Сабақтың тақырыбы: Өнер дегеніміз

не? Бейнелеу өнерінің түрлері

Мектеп

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні

СЫНЫП: 3

Қатысқан оқушылар саны

Қатыспағандар

Оқу мақсаттары

Эстетикалық көзқарастарын қалыптастыру, өнер, өнер

түрлері түсініктерімен таныстыру.

Бағдарламалық міндеті

3.1.2.1, 3.3.2.1

Мақсатқа жету үшін орындалатын міндеттер

Мұғалім үшін: өнер түсінігімен, өнер түрлері, бейнелеу өнері түрлерімен таныстыру.

Оқушылардың шығармашылық міндеті: өнер түрлерін негізгі әсерлегіш құралдары арқылы ажырату. Материалдарды таңдап алып, альбомға 2–3 өнер түрін бейнелеу.

Оқушылардың міндеті

Мұғалімнің және оқулықтағы сұрақтарға жауап беру, ерекше белгілеріне қарап отырып, өнер түрлері мен

бейнелеу өнері түрлерін суреттеу. Негізгі терминдерді білу.

Тірек сөздер: өнер түрлері, музыка, би, әдебиет, театр, бейнелеу өнері түрлері, кескіндеме, графика, мүсін, сәндік-қолданбалы өнер.

Талқылауға арналған сұрақтар мен оған берілетін жауаптар:

1. Өнер дегеніміз не?

Жауап. Өнер – адамның шығармашылық әрекетінің нәтижесі.

2. Өнердің қандай түрлерін білесіңдер? Жауап. Музыка, би, сөз өнері, театр т.б.

3. Бейнелеу өнерінің қандай түрлерін білесіңдер? Жауап. Кескіндеме, графика, мүсін, сәндік-қолданбалы өнер.

4. Кескіндеме? (Өткен материалды еске түсіреміз.) Жауап. Кескіндеме – басты әсерлегіш құралы түс болатын бейнелеу өнері түрі.

5. Графика дегеніміз не?

Жауап. Графика – басты әсерлегіш құралдары сызық, штрих, дақ болатын бейнелеу өнері түрі.

6. Мүсін дегеніміз не?

Жауап. Мүсін – басты әсерлегіш құралдары пішін мен көлем болатын бейнелеу өнері түрі.

7. Туындының бейнелеу өнерінің қай түріне жататынын қалай анықтауға болады?

Жауап. Қандай да бір туындының бейнелеу өнерінің қай

түріне жататынын «Туындыдағы басты әсерлегіш құралдар қандай?» деген сұраққа жауап беру арқылы анықтауға болады.

8. Сәндік-қолданбалы өнеріне қандай туындылар жатады?

Жауап. Адамдардың күнделікті тұрмысына сән беретін туындылар.

Күтілетін нәтиже

Барлық оқушылар: өнердің негізгі түрлері мен бейнелеу өнерінің негізгі түрлерін біледі.

Өнер түрлері мен бейнелеу өнері түрлерін анықтай алады.

Оқушылардың көпшілігі: туындыларды бейнелеу өнері түрлеріне қарай ажырата алады.

Кейбір оқушылар: туындыларды бейнелеу өнері түрлеріне қарай ажыратып, оларды сипаттап, барлық

әсерлегіш құралдары атай алады.

Бұрын алған білімдері

Суретшінің әсерлегіш құралдары, 1-сынып.

Пәнаралық байланыс

Бұл сабақта мына пәндермен байланыс орнайды: әде-

биеттік оқу, қазақ тілі. Оқушылар тақырыпты талқылап, әдеби туындыларды тыңдау барысында дұрыс әрі

бейнелі түрде сөйлеу дағдыларын дамытады. Шы- ғармашылық шабыттарын ояту үшін жұмысқа кіріспес бұрын №2 қосымшадағы өлеңдерді оқиды.

Сабақтың барысы

Сабақ

кезеңдері

Жоспарланған жұмыс түрлері

Дереккөздер

Сабақ тақырыбына кіріспе

Сыныпта жақсы психологиялық ахуал мен шығармашылық жағдай жасау. Сыныпта тақтаға және қабырғаларға бейнелеу өнері және өнер

түрлері туындыларының репродукциялары ілінген.

Графикалық, кес- кіндеме және мүсін өнері мен сәндік- қолданбалы өнер

түрлерінің репродукциялары.

Алған білімнің өмірмен байланысы. Жаңа білім мен дағдыға қол жеткізу

Сабақ тақырыбын хабарлау. «Өнер дегеніміз не, өнер біздің өмірімізді қалайша өзгертеді, өнердің тілі бар ма?» деген сұрақтардың төңірегінде әңгімелеседі. Өнердің тілін түсінудің маңызы зор, оны түсінген жағдайда ғана көрермен мен тыңдарманның, оқырманның алдында туындының мән-мағынасы толық ашылады.

Сауатты көрермен мұражайлардан көбірек әсер алады. Ол өнер туындыларын түсіне отырып, олармен тілдесе алады. Сенің алдыңда жай ғана туынды емес, оны маман ретінде түсініп, оның бейнелеу өнерінің қай түріне жататынын анықтап, суретшісі кім, қай кезеңде салынған, қандай әсерлегіш құралдар қолданылған, көрерменге қандай ой салатынын білген тамаша емес пе?! Бейнелеу өнерінің кез келген туындысын қызықты кітап ретінде оқуға болады. Осы сабақтан кейін мұражайға келгенде экскурсия жүргізіп, бар білімдеріңді көрсете аласыңдар.

Оқулық.

Өнер түрлерінің, бейнелеу өнері түрлері (гра-

фикалық, кескін- деме, мүсін және сәулет өнері) фо- тосуреттерінің репродукциялары.

Материалды түсіндіру

Бұл сабақ әңгіме түрінде өтеді. Оқушылар өнердің негізгі түрлерімен танысады. Оқушылар олардың көпшілігімен таныс, мұғалім балалардың танымын

«өнер» түсінігімен кеңейтеді. Өнердің көпқырлы екенін, олар көрермендермен түрлі құралдар

арқылы тілдесетінін түсінуі керек: (бейнелеу өнері, театр, кинематограф, балет), тыңдарманмен

(музыка, вокал өнері), оқырманмен (әдебиет). Әрбір өнер түрінің басты әсерлегіш құралдары бар:

музыкада – дыбыс, әдебиетте – сөз. Балалар

бейнелеу өнерінің басты әсерлегіш құралдарын еске түсірсін. Бірнеше әсерлегіш құралдан тұратын өнер түрлері да бар. Мысалы, адам театрға балетке бара жатса, ол көрермен әрі тыңдарман, оған бидің әсем ырғақтары да, музыка дыбысы да, декорация, костюм де, сөзбен жазылған, либретто деп

аталатын сюжет те әсер етеді. Бірнеше түрден тұратын өнер түрлері синтетикалық деп аталады. Оқушылардан мына өнер түрлерін де сұрау керек (кинематограф, театр, цирк).

Одан әрі бейнелеу өнеріне ауысады. Мұнда да оқушыларға бәрі таныс (олар кескіндеменің, графиканың, сәндік-қолданбалы өнер мен мүсін өнерінің не екенін біледі), алайда олар «бейнелеу өнерінің түрлері» бойынша жалпы түсініктерін

байланыстырған жоқ, енді олар бейнелеу өнерінің бір түрін екіншісінен қалай ажыратуға болатынын түсінуі керек. Ал оларды ажырату қиын емес: олар басты әсерлегіш құралдары арқылы ажыратылады: кескіндемеде – түс пен реңк; графикада – сызық, штрих; мүсін өнерінде – көлем. Ал сәндік- қолданбалы өнері аталғандардың бәрін жинақтап, тұрмыс заттарын әшекейлеуге қолданылады.

Оқулық.

Өнер түрлерінің, бейнелеу өнері түрлері

(графикалық, кескіндеме, мүсін және сәулет өнері) фотосуреттерінің репродукциялары.

№2 қосымшадағы материалдар.

Өздік жұмысты орындау

Оқушыларға бейнелеу өнерінің әр түріне жататын жұмыстардың репродукциялары ұсынылады, оларды бейнелеу өнерінің негізгі түрлеріне қарай 4 бөлікке бөлу керек. Мысалы, бейнелеу өнері түрлері жазылған қағазды тақтаға іліп қойып, оқушыларға әрқайсысының астына сәйкес

туындыларды қойып шығуды тапсырады. Жұмыстардың барлығын нөмірлеп, кестені дәптерлеріне сызып, оған туынды нөмірі мен

бейнелеу өнері түрлерінің атауын сәйкестендіріп сызады. Альбомға графика, кескіндеме және сәндік-қолданбалы өнеріне қатысты суреттерді салуға тапсыруға болады.

Жұмыс дәптері, қалам не жай қарындаш.

Сабақтың қорытынды- сы

Оқушылар өнердің не екенін, өнер түрлерін, бейнелеу өнері түрлерін білді.

Әр алуан өнер түрлерінің басты әсерлегіш құралдарын анықтап, бейнелеу өнері түрлерін ажыратуы үйренді.

Қосымша ақпарат

Дифференциация Оқушылардың бәрі өнердің негізгі түрлері мен бейнелеу өнерінің негізгі түрлерін білді. Өнер түрлері мен бейнелеу өнері түрлерін анықтай алды.

№2 жұмыс дәптерінің 3–4-бет- теріндегі тапсырмаларды орындады.

Оқушылардың ақпаратты меңгергенін қалай тексересіз?

1. Оқушылардың мұғалімге берген жауабынан (оқулықтағы);

2. жасаған жұмыста- рынан (жақсы жасалған жұмыстарды ғана

бағалаңыз);

3. жасаған жұмысты талқылауларынан.

АКТ-мен байланыс

Сабақтың барысында мұғалім СD-дискідегі материалдарды, сондай-ақ интерактивті тақтаны да қолданады.

Мұғалім өздік жұмыстың басында қайшымен жұмыс

істеу ережесін оқушылардың есіне түсіреді.

Оқушылардың көпшілігі

туындыларды бейнелеу өнері түрлеріне қарай ажырата алды.

№2 жұмыс дәптерінің 6-бетін- дегі 1-тапсырманы орындады.

Кейбір оқушылар

туындыларды бейнелеу өнері түрлеріне қарай ажыратып, оларды сипаттап, барлық әсерлегіш құралдарды атай алды. №2 жұмыс дәптерінің 6-бетіндегі 2-тапсырманы орындады.

Оқушыларға қалай қолдау

Бағалау

Құндылықтармен байланыс

көрсетесіз?

Сабақта оқушыларды

Анималист-суретшілер мен

Сабақтың барысында

бағалау:

пейзажшылардың жұмыста-

оқушыларды бағалайды:

1) оқушылардың

рын, жанды табиғат фотосу-

Жарайсың, сен сұрақтарға

мұғалімнің және

реттерін көрсетіп, табиғатқа,

толық жауап бересің! Сен өте

оқулықтағы сұрақтарға

туған өлкеге сүйіспен-

байқампазсың! Сен табиғат

жауабы;

шіліктерін оятып, эстетика-

нысандарын жақсы суреттейсің

2) туындылардың

лық көзқарастарын қалып-

(суретшілер туындыларын)!

репродукцияларын

тастыруға септігін тигізетін

Сен тапсырманы жақсы

суреттеуі;

№2 қосымшадағы өлеңдер мен

орындауға тырыстың! Сен

3) жұмысты талдап,

материалдарды қолданады.

жұмыстарды талқылауға

талқылауға қатысуы;

белсене қатыстың! және т.б.

4) жұмыс дәптерінде

орындалған тапсыр-

малар (жақсы жасалған

жұмыстарды ғана

бағалаңыз).

Рефлексия. Мұғалім жылдың басында әрбір оқушыға бірнеше смайлик дайындап қояды. Оқушыларды сабақ барысында смайликтермен бағалайды. Мысалы: «Өте қызық!», «Мен көп жаңа нәрсе білдім!», «Мен көп нәрсе үйрендім!», «Маған қиындау болды!», «Мен

бәрін жасап үлгермедім!», «Мұның маған пайдасы бар!» және т.б. Оқушылар сабақтың соңында смайликтерін көрсетеді. Сабақтың қалай өткенін, ең қызықты нәрсе не болды, қандай жаңа нәрсе білгендерін, нені үйренгендерін айтады.