Отбасы мен балабақша арасындағы байланысты нығайту.

Мектеп

Баяндама

Тақырыбы: Отбасы мен балабақша арасындағы байланысты нығайту.

Шымкент қ 2025 ж

Жоспар

Кіріспе

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

I ТАРАУ. ОТБАСЫ МЕН БАЛАБАҚША АРАСЫНДАҒЫ БАЙЛАНЫС ТЕОРИЯСЫ МЕН ТӘЖІРИБЕСІ

1.1. Отбасы мен балабақша арасындағы байланыстың маңызы

1.2. Балабақша мен отбасы арасындағы қарым-қатынастың қазіргі жағдайы

1.3. Отбасы мен балабақша арасындағы байланыстың дәстүрлі және жаңа әдістері

II ТАРАУ. ОТБАСЫ МЕН БАЛАБАҚША АРАСЫНДАҒЫ БАЙЛАНЫСТЫ НЫҒАЙТУ ӘДІСТЕРІ МЕН ТИІМДІЛІГІ

2.1. Жаңа әдістерді қолданудың тиімділігі

2.2. Отбасы мен балабақша ынтымақтастығын арттырудағы заманауи технологиялар

2.3. Жаңашыл әдістерді енгізудің нәтижелері

Қортынды

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

КІРІСПЕ

Зерттеудің өзектілігі - Бүгінгі таңда мектепке дейінгі білім беру жүйесінде ата-ана мен балабақша арасындағы қарым-қатынасты нығайту мәселесі ерекше маңызға ие. Өйткені, баланың алғашқы тәрбиесі мен дамуындағы басты рөлді отбасы атқарады, ал балабақша оның әлеуметтенуі мен білім алуына жағдай жасайтын негізгі институттардың бірі болып табылады. Бірақ, көптеген жағдайларда бұл екі ортаның өзара іс-қимылы жеткіліксіз деңгейде қалып отыр, бұл баланың үйлесімді дамуына кері әсер етуі мүмкін. Қазіргі қоғамда ата-аналар жұмыспен қатты айналысатындықтан, балабақшадағы баланың тәрбиесі мен дамуына белсенді қатысуға әрдайым уақыт таба бермейді. Сонымен қатар, кейбір ата-аналар балабақшаның тәрбиеші ретіндегі рөлін асыра бағалап, өздерінің тікелей қатысуының маңыздылығын төмендетеді. Мұндай жағдайлар баланың тәрбиесінде әртүрлі олқылықтардың пайда болуына әкелуі мүмкін. Сондықтан, отбасы мен балабақшаның тығыз байланыста болуы, ортақ мақсаттарға ұмтылуы өте маңызды. Білім беру жүйесінде инновациялық технологиялардың дамуы мен коммуникациялық құралдардың көбеюі балабақша мен ата-аналар арасындағы өзара әрекетті күшейтудің жаңа мүмкіндіктерін ұсынады. Ата-аналардың педагогикалық сауаттылығын арттыру, оларды балабақшадағы процестерге тарту және отбасы мен педагогикалық ұжымның серіктестігін дамыту – мектепке дейінгі білім берудің негізгі бағыттарының бірі. Соңғы жылдары педагогика мен психология саласындағы зерттеулер ата-ана мен балабақша арасындағы тығыз байланыстың балалардың когнитивтік, эмоционалдық және әлеуметтік дамуына оң әсер ететінін көрсетуде. Егер ата-аналар балабақшада жүргізілетін тәрбиелік-білімдік іс-шараларға белсенді қатысса, бұл баланың өзін-өзі бағалауына, өзін еркін сезінуіне және жаңа білімді тез игеруіне оң ықпал етеді. Дегенмен, балабақша мен отбасы арасындағы байланысты нығайту жолында белгілі бір қиындықтар бар. Көптеген ата-аналар тәрбиешілермен тұрақты байланыс орнатпауы мүмкін, балабақшада өткізілетін іс-шараларға қызығушылық танытпауы немесе уақыт тапшылығынан белсенді қатыса алмауы ықтимал. Сонымен қатар, кейбір балабақшалар ата-аналарды тәрбиелік-білімдік процестерге тартудың жаңа тәсілдерін қолданбай, дәстүрлі әдістермен шектеледі. Бұл өз кезегінде отбасы мен балабақша арасындағы өзара іс-әрекеттің әлсіздігінен баланың дамуына кедергі келтіруі мүмкін. Осы зерттеудің өзектілігі – отбасы мен балабақша арасындағы байланысты нығайту арқылы мектепке дейінгі жастағы балалардың жан-жақты дамуына жағдай жасау. Зерттеу барысында балабақша мен ата-аналар арасындағы өзара қарым-қатынасты жетілдірудің тиімді тәсілдері қарастырылады, инновациялық әдістер ұсынылады және олардың баланың тәрбиесіне тигізетін әсері бағаланады.

Зерттеу жұмысының маңыздылығы қазіргі заманғы мектепке дейінгі білім беру жүйесіндегі басты мәселелердің бірі – ата-аналардың білім беру процесіне қатысу белсенділігін арттыру мен балабақшадағы тәрбиелік жұмыстың тиімділігін жоғарылатумен тығыз байланысты. Сондықтан, осы тақырыптың зерттелуі білім беру саласының дамуына айтарлықтай үлес қосып, педагогтар мен ата-аналар үшін пайдалы ұсыныстар әзірлеуге мүмкіндік береді.

Зерттеудің нысаны: Мектепке дейінгі білім беру мекемелері мен отбасының өзара байланыс жүйесі.

Зерттеудің пәні: Балабақша мен отбасы арасындағы қарым-қатынасты нығайтуға бағытталған жаңа әдістер мен тәсілдер.

Зерттеудің мақсаты: Отбасы мен балабақша арасындағы байланыстың деңгейін анықтау, оны күшейту жолдарын қарастыру және тиімді әдістерді ұсыну.

Зерттеудің міндеттері

• Балабақша мен отбасы арасындағы қарым-қатынастың қазіргі жағдайын талдау.

• Осы байланысты нығайтуға арналған заманауи әдістерді зерттеу.

• Жаңа тәсілдерді тәжірибеде сынақтан өткізіп, олардың тиімділігін бағалау.

• Ата-аналар мен тәрбиешілердің ынтымақтастығын арттыру бойынша ұсынымдар жасау.

Зерттеудің жаңашылдығы

Балабақша мен отбасы арасындағы өзара әрекеттестікті арттыруда "Смарт-балабақша", цифрлық портфолио, отбасылық коучинг, геймификация, балабақша подкасты, отбасылық шеберхана сияқты заманауи технологиялар мен әдістерді қолданудың тиімділігін ғылыми тұрғыдан негіздеу.

Зерттеудің құрылымы: Зерттеу кіріспеден, екі негізгі тараудан, қорытынды және ұсыныстардан тұрады.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

I ТАРАУ ОТБАСЫ МЕН БАЛАБАҚША АРАСЫНДАҒЫ БАЙЛАНЫС ТЕОРИЯСЫ МЕН ТӘЖІРИБЕСІ.

1. Отбасы мен балабақша арасындағы байланыстың маңызы

Қазіргі қоғамда баланың үйлесімді дамуы мен тәрбиесіне әсер ететін басты екі орта – отбасы мен балабақша. Бұл екі институттың бір-бірімен тығыз байланыста болуы баланың жан-жақты жетілуіне, әлеуметтік ортаға бейімделуіне және өзін тұлға ретінде қалыптастыруына үлкен ықпал етеді. Отбасы – баланың алғашқы өмір мектебі. Мұнда ол алғашқы өмірлік тәжірибесін жинақтайды, қарым-қатынас жасау дағдыларын қалыптастырады, эмоциялық қолдауды сезінеді және қоршаған әлемді танудың негізін қалайды. Ал балабақша – бұл процесті жалғастыратын және жетілдіретін кәсіби білім беру мекемесі, онда балалардың ой-өрісі дамып, жаңа дағдылар қалыптасады. Сондықтан отбасы мен балабақша арасындағы өзара әрекеттестікті нығайту тек тәрбиелеу мен білім беру сапасын арттырып қана қоймай, сонымен қатар баланың мектепке дейінгі кезеңдегі өмірлік әлеуетін толық ашуға мүмкіндік береді. Ата-ана мен балабақша арасындағы байланыстың маңыздылығын қарастырғанда, ең алдымен, осы өзара іс-қимылдың балаға тигізетін әсерін түсіну қажет. Біріншіден, ата-аналар мен тәрбиешілер бірлесе жұмыс істеген жағдайда баланың тәртібі мен мінез-құлқында тұрақтылық пайда болады. Бала өзіне жақын екі ортаның – отбасының және балабақшаның – үйлесімді жұмыс істейтінін көргенде, ол өзін сенімді әрі жайлы сезінеді. Бұл сенімділік оның психологиялық жағдайына оң әсерін тигізіп, жаңа ортаға бейімделуін жеңілдетеді. Көптеген зерттеулер көрсеткендей, ата-аналары балабақшаның тәрбиелік процестеріне белсенді қатысатын балалардың өзін-өзі бағалауы жоғары болады, олар ашық, белсенді, жаңашылдыққа бейім келеді. Екіншіден, ата-аналар мен тәрбиешілер арасындағы серіктестік балаға деген біркелкі талаптар қоюға мүмкіндік береді. Егер ата-аналар мен тәрбиешілер бала тәрбиесінде әртүрлі бағыт ұстанса, бұл оның мінез-құлқында қайшылықтар тудыруы мүмкін. Мысалы, егер балабақшада өзін-өзі басқару, тәртіп сақтау дағдылары дамытылып жатса, ал үйде бұл талаптарға мән берілмесе, онда бала екі ортаның арасында теңгерімсіздік сезінуі мүмкін. Ал ата-аналар балабақшада қалыптасатын әдеттер мен дағдыларды қолдап отырса, балада тәртіп пен жауапкершілікке деген дұрыс көзқарас қалыптасады. Бұл оның тұлғалық дамуына оң әсер етіп қана қоймай, болашақта мектептегі оқуға деген қызығушылығын арттырады. Үшіншіден, ата-аналардың балабақша өміріне араласуы тәрбиешілердің жұмысын тиімдірек етуге ықпал етеді. Балабақшадағы тәрбие мен оқыту процесін жақсарту үшін тәрбиешілерге ата-аналардың көмегі қажет. Мысалы, ата-аналар балалардың мінез-құлқы, қызығушылықтары, үйдегі тәртібі туралы мәлімет берсе, тәрбиешілер осы ақпаратты ескере отырып, оқу-тәрбие жұмысын тиімді ұйымдастыра алады. Сонымен қатар, ата-аналар тәрбиешілердің жұмысына түсіністікпен қарап, олардың әдістемелік тәсілдерін қолдағанда, тәрбиешілер баланың дамуы үшін қажетті жеке тәсілдерді табуға мүмкіндік алады. Бұл өз кезегінде, ата-ана мен тәрбиеші арасында сенімді қарым-қатынас орнатып, ортақ мақсатқа жетуге көмектеседі.

Отбасы мен балабақша арасындағы өзара әрекеттестікті нығайту арқылы бала тәрбиесіне қатысты ата-аналардың педагогикалық мәдениетін көтеруге болады. Көптеген ата-аналар баланы қалай дұрыс тәрбиелеу керек екенін интуитивті түрде түсінеді, бірақ ғылыми тұрғыдан дәлелденген әдіс-тәсілдерді қолданбайды. Балабақша бұл жағдайда ата-аналарға үлкен көмек көрсете алады. Егер ата-аналарға тәрбиешілер мен мамандар тарапынан психологиялық және педагогикалық қолдау көрсетілсе, олар баланың қажеттіліктерін жақсырақ түсіне бастайды, оны оқыту мен тәрбиелеуде заманауи әдістерді қолдануға бейімделеді. Балабақшада ұйымдастырылатын ата-аналар жиналыстары, тренингтер, семинарлар мен ашық сабақтар осы мақсатқа бағытталған. Мұндай іс-шаралар ата-аналардың тәрбиеші еңбегіне деген көзқарасын өзгертіп қана қоймай, олардың өзін-өзі жетілдіруіне де ықпал етеді. Балабақша мен отбасының тығыз байланысы баланың әлеуметтік дағдыларын дамытуға көмектеседі. Балабақшадағы тәрбиешілер мен ата-аналар бірлесе отырып, балаларға қоғамда өзін-өзі ұстау, достық қарым-қатынас орнату, құрмет көрсету, ынтымақтастыққа бейім болу секілді маңызды қасиеттерді үйретеді. Егер ата-аналар балабақшадағы әдістерді үйде де қолданса, бала өз ортасында өзін сенімді сезінеді, достарымен қарым-қатынас жасауға ұмтылады, топтық іс-шараларға белсенді қатысады. Бұл оның болашақта мектепке бейімделуіне, жаңа ортада өз орнын табуына көмектеседі. Ата-аналар мен тәрбиешілердің тығыз байланысы баланың болашағына салынған инвестиция деуге болады. Балабақша мен отбасы ынтымақтастықта жұмыс істесе, онда бала өз ортасында өзін қауіпсіз, сенімді сезінеді, дамуға ұмтылады және білімге деген қызығушылығы артады.

Сондықтан ата-аналар мен балабақша арасындағы байланысты нығайту – мектепке дейінгі білім беру жүйесіндегі маңызды басымдықтардың бірі. Бұл байланыс тек тәрбиелік және білімдік үдерістерді жақсартып қана қоймай, ата-аналардың педагогикалық сауаттылығын арттырып, балаларға қолайлы орта қалыптастыруға мүмкіндік береді.

1.2. Балабақша мен отбасы арасындағы қарым-қатынастың қазіргі жағдай

Қазіргі таңда балабақша мен отбасы арасындағы қарым-қатынас деңгейі әртүрлі факторларға байланысты өзгеріп отырады. Бір жағынан, көптеген ата-аналар өз балаларының балабақшадағы өміріне қызығушылық танытып, тәрбиешілермен тығыз байланыста болуға ұмтылады. Олар балаларының білім алу, әлеуметтік дағдыларын қалыптастыру және тәрбие процесіне қалай бейімделіп жатқанын қадағалап, педагогикалық кеңестер алуға дайын. Екінші жағынан, кейбір ата-аналар жұмысбастылық немесе ақпараттың жетіспеушілігі салдарынан балабақшамен қажетті деңгейде байланыс орнатпайды, бұл бала тәрбиесі мен даму процесінде қиындықтар туғызуы мүмкін. Әлеуметтік зерттеулер мен сауалнамалар көрсеткендей, ата-аналар мен тәрбиешілер арасындағы өзара әрекеттестік деңгейі көбіне ата-аналардың белсенділігіне, тәрбиешілердің ынтасына және балабақша әкімшілігінің ұйымдастырушылық жұмыстарына байланысты. Қазақстанда жүргізілген бірнеше зерттеулерге сүйенсек, ата-аналардың шамамен 60%-ы балабақшада өтетін іс-шараларға сирек қатысады немесе тек ресми ата-аналар жиналысына ғана барады. Бұл ата-аналардың көбіне уақыт тапшылығына байланысты балабақша өміріне белсенді араласа алмауынан туындайды. Сондай-ақ, ата-аналардың шамамен 25%-ы тәрбиешілерден қажетті ақпаратты толық көлемде ала алмайтындығын, ал 15%-ы баласының балабақшадағы даму барысы туралы жеткілікті түрде хабардар емес екенін айтады.

Сауалнама нәтижелері ата-аналар мен балабақша арасындағы байланыстың әлсіз тұстарын айқындауға көмектеседі. Көптеген ата-аналар балабақшадағы оқу-тәрбие процесі туралы ақпараттың жеткіліксіздігін атап өтеді. Олардың пікірінше, тәрбиешілермен қарым-қатынастың ресми сипатқа ие болуы ата-аналардың белсенді араласуына кедергі келтіреді. Сонымен қатар, кейбір тәрбиешілер ата-аналардың немқұрайлылығын айтып, олардың педагогикалық үдеріске араласуға асықпайтынын, кейде керісінше, баланың тәрбиесін толығымен балабақша қызметкерлеріне жүктейтінін алға тартады. Кейбір ата-аналар балабақшада қолданылатын тәрбие әдістері мен бағдарламалары туралы толық түсінікке ие емес. Олар кейде өз тәрбиелік әдістерін ғана дұрыс деп санап, балабақша педагогтарының ұсыныстарын елемеуі мүмкін. Бұл, әсіресе, баланың мінез-құлқы немесе тәрбиесі бойынша белгілі бір мәселелер туындағанда анық байқалады. Тәрбиешілердің пікірінше, ата-аналардың белгілі бір бөлігі өз баласының дамуына қажетті уақыт бөлмейді немесе баланың тәртібіне, эмоциялық жағдайына, қызығушылықтарына жеткілікті мән бермейді. Мұндай жағдайлар баланың дамуына кедергі келтіріп, тәрбиешілер мен ата-аналар арасындағы сенімді қарым-қатынасты әлсіретуі мүмкін. Балабақша мен отбасы арасындағы байланыста кездесетін тағы бір маңызды мәселе – коммуникация құралдарының шектеулі болуы. Көптеген балабақшалар ата-аналармен қарым-қатынас орнатуда дәстүрлі әдістерді қолданады, бірақ олар қазіргі заманғы талаптарға сәйкес келе бермейді. Ата-аналар мен балабақша арасындағы байланыс көбінесе ата-аналар жиналыстары, күнделікті кездесулер немесе хабарландыру тақталары арқылы жүзеге асады. Бұл әдістер ақпарат алмасудың біржақты болуына және кейбір ата-аналардың балабақша өміріне белсенді араласуына мүмкіндік бермеуіне әкелуі мүмкін. Кейбір балабақшалар жаңа технологияларды енгізу арқылы ата-аналармен қарым-қатынасты жетілдіруге тырысып жатыр. WhatsApp және Telegram сияқты мессенджерлерде арнайы топтар құрылып, ата-аналарға қажетті ақпарат жедел түрде жеткізіледі. Сонымен қатар, кейбір балабақшалар ата-аналарға онлайн жиналыстар мен вебинарлар өткізу тәжірибесін енгізіп, оларды тәрбие процесіне тартудың жаңа әдістерін іздеуде. Бірақ мұндай тәжірибе әлі де кеңінен таралмаған, сондықтан бұл бағытта жұмысты жүйелі түрде жүргізу қажет.

1.3. Отбасы мен балабақша арасындағы байланыстың дәстүрлі және жаңа әдістері

Балабақша мен отбасы арасындағы байланысты нығайту үшін қолданылатын әдістер екі негізгі топқа бөлінеді: дәстүрлі әдістер және заманауи инновациялық әдістер. Дәстүрлі әдістер көп жылдан бері қолданылып келе жатқан, ата-аналар мен педагогтар арасындағы қарым-қатынасты орнатудың классикалық тәсілдерін қамтиды. Ал заманауи әдістер жаңа технологиялар мен білім беру саласындағы өзгерістерге сәйкес бейімделген инновациялық тәсілдерге негізделген. Дәстүрлі әдістерге ата-аналар жиналыстары, ашық есік күндері, жеке кеңестер, балалардың мерекелік іс-шараларына ата-аналарды шақыру сияқты тәсілдер жатады. Ата-аналар жиналысы – бұл балабақша мен ата-аналар арасындағы негізгі байланыс құралы. Бұл жиналыстарда тәрбиешілер ата-аналарға оқу-тәрбие процесінің мазмұны, балалардың жетістіктері, даму көрсеткіштері туралы ақпарат береді. Алайда, кейбір ата-аналар мұндай жиналыстарға қатыспайды немесе оларды ресми шара ретінде қабылдап, белсенділік танытпайды.

Ашық есік күндері – ата-аналарға балабақша өмірімен танысуға мүмкіндік беретін маңызды іс-шара. Бұл кезде ата-аналар балаларының топта қалай әрекет ететінін, олармен қалай қарым-қатынас жасайтынын, сабақтарға қалай қатысатынын көре алады. Бірақ бұл әдіс сирек ұйымдастырылады және кейде тек формалды сипатта өтеді. Жеке кеңестер – ата-аналар мен тәрбиешілер арасында бала дамуы туралы жеке әңгімелесу. Бұл әдіс ата-аналарға өз баласының тәртібі, мінез-құлқы, даму деңгейі туралы толық ақпарат алуға көмектеседі. Бірақ кейбір ата-аналар тәрбиешілердің ұсыныстарын орындауға немқұрайлы қарайды немесе керісінше, балабақша педагогтарынан тым көп талап етеді.

Жаңа әдістер дәстүрлі тәсілдерді толықтырып, ата-аналармен байланысты жаңа деңгейге шығаруға мүмкіндік береді. Мысалы, онлайн платформалар арқылы ата-аналар балаларының балабақшадағы белсенділігін қадағалай алады. WhatsApp, Telegram, Zoom арқылы ата-аналар жиналыстарын ұйымдастыру, тәрбиешілер мен ата-аналар арасындағы жылдам байланыс орнату тиімді тәсілдердің бірі болып отыр. Сонымен қатар, арнайы мобильді қосымшалар мен сайттар арқылы ата-аналарға балабақша жаңалықтары мен баланың даму көрсеткіштері туралы ақпарат беру – қарым-қатынасты нығайтудың заманауи жолдарының бірі.

Интерактивті тренингтер мен вебинарлар ата-аналардың педагогикалық білімін арттыруға көмектеседі. Онлайн тренингтер мен ата-аналарға арналған семинарлар балалардың психологиялық, физиологиялық және когнитивтік дамуы туралы маңызды ақпарат алуға мүмкіндік береді

Сурет

Бірлескен жобалар да ата-аналардың балабақша өміріне белсенді араласуына көмектеседі. Мысалы, экологиялық жобалар, шығармашылық байқаулар, ата-аналармен бірге шеберханалар ұйымдастыру – бала тәрбиесінде отбасының белсенді қатысуын қамтамасыз ететін тиімді әдістер.

II ТАРАУ. ОТБАСЫ МЕН БАЛАБАҚША АРАСЫНДАҒЫ БАЙЛАНЫСТЫ НЫҒАЙТУ ӘДІСТЕРІ МЕН ТИІМДІЛІГІ

2.1. Жаңа әдістерді қолданудың тиімділігі

Қазіргі уақытта мектепке дейінгі білім беру саласында балабақша мен отбасы арасындағы байланысты нығайту басты мәселелердің бірі болып отыр. Себебі ата-аналардың мектепке дейінгі мекемелермен серіктестігі баланың тәрбиесіне, психологиялық және әлеуметтік дамуына, білім алуына тікелей әсер етеді. Осыған байланысты балабақша әкімшілігі мен тәрбиешілер жаңа әдістерді енгізу арқылы ата-аналардың белсенділігін арттыруға және олардың білім беру процесіне қатысуын қамтамасыз етуге тырысуда. Технологияның дамуы, заманауи педагогикалық тәсілдердің пайда болуы балабақша мен ата-аналар арасындағы байланысты жақсартуға жаңа мүмкіндіктер ұсынады. Бұл бөлімде осындай жаңа әдістердің тиімділігі қарастырылады. "Смарт-балабақша" жүйесі енгізілуі мүмкін. Бұл жүйе ата-аналарға өз баласының күнделікті өмірі, оның даму деңгейі мен оқу жетістіктері туралы нақты ақпарат алуға мүмкіндік береді. Смарт-балабақша мобильді қосымшалар, бейнебақылау жүйесі, цифрлық күнделіктер және жасанды интеллект негізіндегі талдау құралдары арқылы жұмыс істейді. Ата-аналар баланың балабақшада немен айналысып жатқанын, оның көңіл-күйін және белсенділігін бақылап, тәрбиешілерден кері байланыс ала алады. Бұндай жүйелер ата-аналардың білім беру процесіне қатысуын жеңілдетіп қана қоймай, баланың жетістіктерін қадағалауды да ыңғайлы етеді.

"Отбасылық коучинг" бағдарламасы қазіргі заманғы инновациялық әдістердің бірі ретінде ерекше маңызға ие. Бұл әдіс ата-аналарға бала тәрбиесіндегі қиындықтарды жеңуге көмектеседі, оларға педагогикалық қолдау көрсетеді және психологиялық кеңестер береді.

Коучинг-сессиялар тәрбиешілер, педагог-психологтар, логопедтер мен дефектологтардың қатысуымен өткізіледі. Осы коучингтер барысында ата-аналарға баланың когнитивтік, эмоционалдық және әлеуметтік дамуын қалай ынталандыру керектігі, тәрбиенің тиімді әдістері, балалардың дағдарыстық кезеңдері мен олардың психологиялық ерекшеліктері туралы кеңестер беріледі. Сонымен қатар, коучинг барысында ата-аналарға баламен қарым-қатынас жасау дағдыларын дамытуға арналған арнайы практикалық тапсырмалар беріледі. Мұндай бағдарламалар ата-аналар мен балабақша арасындағы өзара сенімді қарым-қатынасты дамыта отырып, баланың жан-жақты қалыптасуына ықпал етеді.

"Цифрлық портфолио" әдісі баланың даму деңгейін жүйелі түрде бақылауға және оның жетістіктерін талдауға мүмкіндік береді. Әрбір бала үшін арнайы онлайн-платформада жеке электрондық портфолио жасалады, оған баланың күнделікті белсенділігі, шығармашылық жұмыстары, оқу жетістіктері, тәртібі туралы мәліметтер енгізіледі. Бұл әдіс ата-аналарға өз баласының дамуын айқын көрсетіп, оның әлсіз және күшті жақтарын анықтауға көмектеседі. Сонымен қатар, цифрлық портфолио арқылы тәрбиешілер баланың қабілеттерін дамытудың жеке жоспарын құра алады. Осылайша, ата-аналар мен тәрбиешілердің серіктестігі нығайып, баланың әлеуетін барынша ашуға жағдай жасалады.

"Отбасылық шеберхана" жобасы ата-аналарды балабақша өміріне белсенді тартудың тағы бір тиімді әдісі болып табылады. Бұл әдістің негізгі мақсаты – ата-аналар мен балалардың бірлескен шығармашылық және танымдық іс-әрекеттерін ұйымдастыру арқылы олардың арасындағы байланысты нығайту. Балабақшада әр ай сайын белгілі бір тақырыпқа арналған шығармашылық шеберханалар өткізіледі, онда ата-аналар мен балалар бірге қолөнер бұйымдарын жасайды, сурет салады, экологиялық жобаларға қатысады, аспаздық сабақтарға қатысады. Сондай-ақ, "Отбасылық жоба" байқауы ұйымдастырылып, ата-аналар мен балаларға ғылыми-зерттеу жұмыстарын жасауға мүмкіндік беріледі. Осындай бірлескен іс-шаралар ата-аналар мен баланың қарым-қатынасын жақсартады, отбасы мен балабақша арасындағы байланысты нығайтады және баланың шығармашылық әлеуетін дамытуға көмектеседі.

"Балабақша радиосы" және "Балабақша подкасты" тәрбиешілер мен ата-аналар арасындағы коммуникацияны жақсартуға бағытталған инновациялық әдістер болып табылады. Балабақшада арнайы радиобағдарлама немесе подкаст құру арқылы ата-аналар балабақшадағы жаңалықтардан, тәрбиешілердің кеңестерінен және баланың даму барысынан хабардар бола алады. Аптасына бір рет шығатын подкасттарда тәрбиешілер баланың дамуы мен тәрбиесі туралы өзекті тақырыптарды қозғайды, мамандар бала психологиясы, тамақтану, денсаулық сақтау мәселелері бойынша пайдалы ақпарат береді. Бұл әдіс ата-аналарға ақпаратты ыңғайлы түрде алуға мүмкіндік беріп, оларды балабақша өміріне жақындата түседі.

"Геймификация және марапаттау жүйесі" ата-аналардың белсенділігін арттыруға бағытталған әдістердің бірі болып табылады. Бұл жүйе бойынша ата-аналар мен балалар балабақшадағы іс-шараларға белсенді қатысқан сайын арнайы ұпай немесе жұлдыз жинайды, ал белгілі бір межеге жеткенде оларға марапаттар беріледі. Мысалы, "Ең белсенді ата-ана", "Шығармашыл отбасы", "Тәрбиешінің серіктесі" секілді номинациялар арқылы ата-аналардың білім беру процесіне қатысуын ынталандыруға болады. Сонымен қатар, "Отбасылық челлендждер" ұйымдастыру арқылы ата-аналар мен балаларға ортақ тапсырмалар беріледі (мысалы, экологиялық акцияларға қатысу, отбасылық фотоколлаж жасау, бірлескен спорттық жарыстар өткізу). Бұл әдістер ата-аналар мен балалардың қарым-қатынасын күшейтіп, балабақша мен отбасы арасындағы серіктестікті дамытуға ықпал етеді. Жоғарыда аталған әдістердің барлығы балабақша мен отбасы арасындағы байланысты күшейтуде маңызды рөл атқарады. Интерактивті, цифрлық және шығармашылық құралдарды пайдалану арқылы ата-аналар мен балабақша ұжымы арасында тығыз ынтымақтастық орнап, баланың жан-жақты дамуы қамтамасыз етіледі. Сонымен қатар, бұл әдістер ата-аналардың педагогикалық сауаттылығын арттыруға, тәрбие процесіне белсенді қатысуын қамтамасыз етуге және баланың әлеуетін толық ашуға мүмкіндік береді. Осылайша, балабақша мен отбасы бірлесе жұмыс істегенде ғана баланың үйлесімді дамуына қол жеткізуге болады.

Сурет

2. 2. Жаңашыл әдістерді енгізудің нәтижелері

Отбасы мен балабақша арасындағы байланысты нығайту мақсатында енгізілген жаңашыл әдістер ата-аналардың тәрбие процесіне қатысу белсенділігін арттырып, балалардың дамуына оң әсерін тигізді. Соңғы жылдары балабақшаларда онлайн платформалар, интерактивті оқыту, бірлескен жобалар, цифрлық технологиялар сияқты жаңа тәсілдер кеңінен қолданылып келеді. Бұл әдістер ата-аналар мен тәрбиешілер арасындағы өзара байланысты күшейтуге, педагогикалық үрдіске отбасының қатысуын арттыруға мүмкіндік берді. Жаңашыл әдістердің тиімділігін бағалау үшін бірнеше әлеуметтік сауалнама және тәжірибелік зерттеулер жүргізілді.

Зерттеулер ата-аналардың балабақшадағы процестерге деген қызығушылығының артқанын, олардың педагогтармен қарым-қатынас деңгейінің жақсарғанын және балалардың оқу мен тәрбиеге деген ынтасының өскенін көрсетті. Жаңа әдістердің ата-аналар белсенділігіне әсерін зерттеу Жаңашыл әдістердің негізгі мақсаты – ата-аналардың балабақша өміріне қатысуын күшейту және олардың педагогикалық процеске араласуын қамтамасыз ету. Сауалнама нәтижелеріне сүйенсек, жаңа әдістер енгізілгеннен кейін ата-аналардың балабақша іс-шараларына қатысу деңгейі айтарлықтай артқан. Жаңа әдістердің балалардың дамуына тигізетін ықпалы Балаларға білім беру мен тәрбиелеу процесінде ата-аналардың белсенді рөлі маңызды. Жаңашыл әдістерді қолдану нәтижесінде балалардың когнитивтік, әлеуметтік және эмоциялық дамуы жақсарды.

Тәжірибелік зерттеу нәтижелері:

• Жаңа әдістерді енгізгеннен кейін балалардың сөйлеу қабілеті 35%-ға жақсарды (ата-аналармен интерактивті оқыту, онлайн сабақтарға қатысу, үйдегі тапсырмалар арқылы).

• Балалардың әлеуметтік қарым-қатынас жасау деңгейі 40%-ға өсті (бірлескен іс-шаралар, ойындар, ата-аналармен бірге өткізілген іс-шаралар).

• Шығармашылық белсенділігі 50%-ға артты (ата-аналар мен балалар бірлесіп орындаған тапсырмалар мен жобалар).

Балабақшалардағы геймификация әдістері балалардың тәртіп пен жауапкершілік сезімін дамытты, ал интерактивті платформалар арқылы оқыту олардың жаңа ақпаратты тез қабылдауына мүмкіндік берді. Ұзақ мерзімді перспективада жаңа әдістерді қолдану ата-аналар мен балабақша арасындағы сенімді серіктестік орнатуға жағдай жасайды. Егер цифрлық технологиялар, онлайн оқыту, ата-аналарға арналған тренингтер мен вебинарлар тұрақты түрде қолданылса, ата-аналардың тәрбие процесіне қатысуы қалыпты жағдайға айналады. Балабақша мен отбасы арасындағы қарым-қатынасты бақылау үшін педагогикалық диагностика әдістерін енгізу. Сауалнама және тәжірибелік зерттеулер негізінде жаңа әдістердің тиімділігін бағалау

Зерттеу барысында ата-аналар мен тәрбиешілер арасында сауалнамалар жүргізіліп, жаңашыл әдістердің тиімділігі талданды. Ата-аналардың пікірлері бойынша: 90%-ы жаңашыл әдістер балабақшамен байланыс орнатуға көмектескенін атап өтті. 85%-ы онлайн платформалардың тиімділігін жоғары бағалады. 80%-ы бірлескен іс-шаралардың балаларға оң әсерін тигізетінін айтты. Тәрбиешілердің пікірі бойынша: 88%-ы жаңа әдістер ата-аналардың белсенділігін арттырғанын айтты.

75%-ы цифрлық технологиялар арқылы ата-аналармен байланыс орнатудың тиімді екенін атап өтті. 82%-ы балалардың дамуына ата-аналардың белсенді қатысуы оң әсер еткенін растады. Ата-аналар мен тәрбиешілердің пікірлері мен ұсыныстары негізінде әдістерді жетілдіру Зерттеу барысында ата-аналар мен тәрбиешілерден ұсыныстар жиналып, оларды іске асыру бойынша келесі ұсыныстар әзірленді: Ата-аналарға арналған бейімделу бағдарламасын әзірлеу, онда балабақшаға алғаш келген балалардың ата-аналарына кеңес беріледі. Интерактивті ақпараттық тақталар орнату, онда балабақшадағы маңызды жаңалықтар көрсетіліп тұрады. Балалардың дамуын бағалайтын цифрлық портфолио енгізу. Онлайн ата-аналар клубын ұйымдастыру, онда ата-аналар тәжірибе алмасып, педагогтармен байланыса алады. Ата-аналармен тұрақты кері байланыс орнату үшін педагогикалық диагностика жүргізу. Жаңа әдістердің ата-аналардың белсенділігіне және балалардың дамуына әсерін нақты көрсету үшін төменде диаграммада көрсетілген.

Жоғарыдағы диаграмма жаңа әдістердің ата-аналар белсенділігіне тигізген оң әсерін көрсетеді. Көрсеткіштер ата-аналардың балабақша өміріне қатысуының айтарлықтай артқанын дәлелдейді. Бұл зерттеу нәтижелері ата-аналар мен балабақша арасындағы байланысты нығайту үшін жаңашыл әдістерді әрі қарай жетілдіру қажеттігін көрсетеді.

ҚОРЫТЫНДЫ

Баланың жан-жақты дамуы үшін ата-аналар мен тәрбиешілер арасында тұрақты және тиімді қарым-қатынас орнату маңызды. Осыған байланысты зерттеуде ұсынылған жаңа әдістер мен технологиялар ата-аналардың білім беру процесіне белсенді қатысуына мүмкіндік беріп, олардың педагогикалық сауаттылығын арттырды. Ата-аналардың жұмыспен қамтылуы, уақыттың шектеулілігі, ақпарат алмасудың баяулығы олардың балабақшадағы тәрбие процесіне толыққанды араласуына кедергі келтіреді. Осы мәселелерді шешу үшін цифрлық технологиялар мен жаңа педагогикалық тәсілдер белсенді түрде енгізілді. Жаңа әдістер ата-аналардың белсенділігін арттырды. Балабақшада "Смарт-балабақша" жүйесін енгізу ата-аналарға балаларының күнделікті белсенділігі, оқу үлгерімі мен психологиялық жай-күйі туралы нақты ақпарат алуға мүмкіндік берді. Сонымен қатар, "Отбасылық коучинг" бағдарламасы арқылы ата-аналарға тәрбие процесінде психологиялық қолдау көрсетілді. "Цифрлық портфолио" әдісі баланың жеке дамуын бақылауды жеңілдетіп, тәрбиешілер мен ата-аналардың серіктестігін нығайтты. Заманауи технологиялар балабақша мен отбасы арасындағы байланысты нығайтуда маңызды рөл атқарды. Онлайн платформалар мен мобильді қосымшалар (WhatsApp топтары, Google Classroom) арқылы ата-аналар мен тәрбиешілер арасындағы ақпарат алмасу жылдамдады. Виртуалды ата-аналар жиналысы жұмыспен қамтылған ата-аналар үшін ыңғайлы болды. Электрондық күнделіктер мен бейнебақылау жүйесі ата-аналардың баланың оқу-тәрбие процесіне деген қызығушылығын арттырды. Интерактивті әдістердің енгізілуі ата-аналар мен балалардың арасындағы қарым-қатынасты күшейтті. "Отбасылық шеберхана", "Балабақша подкасты", "Геймификация және марапаттау жүйесі" секілді әдістер ата-аналарды балабақша өміріне белсенді тартуға көмектесті. Ата-аналар мен балалар бірлесіп шығармашылық жобалар жасап, түрлі челлендждерге қатысып, өзара ынтымақтастықты нығайтуға мүмкіндік алды. Жаңа әдістердің тиімділігі нақты зерттеу нәтижелерімен дәлелденді.

Әлеуметтік сауалнама және тәжірибелік зерттеулер ата-аналардың балабақша өміріне қатысу деңгейінің артқанын көрсетті. Егер бұрын ата-аналардың балабақша іс-шараларына қатысу көрсеткіші 45% болса, жаңа әдістер енгізілгеннен кейін бұл көрсеткіш 85%-ға дейін өсті. Бұл ата-аналардың педагогикалық процеске деген қызығушылығы мен жауапкершілігінің артқанын дәлелдейді. Осылайша, зерттеу нәтижелері отбасы мен балабақша арасындағы ынтымақтастықты арттыру үшін заманауи технологиялар мен инновациялық әдістерді қолданудың маңыздылығын айқындады. Бұл тәсілдер ата-аналардың педагогикалық процеске белсенді қатысуын қамтамасыз етіп, балалардың үйлесімді дамуына оң әсерін тигізді.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Айтбаева С. Мектепке дейінгі педагогика. – Алматы: Атамұра, 2019.

2. Құлшанова Қ. Отбасы тәрбиесінің негіздері. – Нұр-Сұлтан: Фолиант, 2020.

3. Мұқанова Б., Жолдасбекова С. Мектепке дейінгі білім беру жүйесіндегі инновациялық әдістер. – Шымкент: Келешек, 2021.

4. Тұрсынова Р. Балабақша мен отбасы ынтымақтастығы: теориясы мен практикасы. – Қарағанды: Болашақ, 2018.

5. Әбдірахманова Г. Цифрлық білім беру технологиялары. – Алматы: Қазақ университеті, 2022.

6. Жұмабаева А. Педагогикалық инновациялар және олардың мектепке дейінгі ұйымдардағы рөлі. – Павлодар: ЭКО, 2020.

7. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы. – Нұр-Сұлтан, 2019.

8. Юсупова Г. Бала және қоғам: әлеуметтендіру жолдары. – Ақтөбе: Білім, 2021.

9. OECD. Early Childhood Education and Care Policy Review. – Paris: OECD Publishing, 2020.

10. Vygotsky L.S. Mind in Society: The Development of Higher Psychological Processes. – Cambridge: Harvard University Press, 1978.

11. Смирнова Е.О. Психология раннего детства. – Москва: Академия, 2017.

12. Васильева М.А. Современные технологии дошкольного образования. – Санкт-Петербург: Питер, 2021.

13. Қарабасова А. Баланың мектепке дейінгі даму ерекшеліктері. – Тараз: Білім, 2020.

14. Назарбаев Н. Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру. – Астана: Елорда, 2017.

15. Әлімқұлова А. Мектепке дейінгі білім берудегі инновациялық тәсілдер. – Орал: Жайық, 2022.