Ұйымдастыру кезеңі (7
мин)
|
Сұрақ - жауап,
түсіндіру, әңгімелеу Сабақ
барысы I. Ұйымдастыру
кезеңі: 1) Психологиялық
дайындық 2) Оқушыларды бүгінгі күнмен
таныстыру II. Өткен тақырыпты
қайталау Алдыңғы сабақта өтілген тақырыпты қайталап
пысықтау.
III. Жаңа
сабақ Балалар бүгін біз киім жайында оның ішінде
Қазақтың ұлттық киімдері туралы өтіп олармен танысамыз. Киім -
денені ауа райының, сыртқы ортаның зиянды әсерінен қорғайтын
жасанды жамылғы, тұтыныс бұйымы. Қазақ халқының ұлттық киімдері
өзіндік өзгешелікке толы. Ұлттық киімдерге біз тақия, қалпақ,
сәукеле, мәсі, саптама етік, кимешек, жейде, көйлек, камзол, шапан,
ішік тағы сол сияқты киімдерді жатқызамыз. Біз бүгін олардың
әрқайсысына жекелеп тоқталамыз.
Тақия - сәтен, шұға сияқты матадан кестелеп
тігілген баскиім. Тақияның үлгілері көп: үкілі, оқалы, шошақ төбе,
тікше, қатипа, т. б.
Қалпақ - ақ киізден қалың матадан тігілген,
биік төбелі баскиім. Төбесі шошақ биіктеу етегі кең келген бұл
баскиім күннің сәулесін, суық өткізбейді, жауын-шашыннан пана сәнді
киім. Оны ақ киізден немесе қалың матадан
тігеді. Сәукеле - қызды ұзатқанда киетін аса қымбат,
бағалы, кәделі әрі әсем баскиім. Сәукеле баскиім ғана емес, қазақ
сән - салтанатының, салт - дәстүрінің, мәдениетімен шеберліктің
озық үлгісі. Кимешек - қазақ әйелдеріне тән. Кимешекті ақ
матадан, кейде жібек матадан тігіп, жиегін көмкеріп әшекейлеп
дайындайды. Салт бойынша әйелдер балалы болғаннан кейін
киеді. Ішік - әрі жылы, сәнді, сырт киім. Ішікті
еркектер де әйелдер де киеді. Ішікті әшекейлеп, ою, кестелеп,
зерлеп тігеді.
Шапан - қазақтың ең көп тараған, аса
қастерлі, кәделі сырт киімдерінің бірі. Тысы мен астарының арасына
жүн немесе мата салынып, шұға сияқты әдемі мықты матадан қапталып
тігіледі. Жейде - түймелігі жоқ ішкиім. Алдыңғы екі
өңірі өте ұзын, камзол тәрізді төменге салбырап тұрады. Жейде
қайырма жаға, тік жаға, қақпақ жағалы боп
бөлінеді.
|
Кимешекті ақ
матадан, кейде жібек матадан тігіп, жиегін көмкеріп әшекейлеп
дайындайды. Салт бойынша әйелдер балалы болғаннан кейін
киеді. Ішік - әрі жылы, сәнді, сырт киім. Ішікті
еркектер де әйелдер де киеді. Ішікті әшекейлеп, ою, кестелеп,
зерлеп тігеді.
Шапан - қазақтың ең көп тараған, аса
қастерлі, кәделі сырт киімдерінің бірі. Тысы мен астарының арасына
жүн немесе мата салынып, шұға сияқты әдемі мықты матадан қапталып
тігіледі. Жейде - түймелігі жоқ ішкиім. Алдыңғы екі
өңірі өте ұзын, камзол тәрізді төменге салбырап тұрады. Жейде
қайырма жаға, тік жаға, қақпақ жағалы боп
бөлінеді. Камзол - орны ерекше, әрі жылулық, сәндік
міндет атқаратын киім. Камзол астарлы, жеңсіз жеңіл жаздық киім.
Етектері мен жағалары тас, оқа, күміс тиындармен әшекейленген,
бойтұмар қадап, әртүрлі әткеншектер
ілген. Саптама етік - қонышы ұзын, киіз байпақпен
шалбардың балағын ішіне салып киетін етік. Оны ертеде қолдан
иленген көңнен адамның аяғы мен тізе буынын суықтан бейімдеп киіз
байпақтың сыртынан киген.
Мәсі - өкшесіз, жұмсақ, аяққа жеңіл тігілетін
қонышты аяқкиім. Мұны көп жерлерде іш байпақ, іш етік, былғары
байпақ, көзел, жұмсақ былғарыдан
тігіледі.
|
Слайд
|