«Тоғызқұмалақ ойынының шығу тарихы" сыныптан тыс шара 7 сынып

Сабақтың тақырыбы: «Тоғызқұмалақ » ойынының теориясы

Сабақтың мақсаты: Тәрбиелік мақсаты: Балаларды жан-жақты өсіп жетілуі және тиянақтылық жігерлік сияқты мінез құлып салаларын қалыптастырып тәрбиелеу. Ой өріс қаблетін дамыту.

Білімділік мақсаты: « Тоғызқұмалақ » ойынына деген қызығушылығын арттыру.

Дамытушылық мақсаты: «Тоғызқұмалақ» ойынының ережесі мен ерекшеліктерін үйрету және жүріс түрлерін үйрету.

Сабаққа пайдаланылатын құрал: «Тоғызқұмалақ» тақталары, интерактивтік тақта.

Сабақ өтетін орын: Инфарматика кабинеті.

I – кіріспе бөлім.

Оқушыларды тексеру, сәлемдесу. Сабақтың мақсатын таныстыру.

« Тоғызқұмалақ » туралы қысқаша мағлұмат.

«Тоғызқұмалақ » ойынын тұңғыш рет қойшылар ойлап шығарыпты. Бұрын атабабаларымыз қой бағып жүріп ойнаған сондықтанда малшы математикасы деп атаған.Шындығында да екі малшы далада кездесе кеткенде жерді шұқып ойып дорбаларындағы қойдын кепкен құмалағын әр отауға 9 құмалақтарын салып бірден ойнай беретін. Қазақстан жеріндегі тастардың бетіне ойып салынған « тоғызқұмалақ » тақтасының бейнесі кәзіргі дейін сақтаулы. Тарғыбатай тауынын Сайқан жоталарындағы және Қоржынбай жайлауының етегіндегі жартастарға да ойып салынғаны белгілі болып отыр.

Мәселен Қаратау қаласына таяу жердегі Ақшұқыр деген тастөбенің үстіндегі тасқа қашап салынған « тоғызқұмалақ » отаулары мен қазандары.

Ақшұқырдан табылған Ағаштан ойып жасалған Қазіргі замандағы

тасқа қашап салынған тоғызқұмалақ отаулары қолданылып жүрген

тоғызқұмалақ отаулары мен мен қазандары тоғызқұмалақ тақтасы

қазандары

II – Негізгі бөлім

«Тоғызқұмалақ » ойыны басталар кезде құмалақтарын орналасу позициясы мынандай болады.

Ортадағы отаулардың ішіндегі «9» цифоры әрбір отауда жатқан құмалақтар санын білдіреді, әр ойыншының 9 отауында 81 – ден құмалағы болады.

Ойынды солдан оңға қарай жүріспен кезкелген отаудан бастауға болады ол үшін ойыншы жүріс жасалатын отауда бір құмалақ қана қалтырып, басқаларын түгелімен қолына алады да, келесі отаудан бастап әр бір отауға өз жағыныңда, қарсыласының да қолындағы құмалақтары біткенше бір-бірден салып шығады. Сонда ең соңғы құмалақ қарсыласының ішінде тақ санды құмалағы бар кезкелген отауына түсіп , сол отаудағы құмалақтар санын жұп жасаса ( 2, 4, 6, 8, 10 т.с.с ) бұл жүріс табысты болып саналып сол отаудағы барлық құмалақтарды өз қазанына салып алады.

Егер жүріс кезінде ойыншылардың ең соңғы құмалағы қарсы жақтың кез келген бір отауына түсіп, сол отаудағы құмалақтар саны тақ жасаса мысалы « 1, 3, 5, 7, 9 т.с.с.) немесе өз жағының біреуіне тақ – жұбына , қарамай келіп түсіп жатса жай жүріс деп саналады ол отаудың құмалақтарын ешбір қазанға алынбайды.

«Тоғызқүмалақ» ойынының мынандай үш ерекшелігі бар: Ойын барыснда жүріс жасалатын отаудың ішінде бір ғана құмалақ қолға алынып келесі отауға салынады сол отау бос қалады. Мәселен:

2. «Тұздық» Ойын барысында «тұздық» алу деген болады. Былайша айтканда дойбы ойынының «биге» шыккан тасы сиякты болу. Ойын кезінде ойыншы бір ғана «тұздық» ала алады. «Тұздық» қалай алынады? Жүріс кезінде қарсыластың екі құмалақ жатқан отауына түсіріп, үшінші құмалақ етіп алса бұл ойыншы өзінің қарсыласынан «тұздық» алған болып есептеледі. «Тұздық» алудағы мақсат әрбір жүріс сайын отауға, яғни «тұздыққа» түсетін құмалақты өз қазанына алады. Мәселен:

9

8

7

6

5

4

3

770 ₸ - Сатып алу Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру Ашық сабақ, ҚМЖ, көрнекілік, презентация жариялап табыс табыңыз! Материалдарыңызды сатып, ақша табыңыз. (kaspi Gold, Halyk bank) Соңғы бір жылда: 45 000 000 ₸ Авторлар тапқан ақша Толығырақ Ресми байқаулар тізімі Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз! Тізімді көру Материал іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз Барлығы 663 959 материал жиналған Пән Жүктелуде... Бағыт Жүктелуде... Сынып Жүктелуде... Іздеу Осы аптаның ең үздік материалдары Педагогтардың біліктілігін арттыру курстары Аттестацияда (ПББ) 100% келетін тақырыптармен дайындаймыз Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады Толығырақ