Шабуыл жасау, блок қою

Шабуыл жасау, блок қою

Шабуыл ұрыстар иықтың көлденең өсі бойынша, әрі қарай беру сипатына, бағыты бойынша және ұрғаннан кейін доптың ұшу жылдамдығы, атака сипаты бойынша бөлінеді.

Ұрысты иықтың көлденең өсі орналасуы бойынша бөлінеді:

▪ түзу – иықтың көлденең өсі ұрыс кезінде тордың жазықтығына параллель;

▪ бір жақты – иықтың көлденең өс ұрыс кезінде тордың жазықтығына перпндикуляр немесе үшкір бұрышта болады.

Әрі қарй беру сипаты бойынша:

▪ ұшу траекториясының жоғарғы нүктесіне жеткеннен кейін түсетін өлшенген доп бойынша;

▪ ұшу траекториясының жоғарғы нүктесіне жеткеннен кейін ұмтылып, шығаратын доп бойынша;

▪ ұшу траекториясының әр түрлі нүктесінде өлшемделген доп бойынша;

Ұрғаннан кейін доптың бағыты және ұшу жылдамдығы бойынша

▪ қадам бойынша – ұрғаннан кейін доптың ұшу бағыты шабуыл жасаушы ойыншының жүгіоу бағытымен шамамен сәйкес келеді;

▪ бұрылумен – ұрғаннан кейін доптың ұшу бағыты шабуылшының жүгіруімен сәйкес келмейді.

Атака сипаты бойынша:

▪ Ұрғаннан кейін доптың ұшуының максималды бастапқы жылдамдығына көңіл бөлінгендегі күшке (бағыты есепке алынбайды);

▪ ұррғаннан кейін доптың бағытына ғана көңіл бөлінгендегі дәлдік;

▪ бір қолмен орындалатын жалған шабуыл әрекеті, екі қолмен орындалатын жалған шабуыл әрекеті.

Шабуыл ұрысын орындау техникасы.

1. Тікелей шабуылдаушы ұрыс. Жүгру біршама қозғалыс жылдамдығына жету үшін және оын секіру үшін максималды пайдалану үшін орындалады. Жүгру ұзындығы 2-4 метр. Бірінші қадам үлкен емес, жылдамдық аз. Екінші қадам жүгіру бағытын түзейді, оның ұзындығы үлкейеді, уақыт қысқартылған, жылдамдық өседі. Үшінші қадамда жүгірудің көленең жылдамдығы секірудің тік жылдамдығына өзгереді. Соңғы қадам секіріп орындалады және секіруші ретінде классификацияланады. Мұнда бір аяқты (әдетте, оң аяқты) алға алып шығады және өкшеге қояды, табан бүгілу жағдайында аяқтың ұшы өзіне қарай. Екінші аяқпен соңғы қадамда тұғырдан серпіледі әне оң жаққа қояды. Серпілуді біріншіден, доғал бойынша арттан-алға-жоғары, қол қозғалысымен, одын кейін аяқты барлық буында бүгед. Ойыншының аяғы тұғырдан серпілгенде, дене жоғары және аздап алға жылжиды – бұл ұшу фазасы. Ойыншы ұшумен бірмезгілде оң қолымен жоғары – артқа серпу жасайды. Серпу кезінде келесі қозғалыс тізбегін сақтау қажет: иық, білек, саусақ. Білек желкеге жіберіледі, блезік алақанмен жоғары қарай бұрылады, оң иық сыртқа беріледі. Шынтақты көтеру биіктігі ойыншының жеке ерекшеліктеріне байланысты кең ауқымда айналады, бірақ шынтақ иық буынының өсінен жоғары болуы керек. Ұру қимылын дененің тік өсінің айналасынан бұрудан бастайды, бір уақытта оң иықты алға шығарып, көтеред. Бұл қимыл допты ұрғаннан кейін қосылатын қолдың бастапқы жылдамдығын береді, қолды, шамалы түсіреді, доп ұшуына бағыт бере отырып. Ұру қимыланда тік өсінен солға тұрған кезде қол доптың үстінен оң жағынан болатындай қол шамалы доғал бойынша алға-солға жылжиды. Бір уақыттта білезік супинирленеді, үлкен бармақ жоғары көтеріледі. Қолдың қимылымен сол иық біршама алға шығарылады. Допты ұрғаннан кейін қолдар алға-төмен түсіріледі.

Бір жақты шабуылмен ұрыс. Екпін тура шабуылшы ұрыс кезіндегдей орындалады. Ойыншы секіруден кейін өкшелер торға параллель, дене қарсы ұратын қолға жанымен торға перпендикулыр орналасады. Түрткіден кейін қолдар алға-жоғары иық деңгейіне дейін шығарылады. Осыдан ұратын қол слтеу жағдайына қарай төмен түсіріледі. Сілтеу дененің белде бұрылуымен және еңкеюмен ілеседі, содан кейін тура қолдың шұғыл қимылымен допты ұрады. Бір жақты шабуылшы ұрыстар білезікті аударумен және бр уақытта дененің бұрылуымен орындалуы мүмкін.

Блоктау. Ойыншылардың қорғаныс әрекеттернің санына бірінші жолда, ең басты, блоктау жатады. Ол қарсыластың торға ткелей жақындықта, оның жоғарғы шетінен шабуылшы ұрыстары бейтараптандыруға мүмкіндік береді. Блоктау әрекеттері оларға қатысатын ойыншылардың саны және тактикалық бағыттаушылықьары бойынша келесіге бөлінеді: — жалғыздық блоктау – шабуылды бейтараптандыруда бір ойыншы қатысады; — топтық блоктау – шабуылды бейтараптандыруда екі немесе үш ойыншы қатысады; — зоналық блоктау – блоктаушы немесе блоктаушылар өз командасының аса әлсіз орындарын; — өз алаңының анықталған, әлсіз қорғалған зоналарын; қорғаныс әрекеттерін осал игерген ойыншылардың немесе олардан алдын-ала босатылған ойыншыларын қорғауды қамтамасыз етеді; — ұстаушы блоктау – блоктаушы немесе блоктаушылар шабуылшы қарсыластың ұрысынан кейін доп ұшуының барлық болжамды траекториясын жаба отырып, барлық қорғалатын алаңға қорғанысты қамтамасыз етеді. Тәжірибеде оны «қозғалмалы блок» деп атайды. — аралас блоктау – зоналық және ұстаушы блоктаудың орынды үйлесімі. Мұнда бір уақытта бірнеше ойыншылар қатысады.

Блоктау техникасы.

1. Жалғыздық блоктау. Ойыншыға шабуылшы ұрыс үшін допты қарсыластың лақтыру бағыты мен биіктігін анықтап, блоктаушы шабуыл зонасына жылжиды: 2 метр қашықтыққа – секіріп барады, 3 метрге дейін және одан көп қосымша қадамдармен. Соңғы қадам секіріліп және бөгеліп тұрып орындалады, сонымен брге, бөгелу қимылы өкшенің ішкі жағымен жүзеге асырылады. Тіреусіз фазаға көз бақылау доптан шабуылшының қимылына ауысады. Шабуылшының дайындық әрекеттері бойынша ұрыстың бағытын анықтап, блоктаушы қолдарын түзейді және оларды бір уақытта тор арқылы өткзіп доптың болжалды ұшу бағытына қарай ауыстырады, сонымен қатар білек торға қарай біршама түсіріледі, қолдардың саусақтары ашылған және тиімді ширатылған. Доп жақындағанда қолдар шынтақ буында түзеледі және алдыға- жоғары қозғалады. Бір уақытта білезіктер нұрбілек буындарда бүгіледі: саусақтар алға-төмен қарсчылас алаңына қозғалтылады. Блок аяқталған соң жоғары көтеріледі, ойыншы бүгілген аяққа отырады. Блоктың басты элементтері секіру үшін орынды және уақытты таңдау және сетканың үстінен қолдарды қою болып табылады. Қағида бойынша, блоктаушымен секіру сәтін таңдау шабуылшының әрекеттерімен анықталады: — сеткадан алшақ лақтырудан жылдам ұрыс кезінде – шабуылшы қолының ұру қимылының басы; — төменнен лақтырудан жылдам ұрыс кезінде (жартылай өлшемделген) – аяқтардың тіреуден алу сәті немесе қолдарды шабуылшының басынан (итерілгенде) шығару; — шабуылшымен бір уақытта төменнен лақтырумен (жартылай өлшемделген) жылдам ұру барысында; — жоғарыдан лақтырумен жылдам ұру кезінде – шабуылшы қолдарының ұру қимылының басы. Бұл бағдарлар, егер шабуылшы немесе блоктаушының басты бірдей болған жағдайда секірудің басы үшін тиімді болатынын атап өту керек. Аса төмен бойлы блоктаушы біршама ертерек секіру қажет, аса биікке- кейін.

2. Топтық блоктау. Топтық блоктау, ең біріншіден, бр уақытта блоктауды орындайтын екі немесе үш ойыншылардың арасында әрекеттердің келісімділігн ұйғарады.

Блокты нақты ұйымдастыру үшін блоктаушылардың арасында қызметтердің бөлу қажет:

— негізгі блоктаушы – аса қауіпті ұрыс бағытын блоктау тапсырылатын немесе қорғалатын алаңның аса осал жерін қорғайтын ойыншы;

— қосымша блоктаушы – қарсыластың шабуыл әрекеттерінен кейін доптың ұшуының аз қауіпті, екіншілік траекториясын, жабатын ойыншы. Қосымша блоктаушылардың қызметі негізгі блоктаушының әрекеттері соңғы сәтте анықталған кезде өз қолдарын оның қолдарына тығыз қосуда болады. Осыған байланысты қосымша блоктаушыда тіреусіз фазада қимыл техникасы біршама өзгереді.

Тапсырмалар:

1. Дәрісті дәптерге түсіріңіздер

2. Волейбол ойынын да ойыншылардың номері мен алаңда ауысу ережелерін сызба арқылы көрсетіңіздер.