Сүйінбайдың Қатағанмен айтысы. Сабақ жоспары. ҚМЖ. 7-сынып. Әдебиет.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Толғауы тоқсан қызыл тіл

Мектеп:

Күн:.

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып:

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Сүйінбайдың Қатағанмен айтысы

Осы сабақта қол жеткізіле-тін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

7.1.2.1 әдеби шығармадағы тұлғалық болмысты гуманистік тұрғыдан талдау

Сабақ мақсаттары

Айтыстағы ақындардың тұлғалық болмысын гуманистік тұрғыдан талдап, өз көзқарасын білдіріп, тұжырым ұсынады.

Бағалау критерийлері

-Әдеби шығармадағы тұлғалық болмысты гуманистік көзқарас тұрғысынан талдайды.

-Өз көзқарасын білдіріп, тұжырым ұсынады.

Сабақ барысы

Сабақтың кезеңдері

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Ұйымдастыру

-сәлемдесу

- топқа бөлу

Төменде берілген суреттер бойынша топтарға бөлінеді.

Үй тапсырмасын сұрау

Эссені оқиды

Сабақтың мақсаты мен бағалау критерийлері таныстырылады.

Оқушылармен сәлемдесіп, топқа бөліп, үй тапсырмасы сұралады.

Мұғалімнің кері байланысы

Сабақтың ортасы

1-тапсырма

2-тапсырма

3-тапсырма

ЖЖ

4-тапсырма

Сынып

5-тапсырма

Жұптық жұмыс

Миға шабуыл

Оқушылардың алдына айтысып отырған жұптар бейнелеген бірнеше суреттер топтамасы беріледі. Суреттер тақтаға ілінеді

Сабаққа болжам жасау үшін сұрақтар беріледі:

• Сурет мазмұны Сіздерге қандай ой туғызды?

• Сабағымыз не туралы болуы мүмкін?

(Сабаққа болжам жасап, оқушылар сөйлейді)

Ойқозғау. Талқылау сұрағы:

• «Әдеби шығармадағы тұлғалық болмыс» дегенді қалай түсінесіздер?

• Прозалық туындыда тұлға кім болуы мүмкін? (кейіпкер)

• Поэзиялық туындыда, яғни өлеңде кімнің тұлғалық болмысын тани аламыз? (ақынның, лирикалық кейіпкердің)

• Ал осы тұлғалық болмысты гуманистік тұрғыдан талдау дегенді қалай түсінесіздер?

• Гуманизм дегеніміз не? (Ізгілік)

Оқушылардың жауабы тыңдалып, түсініктеме беріледі.

«Айтыс өнеріндегі тұлғалық болмыс » ұғымы дегенді қалай түсінесіздер? Топта талқылап, ойларыңызды «Топтастыру» сызбасына түсіріңіздер

Айтыстағы тұлғалық болмыс

Мұғалім айтыс жанры, түрлері туралы қысқаша мәлімет береді:

Айтыс — ауыз әдебиетінде ежелден қалыптасқан поэзиялық жанр, топ алдында қолма-қол суырып салып айтылатын сөз сайысы, жыр жарысы. Айтыс XIX ғасырда ерекше дамыған. Осы дәуірде өмір сүрген атақты ақындар: Шөже, Балта, Орынбай, Кемпірбай, Тезекбай, Сүйінбай, Түбек, Омарқұл, Тәбия, Мұрат, Сүгір, Жаскілең, Бала Омар, Біржан, Сара, т.б. түрлі тақырыпта шығарған қысқа өлеңдерімен қатар, айтысқа түсіп, сан алуан сөз тартыстарын бастарынан кешірген және тарихта көпшілігінің аттары осы айтыс арқылы сақталған. Айтыс жанры қазақ ауыз әдебиетінде саны жағынан да, сапасы жағынан да айрықша орын алады. XIX ғасырдың орта шендерінен бастап қазақ айтысының орталығы Жетісуға ауады. Онда айтыс өнері өрен жүйріктерінің қуатты шоғыры қалыптасады. Солардың арасында Сүйінбайдың орны ерекше болған. Ұлы жазушы, ғұлама ғалым Мұхтар Әуезов оны «айтыс өнерінің алтын діңгегі» – деп аса жоғары бағалады. Сүйінбай – ірі айтыс ақыны. Ол ақындықты айтыстан бастап, талантының өлең сайысына бейімділігін байқатады.

Айтысты тыңдаңыз. (Оқушылар айтысты 3 минут тыңдайды) http://video.nur.kz/view=t4jyzk4s

• Айтыс өнерінен қандай әсер алдыңыз?

• Жұпта ойларыңызбен бөлісіп, сөйлеңіздер

Оқушылар айтыс өнеріне қатысты алған әсерлерін айтып, өз пікірлерін білдіріп, сөйлейді.

1. Айтыстан алынған үзіндіні мәнерлеп оқыңыз.

2.Түсініксіз сөздердің білдіретін мағыналарын ашып жазыңыз.

Түсініксіз сөз	Білдіретін мағынасы

Ықтимал жауаптар:

Мүбәрәк- құтты , игілікті

Ақиық- бүркіттің қыран тұқымы

.

ЖЖ. Оқушылар жұпта сурет мазмұнын болжап айтады. Қабілеті жоғары оқушылар бұл суреттердің айтыс көріністері екенін айтуы мүмкін.

Оқушылар айтыс мазмұнымен кезек-кезек оқу арқылы танысады. Сынып оқушылары мәнеріне келтіре оқыған кезде мұғалім қажет жерлеріне түсініктеме беріп отырады.

Дескриптор:
- ҚБ «Бағдаршам» әдісі арқылы бағалау

Дескриптор:

-кемінде 4-5 түсініксіз сөздің мәнін ашады;

-кемінде 8 сөздің қолданысына байланысты тұлғалық болмысқа талдау жасайды;

«Қазақ әдебиеті» оқулығы

Сабақты бекіту

Айтыстағы екі ақынның сөз қолданыстары арқылы тұлғалық болмысына гуманистік тұрғыдан талдау жасаңыз. Кестемен жұмыс істеу арқылы ақындарға мінездеме беріңіз

Сүйінбай ақынның бейнесі

Қатаған ақынның бейнесі

Оқушылар ақындар бейнесіне гуманистік тұрғыдан талдау жасайды.

Дескриптор:

-нақты мысалдар арқылы тұлғалық болмысты саралап, -гуманистік тұрғыдан баға береді;

-өз көзқарасын білдіріп, тұжырым шығарады.

Үй тапсырмасы

Рефлексия

Үйге тапсырма: Сүйінбай мен Қатағанның айтысын тыңдап, айтыста аты аталған тарихи тұлғалар туралы деректерді оқып келеді.