ЖИ көмекші
0 / 1
Барлық 400 000 материалдарды тегін жүктеу үшін
Ұнаған тарифті таңдаңыз
Айлық
Жылдық
1 - күндік
Танысу 690 ₸ / 1 күнге
Таңдау
UstazTilegi AI - ЖИ арқылы тегін ҚМЖ, БЖБ, ТЖБ, тест, презентация, авторлық бағдарлама т.б. 10 материал жасау
Материалдар бөлімі - Барлық 400 000 материалдарды тегін 30 материал жүктеу
Аттестация ПББ тестеріне доступ аласыз шексіз
Жеке ҚМЖ бөлімінде - дайын ҚМЖ-ларды, презентацияларды жүктеу5 файлды тегін жүктеу
Олимпиада, турнир, байқауларға 50% жеңілдік
1 - айлық
Стандарт
2990 ₸ / айына
UstazTilegi AI - ЖИ арқылы тегін ҚМЖ, БЖБ, ТЖБ, тест, презентация, авторлық бағдарлама т.б. жасау 30 материал жасау
Материалдар бөлімі - Барлық 400 000 материалдарды тегін 900 материал жүктеу
Аттестация ПББ тестеріне доступ аласыз шексіз
Жеке ҚМЖ бөлімінде - дайын ҚМЖ-ларды, презентацияларды жүктеу 150 файлды тегін жүктеу
Жинақталған ҚМЖ бөлімінде 10 файлды тегін жүктеу
Олимпиада, турнир, байқауларға 50% жеңілдік
Іс-шаралар (мини-курстар, семинарлар, конференциялар) тегін қатысу
1 - айлық
Шебер 7990 ₸ / айына
Таңдау
UstazTilegi AI - ЖИ арқылы тегін ҚМЖ, БЖБ, ТЖБ, тест, презентация, авторлық бағдарлама т.б. жасау 150 материал жасау
Материалдар бөлімі - Барлық 400 000 материалдарды тегін 900 материал жүктеу
Аттестация ПББ тестеріне доступ аласыз шексіз
Жеке ҚМЖ бөлімінде - дайын ҚМЖ-ларды, презентацияларды жүктеу 300 файлды тегін жүктеу
Жинақталған ҚМЖ бөлімінде 50 файлды тегін жүктеу
Олимпиада, турнир, байқауларға 50% жеңілдік
Іс-шаралар (мини-курстар, семинарлар, конференциялар) тегін қатысу
Назар аударыңыз!
Сіз барлық мүмкіндікті қолдандыңыз.
Қалған материалдарды ертең жүктей аласыз.
Ок
Материалдың қысқаша нұсқасы
Даун синдромының көбею себептері
Мақала
Кенжебекова Еңлік МаратқызыАкадемик Е. А. Бөкетов атындағы Қарағанды Мемлекеттік Университетінің 3-курс студентіПедагогика факультеті, Дефектология кафедрасы
Даун синдромы – бүгінгі күні жақсы зерттелген хромосомалық синдром. Яғни, синдром хромосамалық бұзылыстардан туындайды. Аурудың басты белгілері: ақыл-ой кемістігі мен туа біткен даму ақаулары болып табылады. Ол 1866 ж. сипатталып, "монголизм" деп аталған. Даун синдромын алғаш болып ағылшын дәрігері Джон Лэнгдон Даун ашқаны көпшілігімізге белгілі. 1862 жылы Даун өзі зерттеген ауруды психикалық бұзылу ретінде сипаттайды. Синдромның «Даун» деп аталуы да сондықтан. Содан бері бұл синдром жан-жақты зерттеліп, оның клиникалық ерекшеліктері, этиологиялық факторлары анықталған. Туа біткен синдромның себебі хромосомалар санының өзгеруіне байланысты екенін 1959 жылы француз генетигі Жером Лежен анықтаған. Даун синдромымен ауыратын адамдардың Халықаралық күні алғаш рет 2006 жылдың 21 наурызында өткізілді. Мерекенің күні мен айы жұп хромосоманың реттік номері мен санына байланысты таңдалған болатын. Бұрын-соңды мұндай хромосомалық ауытқулардың болатынынан хабарсыз едік. Қазақ даласында даму қабілетінде кемшілігі бар балалар болған ба? Болған күннің өзінде, ешкім мұны анықтап, зерттемеген. Әлде, мұны жасырын ұстады ма екен? Кеңес Одағы тұсында қалыпты жағдайдан өзгеше баласы бар ата-ана күндізгі уақытта серуендеуден қалған. Өйткені жаратылысы ерекше жандар қарапайым балалардың психологиясына кері әсер етеді деген ой қалыптасты. Бүгінгі жағдай қандай? Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, екі мың әйелдің біреуінде осындай синдроммен бала туу қаупі бар. Қазіргі таңда әлемде және елімізде Даун синдромы көбейіп келе жатыр. Оның жиілігі 700-800 жаңа туылған нәрестеге бір Даун синдромы бар бала туылады Синдромның көбеюінің әлеуметтік себептері қандай?Ең алдымен, жүкті әйел қан аздықпен ауырмауы тиіс. Өйткені анемия жатырдағы баланың бас миының дамуын тежеуге әсер етедi. Қан аздықтың басты себептерінің бірі — ағзада темір және фолий қышқылының жетіспеуі болып табылады. Фолий қышқылы немесе В9 дәрумені гемоглобин синтезі үшін, амин қышқылдары және серотин мен норадреналин синтезі үшін де аса қажет. Отандық мамандар даун синдромы көбіне ата-аналардың ағзасында (ел тұрғындарының 30 пайызында) фолий қышқылының жеткіліксіздігімен байланыстырады. Дәлірек айтсақ, кез келген адамның ағзасында адамның тіршілік етуіне қажетті фолий қышқылының өндірілуі жүреді. Ол ДНК синтезінде қатысады, ал бұл жыныс жасушаларының дұрыс бөлінуі үшін және жүктіліктің ерте кезеңдерінде ұрық ағзаларының қалыптасуы үшін қажет. Аяғы ауыр келіншектер, дәрігер-гинекологтардың қабылдауында жиі болып, қан талдауларын уақытылы тапсырып, қажетті дәрумендерді ішіп тұруы тиіс.Ал босану кезіндегі кемістіктер, біріншіден, ананың кiшi жамбас қуысының қалыптан тар болуымен тығыз байланысты. Яғни, өзінің жай-күйін білетін нәзік жандылар дәрiгер-гинекологқа жиі қаралып, баланың дұрыс өсіп-жетілуін қадағалап отырғандары дұрыс. Екіншіден, жатыр ішіндегі баланың ірі болуы. Оны ультрадыбыстық зерттеудің (УЗИ) көмегімен білуге болады. Үшiншiден, баланың кiндiгiнiң мойнына оралып туылуы. Төртiншiден, баланың жамбаспен келуi және аналардың әртүрлi жұқпалы аурумен ауыруы. Бала дүниеге келгеннен кейінгі кемістіктерге бас-ми жарақаты, нейроинфекция, әртүрлі уланулар жатады. Сондықтан да кез келген ата-ана баласының дұрыс өсіп-жетілуін, дамуын қадағалап, болуы мүмкін қауіптерден қызғыштай қорғап отыруы қажет.Даун синдромының пайда болуына мемлекеттердің хал-ахуалы, ата-анасының әрекеттері еш әсер етпейді. Мәселен, даун синдромымен балалар дамыған және кедей мемлекетте де, бай немесе тұрмысы төмен, академиктердің немесе құрылысшылардың да, президенттердің немесе жұмыссыздардың да отбасында дүниеге келе береді. Бірақ, ата-анасының жасы ықпал етуі мүмкін. Мамандардың айтуынша, даун синдромы жасы ұлғайған аналардан көбірек туылады. Мәселен, егер 20-24 жас аралығындағы әйелдер арасында 1562-ге бір сәбиден болса, жасы 35-39 аралығындағы әйелдерде 214-ке бір сәбиден, ал жасы 45 жастан асқандар арасында ықтималдылық 19-ға бір сәбиден келеді. Е. Ф. Давиденкованың тұжырымы бойынша 37-38 жастан асқан әйелдердің балаларының арасында бұл синдром 4-5 есе жиі кездеседі. Соңғы деректер ер адамның жасы да Даун синдромының пайда болуына ықпал ететіндігін көрсетеді. Мысалы, жасы 42 жастан асқан ер адамның балаларында Даун синдромының пайда болуы ықтималдылығы артады. Даун синдромы радиацияның әсерінен, экологияның бұзылуынан да көбейеді. Оған мысал ретінде Семей полигонын ала аламыз. Полигонды жабылды десек те, оның зардаптары әлі күнге дейін жалғасып келе жатыр. Тексеру барысында Семей қаласында да соңғы уақытта Даун синдромының көбеюі жиілеп келе жатыр. Даун синдромымен туылған адамдардың арасында атақты, талантты адамдар аз емес. Мысалы, американдық атақты суретші Раймонд Ху. Өнерді бағалайтындар оның картиналарын таңданыспен тамашалайды. Ол жануарлардың суретін дәстүрлі қытайлық техниканы қолданып салады. Ал Мэдлин Стюарт Даун синдромы бар балалардың ішіндегі ең танымал модель. Ол киім, косметиканы және сумканы жарнамалайды және сән көрсетілімдеріне шығып, түрлі фотосессияларға қатысады. Ол подиумға шығу үшін 20 кг салмақ тастаған. Оның мұндай жетістіктерге жетуіне анасы ерен еңбек сіңірген.Қоршаған ортаның тазалығын сақтауға, әсіресе, судың, ауаның және азық-түліктің мутагендік және канцерогендік әсерлері бар заттармен ластанбауына соңғы кездері көп көңіл бөлінуде. Сонымен қатар, дәрі-дәрмектер мен тұрмыстық химиялық препараттардың және түрлі косметикалық заттардың “генетикалық залалсыздығы” мұқият тексеріледі. Сайып келгенде, мұның барлығы адамда тұқым қуалайтын кемістіктердің мөлшерін азайту мақсатында жасалады.Тағы бір ескертетін нәрсе, алкогольді ішімдіктерді ішу мен темекі тарту, әсіресе, есірткіні қабылдау болашақ ұрпақ үшін өте қауіпті. Себебі, олар гендер мен хромосомаларды улап, өзгертеді. Соның салдарынан тұқым қуалайтын аурулар мен кемістіктер пайда болады.Даун синдромы хромосомалық ауру болғандықтан жазылмайды, ал олардың алдын алу шаралары жақсы нәтиже береді. Ол үшін хромосомалық аурулардың себептерін біліп, сол себептердің әсеріне ұшырамаудың жолдарын қарастыру керек. Олардың негізгілері:
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:1. Даун синдромы. Г. Молдабекова. 2017жыл2. Дауннан туған дауыл. 2017жыл https://aikyn.kz/2017/09/16/27061.html 3. Медико-генетические последствия многолетних ядерных испытаний на Семипалатинском полигоне4. Патологиялық анотомия терминдерінің орысша – латынша – қазақша түсініктеме сөздігі.- Ақтөбе. 5. Мүмкіндігі шектеулі балалар: интеллектуалды даму кемістіктері. У. Е. Нурманбетова. Оқулық құрал 2003 жыл.
Мақала
Кенжебекова Еңлік МаратқызыАкадемик Е. А. Бөкетов атындағы Қарағанды Мемлекеттік Университетінің 3-курс студентіПедагогика факультеті, Дефектология кафедрасы
Даун синдромы – бүгінгі күні жақсы зерттелген хромосомалық синдром. Яғни, синдром хромосамалық бұзылыстардан туындайды. Аурудың басты белгілері: ақыл-ой кемістігі мен туа біткен даму ақаулары болып табылады. Ол 1866 ж. сипатталып, "монголизм" деп аталған. Даун синдромын алғаш болып ағылшын дәрігері Джон Лэнгдон Даун ашқаны көпшілігімізге белгілі. 1862 жылы Даун өзі зерттеген ауруды психикалық бұзылу ретінде сипаттайды. Синдромның «Даун» деп аталуы да сондықтан. Содан бері бұл синдром жан-жақты зерттеліп, оның клиникалық ерекшеліктері, этиологиялық факторлары анықталған. Туа біткен синдромның себебі хромосомалар санының өзгеруіне байланысты екенін 1959 жылы француз генетигі Жером Лежен анықтаған. Даун синдромымен ауыратын адамдардың Халықаралық күні алғаш рет 2006 жылдың 21 наурызында өткізілді. Мерекенің күні мен айы жұп хромосоманың реттік номері мен санына байланысты таңдалған болатын. Бұрын-соңды мұндай хромосомалық ауытқулардың болатынынан хабарсыз едік. Қазақ даласында даму қабілетінде кемшілігі бар балалар болған ба? Болған күннің өзінде, ешкім мұны анықтап, зерттемеген. Әлде, мұны жасырын ұстады ма екен? Кеңес Одағы тұсында қалыпты жағдайдан өзгеше баласы бар ата-ана күндізгі уақытта серуендеуден қалған. Өйткені жаратылысы ерекше жандар қарапайым балалардың психологиясына кері әсер етеді деген ой қалыптасты. Бүгінгі жағдай қандай? Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, екі мың әйелдің біреуінде осындай синдроммен бала туу қаупі бар. Қазіргі таңда әлемде және елімізде Даун синдромы көбейіп келе жатыр. Оның жиілігі 700-800 жаңа туылған нәрестеге бір Даун синдромы бар бала туылады Синдромның көбеюінің әлеуметтік себептері қандай?Ең алдымен, жүкті әйел қан аздықпен ауырмауы тиіс. Өйткені анемия жатырдағы баланың бас миының дамуын тежеуге әсер етедi. Қан аздықтың басты себептерінің бірі — ағзада темір және фолий қышқылының жетіспеуі болып табылады. Фолий қышқылы немесе В9 дәрумені гемоглобин синтезі үшін, амин қышқылдары және серотин мен норадреналин синтезі үшін де аса қажет. Отандық мамандар даун синдромы көбіне ата-аналардың ағзасында (ел тұрғындарының 30 пайызында) фолий қышқылының жеткіліксіздігімен байланыстырады. Дәлірек айтсақ, кез келген адамның ағзасында адамның тіршілік етуіне қажетті фолий қышқылының өндірілуі жүреді. Ол ДНК синтезінде қатысады, ал бұл жыныс жасушаларының дұрыс бөлінуі үшін және жүктіліктің ерте кезеңдерінде ұрық ағзаларының қалыптасуы үшін қажет. Аяғы ауыр келіншектер, дәрігер-гинекологтардың қабылдауында жиі болып, қан талдауларын уақытылы тапсырып, қажетті дәрумендерді ішіп тұруы тиіс.Ал босану кезіндегі кемістіктер, біріншіден, ананың кiшi жамбас қуысының қалыптан тар болуымен тығыз байланысты. Яғни, өзінің жай-күйін білетін нәзік жандылар дәрiгер-гинекологқа жиі қаралып, баланың дұрыс өсіп-жетілуін қадағалап отырғандары дұрыс. Екіншіден, жатыр ішіндегі баланың ірі болуы. Оны ультрадыбыстық зерттеудің (УЗИ) көмегімен білуге болады. Үшiншiден, баланың кiндiгiнiң мойнына оралып туылуы. Төртiншiден, баланың жамбаспен келуi және аналардың әртүрлi жұқпалы аурумен ауыруы. Бала дүниеге келгеннен кейінгі кемістіктерге бас-ми жарақаты, нейроинфекция, әртүрлі уланулар жатады. Сондықтан да кез келген ата-ана баласының дұрыс өсіп-жетілуін, дамуын қадағалап, болуы мүмкін қауіптерден қызғыштай қорғап отыруы қажет.Даун синдромының пайда болуына мемлекеттердің хал-ахуалы, ата-анасының әрекеттері еш әсер етпейді. Мәселен, даун синдромымен балалар дамыған және кедей мемлекетте де, бай немесе тұрмысы төмен, академиктердің немесе құрылысшылардың да, президенттердің немесе жұмыссыздардың да отбасында дүниеге келе береді. Бірақ, ата-анасының жасы ықпал етуі мүмкін. Мамандардың айтуынша, даун синдромы жасы ұлғайған аналардан көбірек туылады. Мәселен, егер 20-24 жас аралығындағы әйелдер арасында 1562-ге бір сәбиден болса, жасы 35-39 аралығындағы әйелдерде 214-ке бір сәбиден, ал жасы 45 жастан асқандар арасында ықтималдылық 19-ға бір сәбиден келеді. Е. Ф. Давиденкованың тұжырымы бойынша 37-38 жастан асқан әйелдердің балаларының арасында бұл синдром 4-5 есе жиі кездеседі. Соңғы деректер ер адамның жасы да Даун синдромының пайда болуына ықпал ететіндігін көрсетеді. Мысалы, жасы 42 жастан асқан ер адамның балаларында Даун синдромының пайда болуы ықтималдылығы артады. Даун синдромы радиацияның әсерінен, экологияның бұзылуынан да көбейеді. Оған мысал ретінде Семей полигонын ала аламыз. Полигонды жабылды десек те, оның зардаптары әлі күнге дейін жалғасып келе жатыр. Тексеру барысында Семей қаласында да соңғы уақытта Даун синдромының көбеюі жиілеп келе жатыр. Даун синдромымен туылған адамдардың арасында атақты, талантты адамдар аз емес. Мысалы, американдық атақты суретші Раймонд Ху. Өнерді бағалайтындар оның картиналарын таңданыспен тамашалайды. Ол жануарлардың суретін дәстүрлі қытайлық техниканы қолданып салады. Ал Мэдлин Стюарт Даун синдромы бар балалардың ішіндегі ең танымал модель. Ол киім, косметиканы және сумканы жарнамалайды және сән көрсетілімдеріне шығып, түрлі фотосессияларға қатысады. Ол подиумға шығу үшін 20 кг салмақ тастаған. Оның мұндай жетістіктерге жетуіне анасы ерен еңбек сіңірген.Қоршаған ортаның тазалығын сақтауға, әсіресе, судың, ауаның және азық-түліктің мутагендік және канцерогендік әсерлері бар заттармен ластанбауына соңғы кездері көп көңіл бөлінуде. Сонымен қатар, дәрі-дәрмектер мен тұрмыстық химиялық препараттардың және түрлі косметикалық заттардың “генетикалық залалсыздығы” мұқият тексеріледі. Сайып келгенде, мұның барлығы адамда тұқым қуалайтын кемістіктердің мөлшерін азайту мақсатында жасалады.Тағы бір ескертетін нәрсе, алкогольді ішімдіктерді ішу мен темекі тарту, әсіресе, есірткіні қабылдау болашақ ұрпақ үшін өте қауіпті. Себебі, олар гендер мен хромосомаларды улап, өзгертеді. Соның салдарынан тұқым қуалайтын аурулар мен кемістіктер пайда болады.Даун синдромы хромосомалық ауру болғандықтан жазылмайды, ал олардың алдын алу шаралары жақсы нәтиже береді. Ол үшін хромосомалық аурулардың себептерін біліп, сол себептердің әсеріне ұшырамаудың жолдарын қарастыру керек. Олардың негізгілері:
- Залалды тұқым қуалаушылықты анықтау.
- Әртүрлі мутагендік факторлардың әсеріне жол бермеу.
- Болашақ аналардың дәрігерлердің бақылауында болуы және олардың кеңесін бұлжытпай орындауы.
- Болашақ жас жұбайлардың ата-аналық борыштарына жауаптылықпен қарап, тұрмыс құрар алдында генетикалық консультацияға көрініп, маман дәрігерлердің тұжырымын орындау керек.
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:1. Даун синдромы. Г. Молдабекова. 2017жыл2. Дауннан туған дауыл. 2017жыл https://aikyn.kz/2017/09/16/27061.html 3. Медико-генетические последствия многолетних ядерных испытаний на Семипалатинском полигоне4. Патологиялық анотомия терминдерінің орысша – латынша – қазақша түсініктеме сөздігі.- Ақтөбе. 5. Мүмкіндігі шектеулі балалар: интеллектуалды даму кемістіктері. У. Е. Нурманбетова. Оқулық құрал 2003 жыл.
Жүктеу
ЖИ арқылы жасау
ЖИ арқылы жасау
Бөлісу
1 - айлық
Материал тарифі-96% жеңілдік
00
05
00
ҚМЖ
Ашық сабақ
Тәрбие сағаты
Презентация
БЖБ, ТЖБ тесттер
Көрнекіліктер
Балабақшаға арнарлған құжаттар
Мақала, Эссе
Дидактикалық ойындар
және тағы басқа 400 000 материал
Барлық 400 000 материалдарды шексіз
жүктеу мүмкіндігіне ие боласыз
жүктеу мүмкіндігіне ие боласыз
1 990 ₸ 49 000₸
1 айға қосылу
Материалға шағымдану
Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз
Жариялаған:
Кенжебекова Еңлік Маратқызы
13 Ақпан 2019
691Шағым жылдам қаралу үшін барынша толық ақпарат жіберіңіз
Даун синдромының көбею себептері
Тақырып бойынша 11 материал табылды
Даун синдромының көбею себептері
Материал туралы қысқаша түсінік
Қазіргі таңда елімізде ерекше білім беруді қажет ететін балалар саны күннен - күнге артып келеді. Солардың бірі-Даун синдромы. Бұл синдромның көбею себептері әр түрлі және әлі күнге дейін зерттеліп келеді.
Материалдың қысқаша нұсқасы
Даун синдромының көбею себептері
Мақала
Кенжебекова Еңлік МаратқызыАкадемик Е. А. Бөкетов атындағы Қарағанды Мемлекеттік Университетінің 3-курс студентіПедагогика факультеті, Дефектология кафедрасы
Даун синдромы – бүгінгі күні жақсы зерттелген хромосомалық синдром. Яғни, синдром хромосамалық бұзылыстардан туындайды. Аурудың басты белгілері: ақыл-ой кемістігі мен туа біткен даму ақаулары болып табылады. Ол 1866 ж. сипатталып, "монголизм" деп аталған. Даун синдромын алғаш болып ағылшын дәрігері Джон Лэнгдон Даун ашқаны көпшілігімізге белгілі. 1862 жылы Даун өзі зерттеген ауруды психикалық бұзылу ретінде сипаттайды. Синдромның «Даун» деп аталуы да сондықтан. Содан бері бұл синдром жан-жақты зерттеліп, оның клиникалық ерекшеліктері, этиологиялық факторлары анықталған. Туа біткен синдромның себебі хромосомалар санының өзгеруіне байланысты екенін 1959 жылы француз генетигі Жером Лежен анықтаған. Даун синдромымен ауыратын адамдардың Халықаралық күні алғаш рет 2006 жылдың 21 наурызында өткізілді. Мерекенің күні мен айы жұп хромосоманың реттік номері мен санына байланысты таңдалған болатын. Бұрын-соңды мұндай хромосомалық ауытқулардың болатынынан хабарсыз едік. Қазақ даласында даму қабілетінде кемшілігі бар балалар болған ба? Болған күннің өзінде, ешкім мұны анықтап, зерттемеген. Әлде, мұны жасырын ұстады ма екен? Кеңес Одағы тұсында қалыпты жағдайдан өзгеше баласы бар ата-ана күндізгі уақытта серуендеуден қалған. Өйткені жаратылысы ерекше жандар қарапайым балалардың психологиясына кері әсер етеді деген ой қалыптасты. Бүгінгі жағдай қандай? Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, екі мың әйелдің біреуінде осындай синдроммен бала туу қаупі бар. Қазіргі таңда әлемде және елімізде Даун синдромы көбейіп келе жатыр. Оның жиілігі 700-800 жаңа туылған нәрестеге бір Даун синдромы бар бала туылады Синдромның көбеюінің әлеуметтік себептері қандай?Ең алдымен, жүкті әйел қан аздықпен ауырмауы тиіс. Өйткені анемия жатырдағы баланың бас миының дамуын тежеуге әсер етедi. Қан аздықтың басты себептерінің бірі — ағзада темір және фолий қышқылының жетіспеуі болып табылады. Фолий қышқылы немесе В9 дәрумені гемоглобин синтезі үшін, амин қышқылдары және серотин мен норадреналин синтезі үшін де аса қажет. Отандық мамандар даун синдромы көбіне ата-аналардың ағзасында (ел тұрғындарының 30 пайызында) фолий қышқылының жеткіліксіздігімен байланыстырады. Дәлірек айтсақ, кез келген адамның ағзасында адамның тіршілік етуіне қажетті фолий қышқылының өндірілуі жүреді. Ол ДНК синтезінде қатысады, ал бұл жыныс жасушаларының дұрыс бөлінуі үшін және жүктіліктің ерте кезеңдерінде ұрық ағзаларының қалыптасуы үшін қажет. Аяғы ауыр келіншектер, дәрігер-гинекологтардың қабылдауында жиі болып, қан талдауларын уақытылы тапсырып, қажетті дәрумендерді ішіп тұруы тиіс.Ал босану кезіндегі кемістіктер, біріншіден, ананың кiшi жамбас қуысының қалыптан тар болуымен тығыз байланысты. Яғни, өзінің жай-күйін білетін нәзік жандылар дәрiгер-гинекологқа жиі қаралып, баланың дұрыс өсіп-жетілуін қадағалап отырғандары дұрыс. Екіншіден, жатыр ішіндегі баланың ірі болуы. Оны ультрадыбыстық зерттеудің (УЗИ) көмегімен білуге болады. Үшiншiден, баланың кiндiгiнiң мойнына оралып туылуы. Төртiншiден, баланың жамбаспен келуi және аналардың әртүрлi жұқпалы аурумен ауыруы. Бала дүниеге келгеннен кейінгі кемістіктерге бас-ми жарақаты, нейроинфекция, әртүрлі уланулар жатады. Сондықтан да кез келген ата-ана баласының дұрыс өсіп-жетілуін, дамуын қадағалап, болуы мүмкін қауіптерден қызғыштай қорғап отыруы қажет.Даун синдромының пайда болуына мемлекеттердің хал-ахуалы, ата-анасының әрекеттері еш әсер етпейді. Мәселен, даун синдромымен балалар дамыған және кедей мемлекетте де, бай немесе тұрмысы төмен, академиктердің немесе құрылысшылардың да, президенттердің немесе жұмыссыздардың да отбасында дүниеге келе береді. Бірақ, ата-анасының жасы ықпал етуі мүмкін. Мамандардың айтуынша, даун синдромы жасы ұлғайған аналардан көбірек туылады. Мәселен, егер 20-24 жас аралығындағы әйелдер арасында 1562-ге бір сәбиден болса, жасы 35-39 аралығындағы әйелдерде 214-ке бір сәбиден, ал жасы 45 жастан асқандар арасында ықтималдылық 19-ға бір сәбиден келеді. Е. Ф. Давиденкованың тұжырымы бойынша 37-38 жастан асқан әйелдердің балаларының арасында бұл синдром 4-5 есе жиі кездеседі. Соңғы деректер ер адамның жасы да Даун синдромының пайда болуына ықпал ететіндігін көрсетеді. Мысалы, жасы 42 жастан асқан ер адамның балаларында Даун синдромының пайда болуы ықтималдылығы артады. Даун синдромы радиацияның әсерінен, экологияның бұзылуынан да көбейеді. Оған мысал ретінде Семей полигонын ала аламыз. Полигонды жабылды десек те, оның зардаптары әлі күнге дейін жалғасып келе жатыр. Тексеру барысында Семей қаласында да соңғы уақытта Даун синдромының көбеюі жиілеп келе жатыр. Даун синдромымен туылған адамдардың арасында атақты, талантты адамдар аз емес. Мысалы, американдық атақты суретші Раймонд Ху. Өнерді бағалайтындар оның картиналарын таңданыспен тамашалайды. Ол жануарлардың суретін дәстүрлі қытайлық техниканы қолданып салады. Ал Мэдлин Стюарт Даун синдромы бар балалардың ішіндегі ең танымал модель. Ол киім, косметиканы және сумканы жарнамалайды және сән көрсетілімдеріне шығып, түрлі фотосессияларға қатысады. Ол подиумға шығу үшін 20 кг салмақ тастаған. Оның мұндай жетістіктерге жетуіне анасы ерен еңбек сіңірген.Қоршаған ортаның тазалығын сақтауға, әсіресе, судың, ауаның және азық-түліктің мутагендік және канцерогендік әсерлері бар заттармен ластанбауына соңғы кездері көп көңіл бөлінуде. Сонымен қатар, дәрі-дәрмектер мен тұрмыстық химиялық препараттардың және түрлі косметикалық заттардың “генетикалық залалсыздығы” мұқият тексеріледі. Сайып келгенде, мұның барлығы адамда тұқым қуалайтын кемістіктердің мөлшерін азайту мақсатында жасалады.Тағы бір ескертетін нәрсе, алкогольді ішімдіктерді ішу мен темекі тарту, әсіресе, есірткіні қабылдау болашақ ұрпақ үшін өте қауіпті. Себебі, олар гендер мен хромосомаларды улап, өзгертеді. Соның салдарынан тұқым қуалайтын аурулар мен кемістіктер пайда болады.Даун синдромы хромосомалық ауру болғандықтан жазылмайды, ал олардың алдын алу шаралары жақсы нәтиже береді. Ол үшін хромосомалық аурулардың себептерін біліп, сол себептердің әсеріне ұшырамаудың жолдарын қарастыру керек. Олардың негізгілері:
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:1. Даун синдромы. Г. Молдабекова. 2017жыл2. Дауннан туған дауыл. 2017жыл https://aikyn.kz/2017/09/16/27061.html 3. Медико-генетические последствия многолетних ядерных испытаний на Семипалатинском полигоне4. Патологиялық анотомия терминдерінің орысша – латынша – қазақша түсініктеме сөздігі.- Ақтөбе. 5. Мүмкіндігі шектеулі балалар: интеллектуалды даму кемістіктері. У. Е. Нурманбетова. Оқулық құрал 2003 жыл.
Мақала
Кенжебекова Еңлік МаратқызыАкадемик Е. А. Бөкетов атындағы Қарағанды Мемлекеттік Университетінің 3-курс студентіПедагогика факультеті, Дефектология кафедрасы
Даун синдромы – бүгінгі күні жақсы зерттелген хромосомалық синдром. Яғни, синдром хромосамалық бұзылыстардан туындайды. Аурудың басты белгілері: ақыл-ой кемістігі мен туа біткен даму ақаулары болып табылады. Ол 1866 ж. сипатталып, "монголизм" деп аталған. Даун синдромын алғаш болып ағылшын дәрігері Джон Лэнгдон Даун ашқаны көпшілігімізге белгілі. 1862 жылы Даун өзі зерттеген ауруды психикалық бұзылу ретінде сипаттайды. Синдромның «Даун» деп аталуы да сондықтан. Содан бері бұл синдром жан-жақты зерттеліп, оның клиникалық ерекшеліктері, этиологиялық факторлары анықталған. Туа біткен синдромның себебі хромосомалар санының өзгеруіне байланысты екенін 1959 жылы француз генетигі Жером Лежен анықтаған. Даун синдромымен ауыратын адамдардың Халықаралық күні алғаш рет 2006 жылдың 21 наурызында өткізілді. Мерекенің күні мен айы жұп хромосоманың реттік номері мен санына байланысты таңдалған болатын. Бұрын-соңды мұндай хромосомалық ауытқулардың болатынынан хабарсыз едік. Қазақ даласында даму қабілетінде кемшілігі бар балалар болған ба? Болған күннің өзінде, ешкім мұны анықтап, зерттемеген. Әлде, мұны жасырын ұстады ма екен? Кеңес Одағы тұсында қалыпты жағдайдан өзгеше баласы бар ата-ана күндізгі уақытта серуендеуден қалған. Өйткені жаратылысы ерекше жандар қарапайым балалардың психологиясына кері әсер етеді деген ой қалыптасты. Бүгінгі жағдай қандай? Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, екі мың әйелдің біреуінде осындай синдроммен бала туу қаупі бар. Қазіргі таңда әлемде және елімізде Даун синдромы көбейіп келе жатыр. Оның жиілігі 700-800 жаңа туылған нәрестеге бір Даун синдромы бар бала туылады Синдромның көбеюінің әлеуметтік себептері қандай?Ең алдымен, жүкті әйел қан аздықпен ауырмауы тиіс. Өйткені анемия жатырдағы баланың бас миының дамуын тежеуге әсер етедi. Қан аздықтың басты себептерінің бірі — ағзада темір және фолий қышқылының жетіспеуі болып табылады. Фолий қышқылы немесе В9 дәрумені гемоглобин синтезі үшін, амин қышқылдары және серотин мен норадреналин синтезі үшін де аса қажет. Отандық мамандар даун синдромы көбіне ата-аналардың ағзасында (ел тұрғындарының 30 пайызында) фолий қышқылының жеткіліксіздігімен байланыстырады. Дәлірек айтсақ, кез келген адамның ағзасында адамның тіршілік етуіне қажетті фолий қышқылының өндірілуі жүреді. Ол ДНК синтезінде қатысады, ал бұл жыныс жасушаларының дұрыс бөлінуі үшін және жүктіліктің ерте кезеңдерінде ұрық ағзаларының қалыптасуы үшін қажет. Аяғы ауыр келіншектер, дәрігер-гинекологтардың қабылдауында жиі болып, қан талдауларын уақытылы тапсырып, қажетті дәрумендерді ішіп тұруы тиіс.Ал босану кезіндегі кемістіктер, біріншіден, ананың кiшi жамбас қуысының қалыптан тар болуымен тығыз байланысты. Яғни, өзінің жай-күйін білетін нәзік жандылар дәрiгер-гинекологқа жиі қаралып, баланың дұрыс өсіп-жетілуін қадағалап отырғандары дұрыс. Екіншіден, жатыр ішіндегі баланың ірі болуы. Оны ультрадыбыстық зерттеудің (УЗИ) көмегімен білуге болады. Үшiншiден, баланың кiндiгiнiң мойнына оралып туылуы. Төртiншiден, баланың жамбаспен келуi және аналардың әртүрлi жұқпалы аурумен ауыруы. Бала дүниеге келгеннен кейінгі кемістіктерге бас-ми жарақаты, нейроинфекция, әртүрлі уланулар жатады. Сондықтан да кез келген ата-ана баласының дұрыс өсіп-жетілуін, дамуын қадағалап, болуы мүмкін қауіптерден қызғыштай қорғап отыруы қажет.Даун синдромының пайда болуына мемлекеттердің хал-ахуалы, ата-анасының әрекеттері еш әсер етпейді. Мәселен, даун синдромымен балалар дамыған және кедей мемлекетте де, бай немесе тұрмысы төмен, академиктердің немесе құрылысшылардың да, президенттердің немесе жұмыссыздардың да отбасында дүниеге келе береді. Бірақ, ата-анасының жасы ықпал етуі мүмкін. Мамандардың айтуынша, даун синдромы жасы ұлғайған аналардан көбірек туылады. Мәселен, егер 20-24 жас аралығындағы әйелдер арасында 1562-ге бір сәбиден болса, жасы 35-39 аралығындағы әйелдерде 214-ке бір сәбиден, ал жасы 45 жастан асқандар арасында ықтималдылық 19-ға бір сәбиден келеді. Е. Ф. Давиденкованың тұжырымы бойынша 37-38 жастан асқан әйелдердің балаларының арасында бұл синдром 4-5 есе жиі кездеседі. Соңғы деректер ер адамның жасы да Даун синдромының пайда болуына ықпал ететіндігін көрсетеді. Мысалы, жасы 42 жастан асқан ер адамның балаларында Даун синдромының пайда болуы ықтималдылығы артады. Даун синдромы радиацияның әсерінен, экологияның бұзылуынан да көбейеді. Оған мысал ретінде Семей полигонын ала аламыз. Полигонды жабылды десек те, оның зардаптары әлі күнге дейін жалғасып келе жатыр. Тексеру барысында Семей қаласында да соңғы уақытта Даун синдромының көбеюі жиілеп келе жатыр. Даун синдромымен туылған адамдардың арасында атақты, талантты адамдар аз емес. Мысалы, американдық атақты суретші Раймонд Ху. Өнерді бағалайтындар оның картиналарын таңданыспен тамашалайды. Ол жануарлардың суретін дәстүрлі қытайлық техниканы қолданып салады. Ал Мэдлин Стюарт Даун синдромы бар балалардың ішіндегі ең танымал модель. Ол киім, косметиканы және сумканы жарнамалайды және сән көрсетілімдеріне шығып, түрлі фотосессияларға қатысады. Ол подиумға шығу үшін 20 кг салмақ тастаған. Оның мұндай жетістіктерге жетуіне анасы ерен еңбек сіңірген.Қоршаған ортаның тазалығын сақтауға, әсіресе, судың, ауаның және азық-түліктің мутагендік және канцерогендік әсерлері бар заттармен ластанбауына соңғы кездері көп көңіл бөлінуде. Сонымен қатар, дәрі-дәрмектер мен тұрмыстық химиялық препараттардың және түрлі косметикалық заттардың “генетикалық залалсыздығы” мұқият тексеріледі. Сайып келгенде, мұның барлығы адамда тұқым қуалайтын кемістіктердің мөлшерін азайту мақсатында жасалады.Тағы бір ескертетін нәрсе, алкогольді ішімдіктерді ішу мен темекі тарту, әсіресе, есірткіні қабылдау болашақ ұрпақ үшін өте қауіпті. Себебі, олар гендер мен хромосомаларды улап, өзгертеді. Соның салдарынан тұқым қуалайтын аурулар мен кемістіктер пайда болады.Даун синдромы хромосомалық ауру болғандықтан жазылмайды, ал олардың алдын алу шаралары жақсы нәтиже береді. Ол үшін хромосомалық аурулардың себептерін біліп, сол себептердің әсеріне ұшырамаудың жолдарын қарастыру керек. Олардың негізгілері:
- Залалды тұқым қуалаушылықты анықтау.
- Әртүрлі мутагендік факторлардың әсеріне жол бермеу.
- Болашақ аналардың дәрігерлердің бақылауында болуы және олардың кеңесін бұлжытпай орындауы.
- Болашақ жас жұбайлардың ата-аналық борыштарына жауаптылықпен қарап, тұрмыс құрар алдында генетикалық консультацияға көрініп, маман дәрігерлердің тұжырымын орындау керек.
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:1. Даун синдромы. Г. Молдабекова. 2017жыл2. Дауннан туған дауыл. 2017жыл https://aikyn.kz/2017/09/16/27061.html 3. Медико-генетические последствия многолетних ядерных испытаний на Семипалатинском полигоне4. Патологиялық анотомия терминдерінің орысша – латынша – қазақша түсініктеме сөздігі.- Ақтөбе. 5. Мүмкіндігі шектеулі балалар: интеллектуалды даму кемістіктері. У. Е. Нурманбетова. Оқулық құрал 2003 жыл.
Жүктеу Бөлісу
ЖИ арқылы жасау
Файл форматы:
docx
13.02.2019
691
Жүктеу
ЖИ арқылы жасау
Жариялаған:
Бұл материалды қолданушы жариялаған. Ustaz Tilegi ақпаратты жеткізуші ғана болып табылады. Жарияланған материалдың мазмұны мен авторлық құқық толықтай автордың жауапкершілігінде. Егер материал авторлық құқықты бұзады немесе сайттан алынуы тиіс деп есептесеңіз,
шағым қалдыра аласыз
шағым қалдыра аласыз
