МУЗЫКА САБАҚТАРЫН ИНТЕГРАЦИЯЛАУ АРҚЫЛЫ
ИННОВАЦИЯЛЫҚ ОҚЫТУ ИДЕЯЛАРЫ
Муканов Аскар Ажибаевич
Қаскелең мәдениет колледжі
Қазіргі кезеңдегі ең іргелі қайшылықтардың бірі – адамдардың руханиадамгершілік деңгейі мен техниканың даму мүмкіндіктерінің арасындағы
алшақтықтың тұрақты түрде артуы. Ғылыми-техникалық прогресстің адами
құндылықтардан озып дамуы арасындағы қайшылықтар, яғни адамдарды
құртуға бағытталған құралдардың дүниеге көптеп келуі жəне жүзеге асып
жатуы – жер бетіндегі тіршілікке үлкен қауіп тудыруда.
Атақты психолог Карл Юнг индеецтердің «Американдықтар басыммен
ойлаймын деп айтады, ал барлық қарапайым адамдар жүрегімен ойлайды», –
деп айтқаны таңғалдырғанын жазады. Заман талабына сай білім беру жүйесіне
жаңаша талап, жаңаша көзқарас, жаңа реформаларды игеруде қиындықтар мен
кедергілер де жетерлік. Атап айтсақ:
– тұлғаның қалыптасқан дəстүрлі ойлауы жəне іс-əрекет пен өзгермелі
қоғам талабының арасындағы қайшылықтар;
– дамудың қозғаушы күштері – қажеттілік пен сыртқы жағдайлардың
арасындағы, іс-əрекеттің ескі формасы мен рухани əлеуеттің арасындағы
сəйкессіздіктер;
– жаңадан туындаған қажеттіліктер мен оны жүзеге асыру барысындағы
сəйкессіздіктер;
– қойылатын жаңа талаптар мен əлі қалыптаспаған біліктер мен
дағдылардың арасындағы қайшылықтар;
–

педагогикалық

кадрлардың

басым

көпшілігінің

əлі

оқытудың

инновациялық формаларын жете меңгермеуі;
–

білім

алушылардың

əрқайсысының

қалыптастыру жүйесінің болмауы т.б.

жеке

даму

траекториясын

Жоғарыда аталған проблемаға қоса, педагог жұмысының бала тағдырына
деген жауапкершілігі, шектен тыс талаптың болуы, басшылар тарапынан
болатын қысымдар, жұмыстағы бірсарындылық, шаршау, стрессті жағдаяттарға
төтеп бере алмау проблеманы шешуден қашуды, көңіл-күйінің күрт бəсеңдеуін
туғызады.
Көптеген əдебиеттерге сүйенсек, педагогтар арасындағы эмоционалды
күюдің (выгорание) төмен жəне орташа типтері анықталғандығын тілге тиек
етеді. Отбасындағы, қоғамдық ортадағы қарым-қатынастың үйлесімді дəрежеде
болмауы да кедергілер мен қиындықтар тудырады, педагогтің өз жұмысына
деген қызығушылығын бəсеңдетеді. Мұның бəрі педагогикалық үдерістің
сапасына тікелей əсер етеді. Тіпті педагог өз жұмысын жек көре бастайды.
Күйзеліс – маман ретінде өзіне-өзі қанағаттанбаудан, алатын айлығына көңілі
толмаудан, ұжыммен тіл табыса алмаудың нəтижесі.
Оның тағы бір себебі – күш-қуатының азаюы, шаршауы болып табылады.
Ал шаршау – тұлғааралық қарым-қатынастың бұзылуы мен жұмыстың
арасындағы сəйкессіздіктің нəтижесі. Əрбір тұлғаның өзіне-өзі рефлексия
жасап өмірге, өзіне деген позитивті көзқарасты қалыптастырып, өзін түсінуі де
адамдармен қарым-қатынастағы мəселелерді шешуге септігін тигізеді. Үлкен
проблеманы шешудің алғашқы қадамы болып табылады. Сонымен қатар,
жаңалықты қабылдау, оны игеруге деген үрей тудырады, осының салдарынан
басқа салаға ауысып та жатады.
Осындай проблемаларды болдырмау, алдын алу мақсатында əртүрлі
саладағы пəн мұғалімдерінің бірлесе, үлестіре, араласа қызмет етуіне, өзара
тəжірибе алмасуына негіз болатын интеграция технологиясын қолданудың
маңызы зор деп білемін.
Ақпараттық технология заманында инновациялық оқытудың бір көрінісі
– пəндердің ұштасуы (STEAM). Ғасырлар бойы ғылым жеке пəндерге бөлініп
келді. Салааралық білім қажеттілігі тұрғанда пəндердің ұштасуы –

өмір

талабы. Бұл дегеніміз – интеграцияны нығайту арқылы оқытуды жаңарту, оқу
іс-əрекеттерін қайта қарау, жаңашалау.

2016 жылғы Финляндия білім беру бағдарламасына мысал келтіретін
болсақ, интеграция арқылы инновациялық оқыту мына идеяларға негізделеді:
 Раусте фон Врихт (2001) тұжырымы бойынша: прагматикалық
əлеуметтік конструктивизм;
 Джон Дюидің прагматизм туралы философиясы негізіндегі: оқу тек
теория жүзінде ғана емес, іс жүзінде де жүзеге асу;
 Джордж Герберт Мирдтың идеясы бойынша: тəжірибе арқылы əлемді
біртұтас қарастырып оқу;
 Ричард

С.

Прават

(1990)

тұжырымдамасы

бойынша:

идеяға

негізделген əлеуметтік конструктивизм;
 Оқушыға бағытталған танымал тəсілдеме арқылы зияткерлікті
дамыту.
Интеграция

арқылы

инновациялық

оқытудың

мəні

-

біртұтас

(трансверсалды) оқу үдерісін құру мақсатында əртүрлі пəндерді кіріктіру.
Сөйтіп оқушылар қандай да бір феноменды өмірдің əртүрлі қырынан/əртүрлі
пəндер тұрғысынан қарастырады. Бөлшектеп оқумен салыстырғанда жүйелі
ойлауды, яғни заңдылықтарды көруді жəне өзара тəуелділікті дамытады.
Бұл дегеніміз - əртүрлі салалық білімді үйлестіру. Мысалы: халықтың əлауқаты - физика (бұлшықет жүйесі), химия (дəрумендер, уыт заттар), биология
(қорек), дене шынықтыру (жаттығу), əлеуметтік ғылымдар (өмір сүру салты).
Осылайша, əлемді бір ғана сала (пəн) тұрғысынан емес, біртұтас қарастыратын
идеяны құру. Айталық, Nokia мен Apple-дың хикаясы, интеграция негізінде
білім беруде инновация қолданудың бір мысалы бола алады.
Қазіргі таңда инновация контексінің əр алуан мағыналылығы өте
маңызды болып келеді:
– білім беру жүйесінің дамуы тек білім беру жүйесі деңгейінде емес,
жалпы – мемлекеттік деңгейде шешіледі;
– білім беру менеджментінің жүйелілік принципі барлық деңгейде жүзеге
асырылады;

– білімдену үдерісінде оқу орындары мен білім алушылардың рөлін
жаңғырту.
Білім саласындағы жаңғырту жəне дамытудың инновациялық аспектілері:
– жаңа білім беру технологиялары – жаңа технологиялар;
– экономикалық инновациялар;
– педагогикалық инновациялар;
– ұйымдастырушылық инновациялар т.б.
Дəстүрлі əдістерге қанағаттанбай жаңа, сапалы нəтижелерге жеткізетін
жаңаша көзқарас, əдіс-тəсілдер инновация болып табылады, ол тұтастық,
икемділік, бейімділік, нəтижелілікті білдіреді.
Педагогикалық инноватика дегеніміз – үздіксіз білімдену жүйесіндегі
педагогикалық новацияны меңгеру жəне қолдану, бағалау, жасау, жəне жүзеге
асыру туралы білім. Педагогикалық инноватиканың негізгі проблемалары
объектінің жаңашылдығын өлшеу, бағалау:
– оқулықтарды, оқу үдерісіне қажетті құралдардың сапасын бағалау;
– мектеп жəне колледж оқушыларының, жоғарғы оқу орнындағы
студенттердің – ғылыми-зерттеу жұмыстарын бағалау;
– мектепке дейінгі білім беру мекемелерінің тəрбиешілерінің, жалпы
орта мектептер мен кəсіби білім беретін колледж басшыларының, жоғарғы оқу
орнындарының профессор- оқытушылар құрамының педагогикалық іс- əрекетін
бағалау болып табылады.

Әдебиеттер:
1.

Масырова Р.Р., Абыканова С.К., Бектурганова А.С., Нургалиев А.К.

Инноватика как область научного исследования /Педагогика и психология.
Научно-методический журнал, № 1. – Алматы, 2015. – С.198-202.
2.

Коджаспиров Н.Г. Коджаспирова А.Ю. Словарь по педагогике. –

М.: ИКЦ «МарТ» Ростов н/Д: МарТ, 2005.

3.

Кетова Н.А. Внедрение и использование интерактивных форм

обучения при подготовке бакалавров по направлению подготовки «Социальная
работа». Категория «социального» в современной педагогике и психологии:
/Материалы 3-й научно- практической конференции (заочной) с международным участием: 19-20 марта 2015 г. в 2 частях /отв.ред. А.Ю.Нагорнова.
Часть 2. – Ульяновск: SIMJET, 2015. – 333с.