2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

Туған жердің тұғыры биік тұлғасы

Материал туралы қысқаша түсінік

Мақсаты: Оқушыларға Ө.Қанахиннің өмірі туралы айта отырып, жазушылық талантын шәкірт жүрегіне ұялату арқылы шығармашылығының негізгі тақырыбына шолу жасау. Жеке тұлғаны , жалпы қабілеттілікті дамыту. Достыққа,адамгершілікке туған жерді сүюге тәрбиелеу

Бақтыбай Айтөре Мұратқызы

Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

25 Желтоқсан 2018

439

0 рет жүктелген

Қазақ әдебиеті Тәрбие сағаты 8 сынып

Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі

770 тг 578 тг

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Ырғыз ауданы, Жайсаңбай селосы Ө.Қанахин атындағы жалпы білім беретін орта мектебі КММҚазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімдері: Садуова Гүлнаш Әбдіжәлелқызы Бақтыбай Айтөре МұратқызыТақырыбы: Туған жердің тұғыры биік тұлғасы Мақсаты: Оқушыларға Ө.Қанахиннің өмірі туралы айта отырып, жазушылық талантын шәкірт жүрегіне ұялату арқылы шығармашылығының негізгі тақырыбына шолу жасау. Жеке тұлғаны , жалпы қабілеттілікті дамыту. Достыққа,адамгершілікке туған жерді сүюге тәрбиелеу

Көрнекілігі: жазушы портреті, ақын-жазушылардың жазушыға берген бағасы, газет материалдары, слайдКештің жоспары: 1. «Жүрегі де жүзі де түсінікті, Қайран аға-Қанахин ісі мықты. (Өмірдерек:әдеби -әуез)2. «Жазушы да бала болған » («Қайсар бала», «Алғашқы қадам»)3. «Оқысаңыз «Дәмелі», «Құдірет», «Маздағын», Жүрегіңде нәзік сезім маздаған». (Шығармаларына шолу)4. «Ең мықты адам - Өтеағаң мадақтаған, Туған жерін, ел-жұрты , кісілікті» («Жер басып жүрсем», «Маздақ» шығармалары)5. «Аға үлгісін өнеге етіп жалында » (Ө.Қанахинге арналған жыр шумақтарын оқу)6. «Туған жерін тебірентіп , тербеп өткен , Айналған өз елінің жұлдызына» (Қорытынды)

Кештің барысы: 1-жүргізуші:-Кіріспе. «Елге келгенде» (көрініс)( Музыка ойнап тұрады. Есіктен жазушы бейнесіндегі жас жігіт кіріп, құшағын кең ашып, ару даласымен амандасады)Жазушы: -Армысың, ару далам! ..Дала: Бармысың, жаным балам!!!Алда айналайыным-ай! Сен екенсің ғой, бар екенсің ғой! Балам екенсің ғой!.. Жазушы: - О,торқа мекен - туған жерім!.. Еркін көшіп, ең жайлаған қадірлі өлкем!.. Ұя салған бәйтерегім!.. Нәсілім өсіп-өніп, өркен жайған құтты құндақ - ежелгі жұртым!.. Өткендердің ырзығы да, ырысы да боп саналған, төрт түлік мал ойың мен қырыңда қаптай өрістеген бел-белесті ,нулы, сулы бай өлкем!.. Көгіңде қаз қаңқылдап, көліңде қу саңқылдап, құмыңда елік еркін ойнаған, әр жыңғылыңның түбінен қоян қашқан, суыңа балық сыймаған байтақ мекенім!.. Ата-бабаларым қыстау салған құтты қонысым!.. Қазақтың талай- талай ардагер ұлы мен қызы дүниеге келген топырағы қасиетті туған жерім!.. Мен де сол топырағыңнан жаралып, суыңнан нәр алып жер басып жүрген көп перзенттеріңнің бірімін. Әркімнің туған жері көзіне айрықша ыстық көрінетінін, әрбір пенденің туған жерімен кіндігі бір екенін қазір ғана білгендейміз, өз басымнан енді кешіп тұрмын . «Әркімнің туған жері -мысыр шаһары », «Туған жердің торғайы да сүйкімді »,- деп неге айтты дейсің бұрынғылар. Туған жердің топырағынан торқа не бар шынында! Кірпігімді қақпай, көзім алды қарауытқанша туған өлкемнің бет-бедеріне еміреніп, аса бір сағынышпен қарай- қарай берем....

2-жүргізуші: Ия, бұл туған жерінен жырақта жүрген жазушының 25 жылдан соң өз ата қонысына келгенде сағына амандасуы мен өз туған мекенге деген жүрек толғанысы еді.1-жүргізуші: І. Жүрегі де, жүзі де түсінікті Қайран аға, Қанахин ісі мықты ( Өмірдерек , әдеби- әуез )

1-оқушы: Өтебай Қанахин 1923 жылы 17 желтоқсанда Ақтөбе облысының Ырғыз ауданына қарасты Тәуіп дейтін жерде туған, яғни Жайсабай елді мекеніндегі Қанаха қыстауы - жазушыны туған мекені, ата жұрты. 2-оқушы: Жастайынан жетім қалған оны туыстары 1932 жылы балалар үйіне тапсырған . Бес жыл сонда тәрбиеленген . Бертінірек сол селода орналасқан Ыбырай Алтынсарин атындағы қазақ орта мектебінің интернатында жатып оқыған . 3-оқушы: Қырқыншы жылдары Ақтөбедегі педагогикалық курсты бітірген соң ,сондағы оқытушылар институтының қазақ тілі мен әдебиеті факультетіне сырттай оқуға түсіп, біршама уақыт туып өскен ауданында ұстаздық еткен . 4-оқушы: Ө.Қанахин соғыс жылдарында майдан газеттеріне мақала,суреттеме,очерктер жазып тұрған . 1947 жылы «Екі кездесу» атты әңгімесі «Пионер » ( «Ақ желкен») журналына қабылданған. 5-оқушы: Осылайша Өтебай Қанахин елуінші жылдары әдебиетке келді. Ол 1954 – 1956 жылдары «Социалистік Қазақстан » қазіргі «Егеменді Қазақстан» газетінде әдеби қызметкер , жауапты секретарьдың орынбасары болып қызмет істеген . 6-оқушы: 1956 – 1960 жылдары «Ара» журналында бөлім меңгерушісі болып істеген . 7-оқушы: 1960 жылы Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің аппаратында жауапты қызметте болды . 8-оқушы: 1963 – 1966 жылдары «Жазушы » баспасында Бас редактор, 1969 – 70 жылдары жаңа шыға бастаған«Жалын» журналының Бас редакторы болған. 9-оқушы: Мұнан соң «Мәдениет және тұрмыс » қазіргі «Парасат» журналында әдебиет пен өнер бөлімінің меңгерушісі боп істеген. 10-оқушы:1975 жылдан 1982 жылға дейін Қазақ ССР Мәдениет минстрлігі репертуар – редакциялық коллегиясының бас редакторы қызметін атқарды . 11-оқушы: Оннан астам жауынгерлік және үкіметтік наградалары бар. Жарық көрген 25 кітабында түрлі тақырыптағы шығармалары басылған. 12-оқушы: Жазушы, туған жер перзенті -Өтебай Қанахин бұдан 28 жыл бұрын 1990 жылы 22 наурызда өмірден өтті . 2-жүргізуші: ІІ. Жазушы да бала болған 1-жүргізуші: «Мынау менің қыстауым!.. Қыстауымды яғни ата қонысымды көргенде жата қалып қара жерді аймалағым кеп кетті, жалаң аяқтанып, құлап қалған шым зімәңкемді айнала шапқылағым келіп кетті, әнебір ашық алаңқайға отыра қалып, кішкентай кезімдегідей құм үйіп ойнағым келіп кетті», - дейді жазушы «Жер басып жүрсем» атты кітабында. Осы қыстауда шыр етіп дүниеге келген сәтті еске түсірсек. «Қайсар бала» (көрініс)(Жазушының әкесі мен оның жақын інісі кездеседі. )Інісі: - Ассалаумағалейкум!Ағасы: - Уағалейкумассалам!Інісі: - Ау, аға, жеңешем не тапты?Ағасы: - Ау, айналайын! Көліжан, не тапты деп сұрарың бар ма? Әйменнің Аяпбергені мен Сыдығы сияқтылардың болыстығын тартып алатын, мен білсем, бір мыңты келген болар дүниеге.Інісі: - О, бәрекелді, ғұмырлы болсын!

2-жүргізуші: Осылай қуана, мақтана жауап берген екен Игібай ұста. Сол дүниеге келген сәби бертін келе қайсарлығы мен өжеттігіне қарап, «қайсар бала» атанады. «Алғашқы қадам » (көрініс)

Қоңырау уақыты. Балалар есік алдында шуылдап ойнап жүр. Іште мұғалім бар көңілі қағазында ,оқушының кіргенін аңғарған жоқ.( Бала мұрнын тартып қалады. Мұғалім сонда барып қағаздан көзін тайдырып, балаға мойнынбұрды. Мұғалім:-Оқуға келдің бе?Бала: : - Иә... Мұғалім :

Атың кім?

Бала:

Қайсар.

Мұғалім:-Әкеңнің аты кім?Бала:-Игібай.Мұғалім :-Нешедесің?Бала: -Жетідемін.Мұғалім :-Санау білесің бе?Бала:-БілемМұғалім:-Қане, онға дейін санап көрші?Бала мүдірместен санап шығады.Мұғалім:

Керісінше санап шыға аласың ба?

Бала:

шыға аламын .

( Мұғалім балаға зер сала , үсті – басына қарады да, маңдайына түскен дудар шашын он саусағымен бірдей тарақтап, артына қайырып қойып, біраз ойланды. )-Оқуға келер жылы алам. Биылша шыда, жарай ма?Қайсар:- Жә ... деп ызалана, көзіне жас алып, солбырайып сыртқа беттеді.

1-жүргізуші«Қазақ биі» 7-cынып оқушылары «Нұрсәулем-ай» тобы

2-жүргізуші: ІІІ. Оқысаңыз «Дәмелі», «Құдірет» , «Маздағын» Жүрегіңізде нәзік сезім маздаған.

1-жүргізуші: Жазушы қолынан туындаған бірнеше кітаптары жарыққа шықты.

2- жүргізуші: Жазушының «Мұрагер», «Көл жағасында», «Тұңғыш махаббат» тәрізді әңгімелері мен «Ауыр күндерде», «Маздақ», «Жас дәурен», «Жер басып жүрсем», «Өз ақылымен», «Бақыт бәйшешегі » сынды повестері оқырманды сан алуан тақырыпта толғандырады. 1-жүргізуші: Ал «Дәмелі», «Жүрек қалауы», «Құдірет» атты романдары әйел, ана тақырыбында қилы тағдырларды баян етеді.2- жүргізуші: Олай болса, енді бір сәт жазушының «Құдірет » романын оқыған оқушы толғанысына құлақ түрелік: « «Құдірет» кітабы қақында ». Авторы: Асхат Аймағанбетов. Оқитын: Алданыш А.7-кл.

1-жүргізуші:-Білесің бе, Айтөре? Жазушы майданда жүріп те қалам мен қаруды қатар ұстап, өзі туралы күнделік жазған. Бұған дәлел кейін табылған «Өзім туралы» атты шығармасы. «1940 жылдың бірінші жартысынан бастап тұрақты түрде күнделік жүргізе бастадым. 1942 жылдың жазында майданға аттанып бара жатып, өзімді шығарып салуға келген , Ақтөбеде оқып жүрген Қатыш деген жамағайын қарындасыма: «Тірі оралсам өзіме табыс етерсің , ал өліп қалсам өртеп жіберерсің»-деп беріп кеткен едім. Күнделік жазуды соғыс уақытында да тастаған жоқпын.»

2-жүргізуші: « Майдан даласында қағаз бен қаламның өте қаттығына ,сол екеуіне аса зәру болғаныма қарамастан күнделік жазуды тоқтатападым. Қазір дүкенде кір сабынды орап беретін қалың қағаздан да төмен патрон, мина, снарядтар оралған қағазсымақтан қойын дәптер жасап алып ,жоғалғанша , сия қаламмен сулап жазған, бір қатты шайқаста онымды бір жерде түсіріп алған соң , қара қарындаштың сынығымен жүргізген күнделіктерім күні бүгінге шейін өзімде сақтаулы» деп жазған екен.

1-жүргізуші: Жазушы өзі күнделік жүргізумен бірге оның шығармасындағы кейіпкерлер де күнделік парағымен сыр шертеді. Мысалы: «Құдірет» романындағы Гүлнұрдың күнделігінен:«Қазіргі жағдайдағы мен үшін енді бір-ақ жол бар .Ол – қолға қалам алып, бәрін әл-хадырымша қағаз бетіне түсіріп отыру, яғни бәрін ақ қағазға сеніп тапсыру , сонымен сұхбаттасу ,сырласу,мұңдасу ... Сөйтіп, мен бүгіннен бастап күнделік жүргізетін болам. Күн сайын жазып отырмағанмен, «осы есте қалуы керек-ау» дегеннің бәрін қағазға түсіріп, түрте жүремін». (148-бет ) деп кейіпкеріміздің өз өмір жолындағы күйініш пен сүйініші баяндалады, оқырманды қызықты оқиғаларымен жетелейді.Бұл да жазушының өзіндік жазу шеберлігін танытса керек.

2-жүргізуші: Иә,соның куәсіндей жазушының «Маздақ» повесі (Дәрігер қыздың дәптерінен) Маздақ есімді дәрігер қыздың күнделік оқиғасы түрінде баяндалады. Шығармада жас маман -дәрігер Маздақ есімді қыздың алғашқы еңбек жолындағы қиындықтар баяндалады. Бұл шығармада да жазушы мақал-мәтелдерді орынды қолдана отырып, кейіпкер портреттері мен оқиғаларды көркем тілмен шебер баяндаған.

1-жүргізуші: «Баспадан 40 мың данамен жаңа шығып жатқан «Қарт сарбаз хикаясы» кітабы өртелді. Бірақ түгел өртелді деген кітаптың бір данасын Мұхтар Мағауин тығып алып қалыпты. Қайтадан шығарып жатырмыз,» - деген екен жазушының жұбайы Сағира Қанахина бір сұхбатында.2-жүргізуші: - Қиыннан қорқып жасымай , Қыл қалам алып қолына, Әңгіме,повесть жазады. Арқау етіп шындықты , Қолдап жазды бірлікті, Ауыр да қиын тірлікті,- деп жырға қосқан Асхаттың өлеңдері жазушы шығармаларын оқығаннан кейінгі ой болса керек. Әрбіріміз жазушы шығармаларын оқи жүрейік, көңілімізге тоқи жүрейік,құрметті қауым!

Ән «Ағаларым» Сөзі: Әні:Орындайтын: Н.Қосыбеков

ІҮ. Ең мықты адам - Өте ағаң мадақтаған, Туған жерін, ел-жұрты ,

Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!

Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!