Зеленобор мектеп-гимназиясы

Тақырыбы: «Дала жұлдызы —  Ыбырай  Алтынсарин.»

2 «А»сынып

Орындаған:Кабдулина А.Д.

2016-2017 оқу жылы

Тақырыбы:  Дала жұлдызы —  Ыбырай  Алтынсарин.

Мақсаты:1.Ы.Алтынсарин туралы  түсініктерін кеңейту.

2.Ы.Алтынсариннің  шығармаларымен таныстыру.

3.Білімге деген ынталарын , құлшыныстарын арттыру.

Сабақтың түрі:Аралас  сабақ.

Сабақтың әдісі: Түсіндіру,сұрақ-жауап,әңгімелеу.

Көрнекілігі: Суреттер

Сабақтың барысы:  Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылардың  зейінін,назарын психологиялық жаттығулар арқылы сабаққа аудару.
Білімдерін жан-жақты тексеру кезеңі:

Жаңа сабақ. Ы. Алтынсаринның өлеңдері мен әңгімелері.
2. Ыбырай Алтынсариннің өмір жолына шолу жасау.
Жылдар маңызды оқиғалар
1841 жылы 20 қазанда Қостанай облысы Затабол ауданында туған.
1850 жылы Орынбордағы қазақ балаларына арнап ашылған жеті жылдық орыс — қазақ мектебіне барған.
1857 жылы «өте жақсы» деген бағамен бітірген.
1859 жылы Орынбордағы шекаралық комиссияға тілмаш болған.
1860 жылы Торғай мектебіне мұғалім болып тағайындалады.
1864 жылы Торғайдағы мектепті ашады.
1876 жылы Петербург, Қазан қалаларына барады.
1879 жылы «Қазақ хрестоматиясы» Орынборда басылып шығады.
1879 жылы Торғай облысы мектептерінің инспекторы қызметіне тағайындалады.
1881 жылы Орск қаласында тұңғыш мұғалімдер мектебі ашылады.
1879 — 1883 жылдары Торғай қаласының төрт уезінде (Торғай, Ырғыз, Троицк, Ақтөбе) мектептер ашылады.
1883 жылы Торғайда қолөнер мектебі ашылады.
1887 жылы Ырғызда тұңғыш қыздар мектебі ашылады.
1889 жылы Ауыр науқастан 48 жасында қайтыс болады.
Ы. Алтынсарин – оқулық авторы
Ә/ Әр түрлі жинақтардағы адамдар өмірінен алынған әңгімелер.
Б/ Қазақ ақындарының ең таңдаулы өлең — жырларынан үзінді.
В/ қазақтың мақал – мәтелдері.

Ыбырайдың өлеңдерін оқып, мазмұнын талдау.
Ыбырай сөзі қандай қасиеттерді айқындайды?
Араз бол кедей болсаң ұрлықпенен
Телмірме еш адамға мұңдықпенен
Оқысаңыз балалар,
Шамнан шырақ жағылар

Тілегенің алдыңнан,

Қымбат-«Кім сендерді балалар сүйетұғын.»
Кім сендерді, балалар, сүйетұғын,
Қуанышыңа қуанып, қайғыңа күйетұғын.
Түн ұйқысын төрт бөліп, кірпік қақпай,
Шешең байғұс дамылсыз жүре — тұғын.

Ы. Алтынсарин өлеңдерінің ерекшелігі?
Ы. Алтынсаринды «Әңгіме шебері» деп өздерің жаңа айттыңдар. Ендеше қандай әңгімелері бар екенін еске түсірейік.
Көрініс «Әке мен бала» .
1. Сұраққа жауап.
Әңгіме неге әке мен бала деп аталған? Негізгі тақырыбы не?
Әңгімедегі бала қандай?
Әңгімедегі әкеге мінездеме беріңдер.
Еңбек туралы мақал — мәтелдер айтыңдар.
Балаға қандай кеңес берер едіңдер.
Ы. Алтынсаринның осы әңгімеге ұқсас қандай әңгімесін білесіңдер?
Шығармашылық жұмыс. Ой толғау.
1. «Ыбырай Алтынсарин – қазақ арасынан шыққан тұңғыш кемеңгер адам еді, ол өзінің қараңғы, көшпелі халқының ішіне еуропалық мәдениеттің жарық сәулесін таратты»
«Оренбурскийлисток» газетінен
Кел, балалар, оқылық

Ыбырай Алтынсарин
Бір құдайға сиынып,
Кел, балалар, оқылық ,
Оқығанды көңілге
Ықыласпен тоқылық..
Істің болар қайыры
Бастасаңыз алдалап,
Оқымаған жүреді
Қараңғыны қармалап.
Кел, балалар, оқылық,
Оқығанды көңілге
Ықыласпен тоқылық..
Оқысаңыз , балалар,
Шамнан шырақ жағылар,
Тілегенің алдыңнан
Іздемей-ақ табыла

Қарға мен түлкі

ЫбырайАлтынсарин

Ашылыптүлкіжүрдіжапандарда,
Тамақіздепжолшектісапарларға…
Ешнәрсенікөреалмайкележатса,
Көзінетүстіалыстанжалғызқарға.
Жүгіріптүлкісоғанжетіпкелді,
Қарғаағаштыңбасындамұныкөрді.
Тістегеніаузындатәттіірімшік,
Оны көріп түлкі — екеңсөйлейберді.
«Қарға батыр, әр сөзің күміс, алтын.
Сырттанхалқаңтілейдібарша халқың.
Қарға әніңдейәуезжоқдеп.
Осылайшышығадысыртқадаңқың.
Сандуғаш, бұлбылдардыкөріпедім,
Жүзіңдібіркөругекеліпедім,
Даусыңдыбіршығаршышаттанайын,
Сырттанасықболғаннанөліпедім».

Басынсалып, құйрығынбұлғаңдатып,
Екікөзінқарғағақылмаңдатып.
«Қарғатақсыр, көзжасымкөріңіз»,- деп,
Жыламсырап сөйлейді жылмаңдатып.
Масаттаныпбұлқарғасілкінеді,
Ішінтартыпмиықтанбір күледі.
«Арып — ашыпалыстанкелгеншығар,
Көңілітыныпкетсінші, шіркін», — деді.
Мақтаусөзгесеміріп, судайтасып,
Пәрменінше « қарқ » еттіаузынашып;
Қарқеткенде, ірімшікжергетүсіп,
Оны кеттітүлкі — екеңалдықашып.