Футбол сабағын өткізудің заманауи түрлері

«Жетісу облысы білім басқармасының Текелі қаласы бойынша білім бөлімі» мемлекеттік мекемесінің «№3 орта мектеп мектепке дейінгі шағын орталығымен» коммуналдық мемлекеттік мекемесі

Дене шынықтыру пәнінің мұғалімі

Абилханов Жамбыл Телибаевич

Футбол сабағын өткізудің заманауи түрлері

Футбол – нағыз атлетикалық ойын. Ол жылдамдық, ептілік, төзімділік, күш, секіру қабілетін дамытуға ықпал етеді. Ойын барысында футболшы адамның функционалдық мүмкіндіктерінің деңгейін арттыруға және моральдық және ерікті қасиеттерді дамытуға көмектесетін өте жоғары стресс жұмысын орындайды. Өсіп келе жатқан шаршау фонындағы әртүрлі және ауқымды қозғалыс белсенділігі жоғары ойын белсенділігін қолдау үшін қажетті ерікті қасиеттердің көрінісін талап етеді. Футбол ойыны екі команданың күресіне негізделген, олардың ойыншыларын ортақ мақсат – жеңіс біріктіреді. Жеңіске жетуге деген ұмтылыс футболшыларды ұжымдық әрекетке, өзара көмекке дағдыландырады, достық пен жолдастық сезімге тәрбиелейді. Футбол ойыны кезінде әрбір ойыншы өзінің жеке қасиеттерін көрсетуге мүмкіндік алады, бірақ сонымен бірге ойын әрбір ойыншының жеке ұмтылысын ортақ мақсатқа бағындыруды талап етеді. Басқа спорт түрлеріне жаттығуларда қосымша спорт түрі ретінде футбол немесе футболдан жеке жаттығулар жиі қолданылады. Себебі, футбол спортшының физикалық дамуына ерекше әсер ете отырып, таңдалған спорттық мамандық бойынша табысты жаттығуға ықпал ете алады. Футбол ойнау жалпы дене шынықтырудың жақсы құралы бола алады. Бағыттардың өзгеруімен әртүрлі жүгіру, әртүрлі секірулер, әртүрлі құрылымдағы дене қимылдарының байлығы, соққылар, допты тоқтату және дриблинг, қозғалыстардың максималды жылдамдығының көрінісі, ерікті қасиеттерді, тактикалық ойлауды дамыту - мұның бәрі бізге мүмкіндік береді. Футболды кез келген мамандықтағы спортшыға қажетті көптеген құнды қасиеттерді жетілдіретін спорттық ойын деп санауымыз қажет.

Футбол сабағын өткізу.

Бастауыш сыныпта футболды оқытудың бастапқы кезеңінде балаларды қызықтыру, сабаққа тарту мақсатында ойын тәсілін қолданамын. Атап айтқанда, бұл футбол сабақтарындағы ашық ойындар болуы мүмкін. «Дөңгелек беріліс» ашық ойыны

Ойыншылар саны -16-20 адам.

Дайындық. Ойынның ортасына диаметрі 12 -16 м шеңбер сызылады.Ойыншылар шеңберге тұрып, бірінші – екіншіге санайды. Бірінші нөмірлер бір команда, екінші нөмірлер басқа. Әр команда бір-бірінің жанында тұрған ойыншылар ұстайтын допты (футбол, волейбол, баскетбол немесе 2 кг-ға дейінгі дәрілік доп) алады.

Ойынның сипаттамасы. Жаттықтырушының дыбыстық белгісі бойынша әр команда допты шеңбер бойымен мүмкіндігінше тез бере бастайды: бірінші сандар сағат тіліне қарсы, екінші сандар сағат тілімен басқа команданы басып озуға тырысады. Жеңімпаз - мұны істей алған команда.

Ережелер:

1. Допты тек қатаң реттілікпен беру керек.

2. Ойыншыларға басқа команданың добын ұстауға немесе допты беруді қиындатуға рұқсат етілмейді.

Педагогикалық мақсат. Ойын допты қағып алу және беру техникасын жетілдіруге көмектеседі, ептілікті, қозғалыс жылдамдығын дамытады, ұжымдық принциптерді қалыптастырады.

Ашық ойын «Капитанға арналған доп»

Ойыншылар саны - 10 - 16 адам.

Дайындық. Саптың қарама-қарсы бұрыштарында секторлар екі сызықпен (1 м қашықтықпен) белгіленген. Ойыншылар екі командаға бөлінеді. Әр команда қарсыластар алаңының 1/2 бөлігіндегі шағын секторларда тұратын өзінің «капитанын» таңдайды.

Ойынның сипаттамасы. Ол тең командалардың екі ойыншысы арасында допты лақтыру арқылы алаңның ортасынан басталады. Допқа ие болған команда өзінің «капитанының» секторына жақындап, допты оған беру үшін пастарды қолдануға тырысады. Әрбір сәтті әрекет үшін командалар бір ұпай алады. Белгіленген уақыт ішінде ең көп ұпай жинаған команда жеңеді.

Ережелер.

1. Ойыншылардың ешқайсысының сектор сызығынан шығуға құқығы жоқ, ал қақпашы кіші сектордан шығады.

2. «Капитан» допты қабырғадан немесе ойыншылардан секіргеннен кейін емес, жаздан ұстаған жағдайда есептеледі.

3. Сіз доппен жүгіре алмайсыз немесе дриблинг жасай алмайсыз. Сіз тек екі қадам жасай аласыз.

4. Алаңнан шығып кеткен допты қарсылас команда доп шыққан жерге лақтырады.

5. «Капитанға» бағытталған допты ұстап алу үшін қорғаушылар секторға кірсе, доп шабуылдаушы топқа есептеледі.

6. Доп үшін күресу кезінде қарсыластарды ұстауға немесе итеруге болмайды. Бұзылған жағдайда жәбірленуші 7 м қашықтықтан еркін лақтыруды («капитанға» допты беру) орындайды, сектор сызығында орналасқан «капитанды» бір ғана қорғаушы қорғайды.

Футбол ойынының техникасы мен тактикасы

Егерде жас футболшы допқа ие болуды, тез жүгіруді және жоғары секіруді үйреніп алса, ол ойынды өзінің бес саусағындай біліп алады деп айтуға болмайды.

Егерде футболшы алаңға есеппен қозғалса, өзінің қозғалысын, күшін және техникалық әдісін ойынның жағдайымен салыстыратын болса, онда оны жақсы ойыншы деп санауға болады. Сондықтан әр бір жас футболшы өзінің техникалық әдістерін үйрене бермей және физикалық қасиеттерін жақсарта бермеу керек, сонымен қатар ол ойынның тактикалық сырларын түсіну керек. Яғни дұрыс орын таңдап алу, мезгілінде әріптестеріне допты беру, қақпаға жақсылап доп соғу керек. Ең бастысы әр бір ойыншы ойынды жақсы «оқу» білу керек. Яғни ойын барысында әріптестерін және қарсыластарының ойларын байқап жүру керек.

Футбол – ол ұжымдық ойын. Сондықтан әр бір ойыншы өзінің индивидуалдық қадамын ұжымдық және командалық тактикаға келістіре білуі керек.

Тактика команданың доп жүргізу мәнін және әр бір ойыншының нақты міндетін белгілейді. Сол үшін әр бір ойыншы әр түрлі футбол жүйесі туралы білуі қажет және ол ойынның басты принциптарын қорғауда және шабуылда білуі керек. Бутболшы алдағы және арттағы қатардағы ойыншылардың міндеттерін білуі керек. Қарсыласқа жүргізілетін күрестің әр бір әдісін тактика деп атауға болады. Мақсатпен құрылған тактика ойлаған нәтижеге жеткізеді, ал мақсатсыз тактика оған жеткізбейді. Сонымен тактика дегеніміз қарсыласпен күресе білу. Футбол ойынының тактикасы ол өте үлкен жетістікпен ойнау. Футбол тактикасының негізінде жатқан білім жиынтығы үлкен емес, әр ойыншыға қол жетерліктей. Басты мәселе осы білімді ойында жүзеге асыру.

Футбол ойынының тактикасы ол команданың ойын мүмкіндігін толығымен пайдалану және ойынды қарсыластың жағдайына қарап келтіру. Бұл ойында нақты шабуылдау жүйесінде допты беру, ойыншылардың доппен, допсыз қозғалысында, қақпаға доп бағыттауында және қорғаныста да көрінеді, қозғалыстардың гол соғуынан айыру.

Осыған байланысты команда қандай да тактикалық жүйеде ойнаса да олардың ойын жүйесі көп гол соғу және қарсыластарына гол соққызбау. Осыған орай команда ұйымдасқан түрде өзінің шабуылдаушыларына қарсыластар қақпасына гол соғуына мүмкіндік туғызуы керек. Ал қорғаныс тактикасы қарсыластарға гол соққызбау.

Қозғалыс техникасы келесі тәсілдер тобын қамтиды: жүгіру, секіру, тоқтау, бұрылыстар. Ойын барысында қозғалыс техникасының тәсілдері түрлі үйлестірілімде жүргізіледі. Мысалы, ойында ойыншылардың қозғалу жылдамдықтары кеңінен ерекшеленеді: баяу жүрістен бастапқы ұмтылысқа дейін максималды жылдамдықпен, т.б. Футболшылардың қозғалыстарының ерекшелігі олардың түрлі жүгіру тәсілдерін секірулер, тоқтаулар мен бұрылыстармен үйлестіре білуінде. Қозғалыс техникасының тәсілдері мен әдістері алаңдағы ойыншы мен қақпашының допты иелік ету шеберлігімен тығыз қарымқатынаста жүреді. Қозғалыс техникасының тәсілдерін ұтымды әрі кешенді түрде қодану көптеген техникалық мәселелерді тиімді шешуге көмектеседі. Жүгіру – футболдағы қозғалыстың негізгі әдісі. Жүгірудің көмегімен допқа иелік етпеген футболшылар түрлі қозғалыстар жүргізеді. Сонымен қатар жүгіру допты баөылау технкасының негізгі бөлігіне жатады. Жай жүгіріс тік шеп бойымен ашық кеңістікке шығатын, қарсыласты қуалайтын, т.б. әрекет жасайтын ойыншылар қолданатын жүгіру түрі. Қимыл жүйесі құрылымы бойынша жеңілатлетикалық жүгіруден айырмашылығы жоқ. Тек қашықтық, адым жиілігі мен оның ырғағында кейбір айырмашылықтар бар. Артына қарап жүгіру негізінен допты тартып алуда қорғанушы ойыншылар қолданатын жүгіріс. Бұл жүгіру түрі сонымен қатар циклдігімен (екілік адым) ерекшеленеді. Қайшы адымдап жүгіру қозғалыстың бағытын өзгерту, орнынан оңға немесе солға қарай жұлқа жүгіру үшін, бұрылыстардан кейін қолданылады.

Қорытынды

Спорт - денсаулығымыздың кепілі. Әрбір адамның денсаулығы өз қолында. Біз өз өміріміздің бағыттаушысымыз. Сондықтан, денің сау болып, ауру сырқаусыз бақытты өмір сүргіміз келсе, тамақтанудан және спортпен айналасудан бастауымыз керек.Осы жұмысты жазу барысында ізденістің арқасында спорттың пайдасын, бізге берерін толықтай түсіндім.

Спортты өмірлік досымызға айналдыру үшін- жаныңа жақын, жақсы көретін, бір сөзбен айтқанда ләззат алатын спорт түрін таңдағанымыз жөн. Мен жоғарыда әлемге танымал Футбол ойыны туралы ақпарат берген болатынмын. Футбол ойынының мен білмеген тұстарын біліп, шығу тарихына үңіліп, өзім үшін біраз ақпарат жинадым.Қызығушылығымды арттырды десемде болады.