәл орындауы керек.

• Қарсыластың әлсіз тұсын табу: Ойын барысында қарсылас команданың әлсіз жерлерін анықтап, оларды пайдалану қажет. Мұндай жағдайлар команда үшін жеңіске жетуге мүмкіндік береді.

3. Оқушыларға арналған бірлескен ойындарда қолданылатын стратегиялар

• Қорғаныс және шабуыл тактикасы: Оқушылар команданың екі негізгі қызметін де жақсы меңгеруі керек — қорғаныс және шабуыл. Бірінші кезекте, команда өз қақпасын қорғап, қарсылас команданың ойыншысына мүмкіндік бермеу керек, ал кейінгі кезекте жылдам әрі дәл шабуыл жасап, қарсыласты ұтып шығу қажет.

• Алаңды кең қолдану: Оқушылар алаңды кең пайдаланып, бос орындарға жылжып, қарсылас команданың қорғанысын бұзып, қолайлы жағдай жасау қажет. Бұл жағдайда ойыншылардың бір-бірімен өзара байланысы және дұрыс орналаса білуі өте маңызды.

• Шабуылдаушы ойыншылардың үйлесімділігі: Шабуылда жүрген ойыншылардың бір-бірін толықтыруы керек. Бір ойыншы қарсыластың қорғанысын бұзу үшін алға жылжып, ал қалған ойыншылар оның артынан қолдауды ұсынады.

4. Оқушыларға бірлескен ойында тиімді жұмыс істеуді үйретудің әдістері

• Командалық жаттығулар: Оқушыларға командалық жаттығулар өткізу арқылы олардың бір-бірімен үйлесімді жұмыс істеу дағдыларын дамытуға болады. Бұл жаттығулар командалық рухты қалыптастырып, олардың ойын стратегиясын жетілдіреді.

• Шешім қабылдау дағдыларын дамыту: Оқушыларды ойын барысында жылдам шешім қабылдауға үйрету керек. Бұл оқушылардың ойын кезінде нақты жағдайда не істеу керектігін түсінуін қамтамасыз етеді.

• Командалық үйлесімділік: Командалық ойында әр оқушының рөлі және міндеті айқын болуы керек. Топтағы ойыншылар өзара әрекет етуді үйреніп, бір-бірін толықтырып, бір мақсатқа жетуге ұмтылуы қажет.

5. Оқушыларға арналған бірлескен ойындардың түрлері

Оқушыларға бірлескен ойынды үйретуде әртүрлі ойын түрлері қолданылуы мүмкін, олар арқылы олар тактика мен стратегияны жақсы меңгереді. Мысалы:

• Футбол: Оқушыларға командамен бірге допты қақпаға жеткізу үшін бір-бірімен үйлесімді қозғалу, қорғаушы мен шабуылшының рөлдерін бөлісу, жылдамдықты пайдалану қажет.

• Баскетбол: Оқушыларға допты дәл беру, алаңды тиімді пайдалану және қарсыласты қорғау дағдыларын дамыту. Мұнда жылдамдық пен орын ауыстыру өте маңызды.

• Волейбол: Командалық рухты дамытатын ойын. Оқушыларға дұрыс қорғаныс және шабуыл жасау дағдыларын үйрету арқылы олар бірлескен жұмыстың маңызын түсінеді.

• Тоғызқұмалақ: Командалық ойында стратегия мен тактика қолдану арқылы ойлануды, жоспарлауды, шыдамдылықты дамытуға көмектеседі.

Ойынды түсіндіру

"Доппен қуыспақ" — командалық ойын, мұнда екі топқа бөлінген ойыншылар допты бір-біріне тастаумен, әрқайсысы өз тобының ойыншысына допты ұстап қалуға немесе қууға тырысады. Бұл ойынның басты мақсаты — қарсыластарды доппен "қуу" және допты қауіпсіз түрде өз командаңыздың ойыншысына жеткізу.

Ойын барысында тек физикалық қабілет қана емес, сонымен қатар тактикалық ойлау да маңызды. Әр ойыншының стратегиясы мен бірлескен іс-қимылы ойынды жеңуге ықпал етеді.

Ойынның мақсаты мен ережелері

1. Мақсаты: Ойыншылардың физикалық дамуын қолдау, командалық әрекетті жетілдіру және допты бір-біріне дәл тастау арқылы техникалық шеберлікті арттыру.

2. Ережелері:

   • Ойын 2 команда арасында өткізіледі.

   • Әр команда 6-8 адамнан тұрады.

   • Командалар допты бір-біріне бере отырып, қарсыласты қуады немесе олардың ойынын тоқтатады.

   • Допты ұстаған ойыншы тек белгілі бір уақытта оны қарсылас команда ойыншысына бере алады.

   • Егер қарсылас ойыншы допты ұстауға немесе қағып алуға тырысса, олардан қашып, өз тобын жеңіске жетуіне мүмкіндік жасауы керек.

Тактика мен стратегия

Ойын барысында түрлі тактикалар мен стратегияларды қолдануға болады. Мысалы:

1. Топтастыру және қорғау: Қарсылас командадан қорғану үшін бір ойыншы допты ұстап тұрғанда, қалған ойыншылар қорғаныс жасай алады. Бұл жағдайда олар өздерін тиімді орналастырып, доптың қарсыласқа кетуіне жол бермейді.

2. Шабуыл жасау: Команданың шабуылшы ойыншылары допты қарсыластың әлсіз тұсына дәл бағыттап тастауы керек. Осылайша, ойынның нәтижесіне әсер етуге болады.

3. Қозғалыс және жылдамдық: Допты жылдам беру және қашу ойынын дамыту, әрбір ойыншының жылдам реакциясын арттырады.

Оқушыларға үйрету тәсілдері

1. Техникалық дағдыларды дамыту: Оқушыларға допты дәл және сенімді түрде ұстау, беру және қашу әдістерін үйрету. Ойын барысында әрқайсысының допты тастағанда немесе ұстағанда өз орны мен әрекеттерін түсінгені маңызды.

2. Қарым-қатынасты арттыру: Ойын барысында оқушылар арасында тілдесу мен үйлесімді жұмыс жасау өте маңызды. Олардың бір-бірімен байланыс орнатуы ойынның тиімді өтуіне ықпал етеді.

3. Шешім қабылдау қабілеттерін дамыту: Оқушыларды жылдам шешім қабылдауға үйрету, ойын жағдайында тап болған қиындықтар мен мүмкіндіктерді байқап, дұрыс әрекет етуге дағдыландыру.

4. Қауіпсіздік ережелері: Әрбір ойыншыға қауіпсіздік ережелері туралы айтып, оларға жарақат алмау үшін ойын кезінде сақ болуды ұсыну.

Қорытынды

Бірлескен ойындағы тактика мен стратегияның негізгі мақсаты — оқушылардың өзара әрекеттесуін, қарым-қатынас дағдыларын және командалық жұмыс жасау қабілетін дамыту. Оқушыларға тактикалық ойлауды, жылдам шешім қабылдауды және команданың бірлескен жұмысының маңыздылығын түсіндіру олардың жалпы тұлғалық дамуына ықпал етеді. Командалық ойындар тек физикалық қабілеттерді дамыту ғана емес, сонымен қатар ойлау, шешім қабылдау, ынтымақтастық сынды өмірлік дағдыларды қалыптастыруға көмектеседі.

«Доппен қуыспақ» ойыны балалардың физикалық дағдыларын, командалық рухын, жауапкершілігін арттырып қана қоймай, олардың тактикалық ойлау қабілеттерін де дамытады. Оқушылар үшін бұл ойын — тек дене тәрбиесі емес, оларды бір-бірімен байланыстырып, бір мақсатқа жетуге үйрететін керемет құрал.

Сондықтан мұндай ойындарды мектеп бағдарламасына қосып, әртүрлі жаттығулар арқылы оқушыларға үйрету өте пайдалы. Сонымен қатар, бұл ойынды дұрыс үйрету арқылы балалардың топта жұмыс істеу, шыдамдылық және ынтымақтастық сияқты өмірлік маңызды дағдыларды меңгеруіне көмек көрсетуге болады.