Назар аударыңыз. Бұл материалды сайт қолданушысы жариялаған. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзса, осында жазыңыз. Біз ең жылдам уақытта материалды сайттан өшіреміз
Шағым жылдам қаралу үшін барынша толық ақпарат жіберіңіз
Сіздің сұранысыңыз сәтті жіберілді!
Жақын арада сайт әкімшілігі сізбен хабарласады
Материалдар / «Тоғызқұмалақ ойынының шығу тарихы" сыныптан тыс шара 7 сынып
2023-2024 оқу жылына арналған
қысқа мерзімді сабақ жоспарларын
жүктеп алғыңыз келеді ма?
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған
«Тоғызқұмалақ ойынының шығу тарихы" сыныптан тыс шара 7 сынып
Материал туралы қысқаша түсінік
« Тоғызқұмалақ » туралы қысқаша мағлұмат. «Тоғызқұмалақ » ойынын тұңғыш рет қойшылар ойлап шығарыпты. Бұрын атабабаларымыз қой бағып жүріп ойнаған сондықтанда малшы математикасы деп атаған.Шындығында да екі малшы далада кездесе кеткенде жерді шұқып ойып дорбаларындағы қойдын кепкен құмалағын әр отауға 9 құмалақтарын салып бірден ойнай беретін. Қазақстан жеріндегі тастардың бетіне ойып салынған « тоғызқұмалақ » тақтасының бейнесі кәзіргі дейін сақтаулы. Тарғыбатай тауынын Сайқан жоталарындағы және Қоржынбай жайлауының етегіндегі жартастарға да ойып салынғаны белгілі болып отыр.
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып көруге болады
Сабақтың
тақырыбы:«Тоғызқұмалақ » ойынының
теориясы
Сабақтың
мақсаты:Тәрбиелік
мақсаты:Балаларды жан-жақты өсіп
жетілуі және тиянақтылық жігерлік сияқты мінез құлып салаларын
қалыптастырып тәрбиелеу. Ой өріс қаблетін
дамыту.
Білімділік
мақсаты:« Тоғызқұмалақ » ойынына деген
қызығушылығын арттыру.
Дамытушылық
мақсаты:«Тоғызқұмалақ» ойынының
ережесі мен ерекшеліктерін үйрету және жүріс түрлерін
үйрету.
Сабаққа пайдаланылатын
құрал: «Тоғызқұмалақ» тақталары,
интерактивтік тақта.
«Тоғызқұмалақ » ойынын тұңғыш
рет қойшылар ойлап шығарыпты. Бұрын атабабаларымыз қой бағып жүріп
ойнаған сондықтанда малшы математикасы деп атаған.Шындығында да екі
малшы далада кездесе кеткенде жерді шұқып ойып дорбаларындағы
қойдын кепкен құмалағын әр отауға 9 құмалақтарын салып бірден ойнай
беретін. Қазақстан жеріндегі тастардың бетіне ойып салынған «
тоғызқұмалақ » тақтасының бейнесі кәзіргі дейін сақтаулы.
Тарғыбатай тауынын Сайқан жоталарындағы және Қоржынбай жайлауының
етегіндегі жартастарға да ойып салынғаны белгілі болып
отыр.
Мәселен Қаратау қаласына таяу
жердегі Ақшұқыр деген тастөбенің үстіндегі тасқа қашап салынған «
тоғызқұмалақ » отаулары мен қазандары.
Ақшұқырдан табылған Ағаштан
ойып жасалған Қазіргі замандағы
тасқа қашап салынған
тоғызқұмалақ отаулары қолданылып
жүрген
тоғызқұмалақ отаулары мен
мен қазандары тоғызқұмалақ тақтасы
қазандары
II – Негізгі
бөлім
«Тоғызқұмалақ » ойыны басталар
кезде құмалақтарын орналасу позициясы мынандай
болады.
9
8
7
6
5
4
3
2
1
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Ортадағы отаулардың ішіндегі
«9» цифоры әрбір отауда жатқан құмалақтар санын білдіреді, әр
ойыншының 9 отауында 81 – ден құмалағы
болады.
Ойынды солдан оңға қарай
жүріспен кезкелген отаудан бастауға болады ол үшін ойыншы жүріс
жасалатын отауда бір құмалақ қана қалтырып, басқаларын түгелімен
қолына алады да, келесі отаудан бастап әр бір отауға өз жағыныңда,
қарсыласының да қолындағы құмалақтары біткенше бір-бірден салып
шығады. Сонда ең соңғы құмалақ қарсыласының ішінде тақ санды
құмалағы бар кезкелген отауына түсіп , сол отаудағы құмалақтар
санын жұп жасаса ( 2, 4, 6, 8, 10 т.с.с ) бұл жүріс табысты болып
саналып сол отаудағы барлық құмалақтарды өз қазанына салып
алады.
9
8
7
6
5
4
3
2
1
9
9
9
10
10
10
10
10
9
9
9
9
9
9
1
10
10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Егер жүріс кезінде
ойыншылардың ең соңғы құмалағы қарсы жақтың кез келген бір отауына
түсіп, сол отаудағы құмалақтар саны тақ жасаса мысалы « 1, 3, 5, 7,
9 т.с.с.) немесе өз жағының біреуіне тақ – жұбына , қарамай келіп
түсіп жатса жай жүріс деп саналады ол отаудың құмалақтарын ешбір
қазанға алынбайды.
9
8
7
6
5
4
3
2
1
1
9
9
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
2
11
10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
«Тоғызқүмалақ» ойынының
мынандай үш ерекшелігі бар: Ойын барыснда жүріс жасалатын отаудың
ішінде бір ғана құмалақ қолға алынып келесі отауға салынады сол
отау бос қалады. Мәселен:
9
8
7
6
5
4
3
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
2. «Тұздық» Ойын барысында
«тұздық» алу деген болады. Былайша айтканда дойбы ойынының «биге»
шыккан тасы сиякты болу. Ойын кезінде ойыншы бір ғана «тұздық» ала
алады. «Тұздық» қалай алынады? Жүріс кезінде қарсыластың екі
құмалақ жатқан отауына түсіріп, үшінші құмалақ етіп алса бұл ойыншы
өзінің қарсыласынан «тұздық» алған болып есептеледі. «Тұздық»
алудағы мақсат әрбір жүріс сайын отауға, яғни «тұздыққа» түсетін
құмалақты өз қазанына алады. Мәселен:
9
8
7
6
5
4
3
2
1
2
3
5
2
1
3
8
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
9
8
7
6
5
4
3
578тг - Сатып алу
Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз
Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!
Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Материал іздеу
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз
27 Мамыр 2021
938
1 рет жүктелген
578тг - Сатып алу
