Ұлттық Құндылықтар «Қолөнер Бұйымдары»

Баяндама

Тақырыбы: Ұлттық Құндылықтар «Қолөнер Бұйымдары»

Шымкент қ 2025 ж

Жоспар

Кіріспе

Негізгі бөлім

I ТАРАУ БАЛАБАҚШАДА ҰЛТТЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚТАРДЫ ДӘРІПТЕУ

1.1 Ұлттық қолөнердің маңызы

1.2 Балабақшада қолөнерді үйретудің маңызы

1.3 Балабақшада қолданылатын екі тиімді әдіс

II ТАРАУ ҰЛТТЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚТАРДЫ ДӘРІПТЕУДІҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

2.1 Ұлттық қолөнерді үйретуде пәнаралық байланыс қалай жүзеге асады

2.2 Балабақшада ұлттық қолөнерді оқытуда қандай жаңашыл әдістер қолданылуда

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

КІРІСПЕ

Зерттеудің өзектілігі: қазақ халқының ұлттық құндылықтарының бірі – қолөнер. Ол ғасырлар бойы атадан балаға мұра болып, ұлт мәдениетінің ажырамас бөлігіне айналды. Балабақшада ұлттық қолөнер бұйымдарын үйрету балалардың танымдық, эстетикалық және шығармашылық қабілеттерін дамытуға үлкен үлес қосады. Бұл тақырып қазіргі таңда жас ұрпақтың ұлттық сана-сезімін қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Бүгінгі таңда жаһандану үдерісінде ұлттық мәдениетті сақтау – маңызды міндеттердің бірі. Қолөнер арқылы балалар ұлттық тарихпен, салт-дәстүрмен танысып, өз халқының мұрасын құрметтеуге үйренеді. Сондықтан балабақшада ұлттық қолөнерді үйрету өзекті мәселе болып отыр. Қазіргі мектепке дейінгі білім беру жүйесінде ұлттық құндылықтарға негізделген тәрбие беру мәселесіне жеткілікті көңіл бөлінбегендіктен, балалардың қазақ халқының мәдениеті мен дәстүрлеріне қызығушылығы төмендеуі мүмкін. Сонымен қатар, балалардың шығармашылық қабілеттерін, эстетикалық талғамын және ұсақ моторикасын дамытуда қолөнермен айналысудың маңызы зор. Осыған байланысты зерттеу жұмысы балабақшадағы ұлттық қолөнерді үйретудің тиімді жолдарын іздестіру арқылы балалардың ұлттық мәдениетке деген қызығушылығын арттыруды көздейді. Зерттеудің өзектілігін арттыратын негізгі факторлар: Ұлттық мәдениетті сақтау қажеттілігі. Жаһанданудың ықпалымен көптеген халықтардың дәстүрлері ұмытылып барады. Қазақтың қолөнері де осы үдерістен тыс қалмауы үшін оны өскелең ұрпаққа дәріптеу маңызды. Балаларға ұлттық тәрбие берудің маңыздылығы. Балабақшада ұлттық қолөнерді үйрету арқылы балалардың ұлттық сана-сезімі, патриоттық рухы қалыптасады. Шығармашылық қабілеттерді дамыту. Қолөнер арқылы балалардың ойлау қабілеті, эстетикалық көзқарасы, қолдың икемділігі мен қиялы дамиды. Дәстүрлі оқыту әдістерін заманауи технологиялармен біріктіру балалардың оқу процесіне деген қызығушылығын арттырады. Осылайша, ұлттық қолөнерді балабақшада үйретудің өзектілігі – балалардың ұлттық мәдениетке қызығушылығын ояту, олардың шығармашылық әлеуетін арттыру және ұлттық құндылықтарды сақтауға бағытталған жаңашыл әдістерді енгізуде жатыр.

Зерттеу нысаны :Балабақшадағы оқу-тәрбие үдерісі.

Зерттеу пәні: Балалардың ұлттық құндылықтарға деген қызығушылығын арттыруда қолөнерді үйрету әдістері.

Зерттеудің жаңашылдығы : Ұлттық қолөнерді үйрету барысында дәстүрлі әдістерді заманауи педагогикалық технологиялармен ұштастыру зерттеудің негізгі жаңашылдығы болып табылады. Балабақшада ұлттық құндылықтарды дәріптеу көбіне дәстүрлі оқыту әдістерімен шектеліп келді. Бұл зерттеуде оқытудың тиімділігін арттыру мақсатында интерактивті, ойын, жобалық және саралап оқыту әдістері жаңаша тәсілдермен қолданылды.

Зерттеудің мақсаты :Балабақшада ұлттық қолөнерді үйретудің тиімді әдістерін анықтап, оны оқу-тәрбие процесіне енгізу.

Зерттеудің міндеттері

• Ұлттық қолөнер бұйымдарының тәрбиелік маңызын анықтау;

• Балабақшада қолдануға болатын тиімді әдістерді қарастыру;

• Балалардың ұлттық мәдениетке деген қызығушылығын арттыру жолдарын көрсету.

Зерттеудің құрылымы: Зерттеу жұмысы кіріспеден, екі негізгі тараудан және қорытынды бөлімнен тұрады.

I ТАРАУ. БАЛАБАҚШАДА ҰЛТТЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚТАРДЫ ДӘРІПТЕУ

1.1 Ұлттық қолөнердің маңызы

Қазақ халқының ұлттық құндылықтары ғасырлар бойы қалыптасқан мәдени, рухани және тұрмыстық ерекшеліктердің жиынтығы болып табылады. Солардың ішінде қолөнер ерекше орын алады. Қолөнер – халқымыздың өмір салтымен тығыз байланысты өнер түрі, ол ата-бабаларымыздың тұрмыс-тіршілігін, дүниетанымын және эстетикалық талғамын көрсетеді. Балабақшада ұлттық құндылықтарды дәріптеу – бүлдіршіндердің патриоттық сезімін оятып, ұлттық мәдениетке деген қызығушылығын арттырудың маңызды жолы. Қолөнер тек әсемдік үшін ғана емес, тұрмыста кеңінен қолданылған өнер түрі болғандықтан, оны балабақшада үйретудің маңызы зор. Ерте жастан бастап ұлттық қолөнермен таныстыру арқылы балалардың эстетикалық талғамын қалыптастырып, олардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға болады. Сонымен қатар, бұл әдіс балалардың ұсақ моторикасын дамытып, олардың қиялын ұштайды. Ұлттық бұйымдарды жасау арқылы бүлдіршіндер еңбекқорлыққа, төзімділікке және ұқыптылыққа үйренеді. Балабақшада ұлттық құндылықтарды дәріптеу барысында педагогтар әртүрлі әдістер мен тәсілдерді қолданады. Солардың ішінде ең тиімділерінің бірі – практикалық шеберхана әдісі мен танымдық ойын әдісі. Бұл әдістер балаларға қызықты әрі түсінікті түрде ұлттық өнердің негіздерін меңгеруге мүмкіндік береді. Ұлттық қолөнер – халықтың материалдық және рухани мәдениетінің ажырамас бөлігі. Қазақ халқының қолөнері ғасырлар бойы қалыптасқан дәстүрлі білім мен тәжірибенің жиынтығы болып табылады. Ою-өрнек, кілем тоқу, зергерлік бұйымдар жасау, ағаш пен сүйекті ою, киіз басу сияқты өнер түрлері халқымыздың мәдени мұрасы ретінде сақталған. Қазақ халқының қолөнері көшпелі өмір салтымен тығыз байланысты болды. Зергерлік бұйымдар, киіз үйлерге қажетті бұйымдар, ат әбзелдері, тұрмыстық заттар барлығы қолөнер шеберлерінің туындылары еді. Сонымен қатар, қолөнер бұйымдары қазақ халқының дүниетанымын, табиғатқа деген көзқарасын бейнеледі. Мысалы, ою-өрнектердегі «қошқар мүйіз», «түйе табан», «сыңар өкше» сияқты бейнелер халықтың мал шаруашылығымен айналысқанын көрсетсе, «құс қанаты», «гүл», «жұлдыз» өрнектері табиғатпен үйлесімділікті білдіреді. Балабақшадағы тәрбие жұмысында ұлттық қолөнерді дәріптеу – балалардың туған жеріне, халқына деген сүйіспеншілігін қалыптастырудың бірден-бір жолы. Оларды ұлттық құндылықтармен таныстыру арқылы мәдени мұраны болашақ ұрпаққа жеткізуге болады.

1.2 Балабақшада қолөнерді үйретудің маңызы

Балабақша жасындағы балалардың танымдық қабілеті жоғары болғандықтан, олар жаңа ақпаратты тез қабылдайды және үйренген нәрселерін оңай меңгереді. Сол себепті, осы жаста ұлттық қолөнермен таныстыру олардың ұлттық сана-сезімінің қалыптасуына оң ықпал етеді. Қолөнермен айналысу балаларға бірнеше бағытта пайдасын тигізеді: Балалар әртүрлі материалдармен жұмыс жасау арқылы олардың қасиеттерін зерттейді, бұйымдардың жасалу жолдарын меңгереді. Ұсақ моторикасын жетілдіреді. Қағазды қию, мүсіндеу, жіппен жұмыс істеу арқылы саусақтарының қозғалысы жетіліп, жазу дағдысына дайындық жүреді. Шығармашылық ойлау қабілетін дамытады. Балалар қолөнер арқылы өз қиялдарын іске асырып, ерекше әрі әдемі бұйымдар жасайды. Ұлттық мәдениетке құрмет қалыптастырады. Олар қазақ халқының салт-дәстүрімен, ұлттық нақыштағы бұйымдарымен танысып, өз халқының мәдени мұрасына деген қызығушылығын арттырады. Ұлттық қолөнерді балабақшада үйретудің тағы бір маңызы – балалардың эстетикалық талғамын дамыту. Қазақ халқының қолөнер бұйымдары әсемдігімен, үйлесімділігімен ерекшеленеді. Ою-өрнек арқылы бұйымдар әдемі көрініп қана қоймай, олардың өзіндік мағынасы да болады. Сондықтан, балаларды ұлттық ою-өрнектермен, олардың қолданылуымен таныстыру – тәрбиелік маңызы жоғары іс.

1.3 Балабақшада қолданылатын екі тиімді әдіс

«Шебер қолдар» практикалық шеберхана әдісі – балаларды ұлттық қолөнердің қыр-сырымен таныстырудың ең тиімді жолдарының бірі. Бұл әдіс арқылы бүлдіршіндер өз қолдарымен ұлттық нақыштағы бұйымдар жасап, шығармашылық қабілеттерін дамытады.

Қолдану тәсілі:

• Балаларға ұлттық бұйымдардың суреттері немесе үлгілері көрсетіледі.

• Оларға қажетті материалдар (қағаз, мата, киіз, саз, жіп, моншақ) беріледі.

• Педагогтың көмегімен балалар ұлттық бұйымдарды жасап көреді (саздан сырға жасау, киізден өрнек жасау, қағаздан ою қию, балшықтан ыдыс жасау).

• Әр бала өз бұйымын таныстырып, оны жасаудың жолдарын түсіндіреді.

Бұл әдістің тиімділігі:

• Балалардың қол моторикасын жақсартады.

• Шығармашылық қабілеттерін арттырады.

- Ұлттық мәдениетке деген қызығушылығын күшейтеді.

«Сиқырлы сандық» - Бұл әдіс ұлттық қолөнерді ойын арқылы меңгеруге бағытталған.

Қолдану тәсілі:

• Сандықтың ішіне ұлттық қолөнер бұйымдары салынады (кілемнің кішкентай бөлігі, сырға, білезік, қамшы, қасық, домбыра).

• Балалар сандықтан бір затты алып, оның не екенін, қандай материалдан жасалғанын айтып беруге тырысады.

• Педагог әр бұйымның тарихын, оның маңызын түсіндіреді.

Бұл әдістің тиімділігі:

• Балалардың ұлттық қолөнер бұйымдары туралы білімін арттырады.

• Танымдық қабілеттерін дамытады.

• Балаларға өз ойын ашық жеткізуге көмектеседі.

II ТАРАУ. ҰЛТТЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚТАРДЫ ДӘРІПТЕУДІҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

2.1 Пәнаралық байланысы

Ұлттық құндылықтарды дәріптеу – мектепке дейінгі тәрбие мен білім беру жүйесінің маңызды бағыттарының бірі. Балабақшадағы білім беру процесінде қолөнерді оқыту балалардың ұлттық мәдениетке қызығушылығын оятуға, шығармашылық қабілеттерін дамытуға және олардың ой-өрісін кеңейтуге ықпал етеді. Қолөнер – бұл тек әдемі бұйымдарды жасау ғана емес, сонымен қатар ұлттық мұраны сақтап, оны болашақ ұрпаққа жеткізудің бір жолы. Балабақшадағы тәрбие мен оқыту жұмыстары балалардың жас ерекшеліктеріне сәйкес жүргізілуі керек. Ұлттық құндылықтарды дәріптеу барысында педагогтар пәнаралық байланысқа ерекше назар аударып, әртүрлі пәндермен интеграцияланған әдістерді қолдану арқылы оқытуды қызықты әрі тиімді ете алады. Сонымен қатар, педагогикалық жаңашылдықтар мен заманауи технологияларды қолдану – бүгінгі білім беру жүйесінің басты талаптарының бірі.Ұлттық қолөнерді оқыту үдерісі тек бейнелеу өнері немесе еңбекке баулу пәндерімен ғана шектелмейді. Бұл тақырыпты басқа да оқу салаларымен байланыстыруға болады, бұл балалардың танымдық қабілеттерін арттыруға көмектеседі. Өнер мен бейнелеу пәнімен байланысы. Балалар ұлттық бұйымдарды суреттеу, олардың пішіндерін қағаз бетіне түсіру арқылы бейнелеу өнеріне деген қызығушылығын дамытады. Олар түрлі-түсті бояулармен, саздан немесе киіз, жүн, қағаз сияқты материалдармен жұмыс жасап, ұлттық нақыштағы заттарды, зергерлік бұйымдарды жасауға үйренеді. Тіл дамыту пәнімен байланысы. Балаларға ұлттық қолөнер бұйымдарының атауларын үйретіп, олар туралы шағын әңгіме құрату арқылы олардың сөздік қорын байытуға болады. Мысалы, «Қазақтың қолөнері» тақырыбында балаларға кілем, сандық, қымыздық, зергерлік бұйымдар, ер-тоқым, домбыра сияқты заттардың атын үйретіп, олардың ерекшеліктерін сипаттау тапсырмасын беруге болады.

Дүниетану пәнімен байланысы

Қазақ халқының дәстүрлі қолөнерінің табиғи материалдармен тығыз байланысы бар. Балаларға теріден, ағаштан, металдан, жүннен жасалатын бұйымдар туралы ақпарат беріп, олардың жасалу жолдарын түсіндіру арқылы оларды қоршаған орта туралы біліммен қамтамасыз етуге болады. Математика пәнімен байланысы. Қолөнер жасауда симметрия, геометриялық пішіндер және өлшемдерді есептеу дағдылары қажет. Мысалы, ою-өрнек, әшекей бұйымдар жасағанда белгілі бір элементтердің бірдей орналасуын есептеу немесе өрнектерді қайталау арқылы балалардың логикалық ойлау қабілетін дамытуға болады.

Музыка пәнімен байланысы- Балаларға домбыра, қобыз сияқты музыкалық аспаптарды көрсетіп, олардың жасалу жолдары мен ұлттық мәдениеттегі орнын түсіндіруге болады. Сонымен қатар, ою-өрнектер мен музыкалық әуеннің арасындағы үйлесімділікті талқылау қызықты болмақ. Ұлттық қолөнерді оқыту кезінде осы пәнаралық байланыстарды орынды пайдалану балалардың жан-жақты дамуына ықпал етеді. Бұл олардың тек қолөнермен ғана емес, басқа да білім салаларымен байланыста дамуына мүмкіндік береді.

2.2 Педагогикалық жаңашылдығы

Қазіргі білім беру жүйесінде дәстүрлі оқыту әдістерімен қатар, жаңашыл педагогикалық тәсілдер кеңінен қолданылуда. Ұлттық қолөнерді оқыту барысында да заманауи әдістерді пайдалану оқыту процесін қызықты әрі тиімді етеді. Ойын әдісі балалар ақпаратты ойын арқылы тез қабылдайды. Сондықтан қолөнерді үйрету барысында ойын технологияларын қолдану өте маңызды. Мысалы, «Қолөнер шеберханасы» ойынында балалар әртүрлі материалдардан өз бетінше ұлттық бұйым жасап, оны топтастары алдында таныстырады. Интерактивті әдістер интерактивті тақталар, мультимедиялық презентациялар, виртуалды экскурсиялар арқылы балаларға ұлттық қолөнер туралы түсінік беруге болады. Мысалы, қазақтың қолөнер шеберлері туралы қысқа бейнероликтер көрсету олардың қызығушылығын арттырады. Жобалық әдіс балалар белгілі бір жоба аясында ұлттық бұйым жасауға қатысады.

«Менің ұлттық бұйымым» жобасы аясында әр бала белгілі бір қолөнер туындысын жасап, оның жасалу жолын түсіндіріп, топ алдында қорғауы керек. Бұл әдіс олардың ізденімпаздығын, шығармашылық ойлау қабілетін және жауапкершілігін арттырады.

Шеберлік сабақтары қолөнер шеберлерін шақырып, балаларға ұлттық бұйым жасаудың қыр-сырын көрсету – олардың осы өнерге деген қызығушылығын арттырады. Балалар киіз басу, кілем тоқу, зергерлік бұйым жасау сияқты процестерді өз көздерімен көріп, қолмен жасап үйренеді. Саралап оқыту әдісі балалардың қабілеттеріне қарай тапсырмаларды қиындық деңгейіне сәйкес беру олардың өзіне деген сенімділігін арттырады. Мысалы, кейбір балалар тек дайын үлгілерден зергерлік бұйымдар жасаса, басқалары өз бетінше жаңа үлгілер ойлап тауып, қиындау тапсырмаларды орындай алады. Этнопедагогика әдісі қазақтың дәстүрлі тәрбиесі мен этнопедагогикасын қолдана отырып, балаларға ұлттық құндылықтардың маңызын түсіндіру қажет. Бұл үшін ұлттық ертегілер, аңыздар, мақал-мәтелдер, батырлар жыры кеңінен пайдаланылуы тиіс.

Диаграмма бойынша : Ұлттық қолөнерді оқыту әдістерінің тиімділігін бағалайтын мониторинг нәтижелері дөңгелек диаграммада көрсетілді. Талдау нәтижесінде келесі қорытындылар жасалды: Ең тиімді әдістер – "Шеберлік сабақтары" (95%) және "Интерактивті әдістер" (90%). Бұл әдістер балалардың белсенді қатысуын қамтамасыз етіп, оларға ұлттық қолөнерді тәжірибе жүзінде үйренуге мүмкіндік береді. Әсіресе, шеберлік сабақтарында балалар ұлттық бұйымдарды өз қолымен жасап көретіндіктен, олардың қызығушылығы артады. "Ойын әдісі" (85%) де жоғары нәтиже көрсетті. Балалар ойын арқылы ақпаратты тез меңгереді, сондықтан бұл әдісті қолөнерді үйретуде жиі қолдану қажет. "Жобалық әдіс" (80%) орташа нәтиже көрсетті. Бұл әдіс балалардың шығармашылық қабілетін дамытқанымен, көп уақыт пен мұқият дайындықты талап етеді. Балалардың өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын жетілдіру үшін оны жетілдіру қажет. "Этнопедагогика әдісі" (88%) жақсы нәтиже көрсетті. Балаларға ұлттық аңыздар, мақал-мәтелдер мен ертегілер арқылы қолөнерді түсіндіру тиімді болғанымен, кейбір балаларға бұл әдісті қабылдау қиындау болды. "Саралап оқыту әдісі" (75%) ең төмен нәтиже көрсетті. Бұл әдісті қолдану барысында кейбір балалар тапсырманы қиын деп қабылдаса, басқалары жеңіл деп санады. Оны әр баланың деңгейіне қарай бейімдеу қажет.

Білім: Қазақ халқының ұлттық қолөнерінің түрлері туралы түсінік алды.

Дағды: Топпен жұмыс істеу, өз ойын жеткізу, жасаған жұмыстарын таныстыру дағдылары дамыды.

Құндылықтар:Ұлттық мәдениетке құрмет – балалар ата-бабамыздан қалған қолөнер дәстүрлерінің маңыздылығын түсініп, оларды сақтауға деген ықыласын арттырды.

ҚОРЫТЫНДЫ

Балабақшада ұлттық құндылықтарды, соның ішінде қолөнер бұйымдарын үйрету – балалардың рухани-мәдени дамуына, шығармашылық қабілеттерінің жетілуіне және ұлттық сана-сезімінің қалыптасуына ықпал ететін маңызды тәрбие құралы. Жүргізілген зерттеу мен мониторинг нәтижелері ұлттық қолөнерді оқыту барысында қолданылған әдістердің тиімділігін көрсетіп, олардың балалардың білім, дағды және құндылықтар жүйесін қалыптастырудағы рөлін айқындады. Зерттеу барысында «Шеберлік сабақтары», «Интерактивті әдістер» және «Ойын әдісі» ең жоғары тиімділікке ие әдістер екені анықталды. Шеберлік сабақтары балалардың ұлттық бұйымдарды өз қолымен жасап көруіне мүмкіндік берсе, интерактивті әдістер олардың танымдық қызығушылығын арттырды. Ойын әдісі арқылы ұлттық қолөнер туралы ақпаратты жеңіл әрі қызықты түрде меңгеруге жағдай жасалды. Сонымен қатар, «Жобалық әдіс» мен «Этнопедагогика әдісі» де жақсы нәтиже көрсетті, алайда оларды балалардың жас ерекшеліктеріне қарай бейімдеу қажет. «Саралап оқыту әдісі» басқа әдістермен салыстырғанда төмен нәтиже көрсетті, себебі ол әр баланың деңгейіне қарай икемдеуді қажет етеді. Жүргізілген мониторинг негізінде балаларда ұлттық қолөнерге деген қызығушылық пен шығармашылық қабілеттерінің артқаны байқалды. Олар ұлттық бұйымдардың түрлерін танып, олардың мағынасын түсіне бастады. Балалардың ұсақ моторикасы жақсарды, шығармашылық дағдылары дамыды, топпен жұмыс істеу қабілеті қалыптасты. Сонымен қатар, олар өз қолдарымен жасаған бұйымдарын мақтан тұтып, ұлттық мәдениетті құрметтеуге үйренді. Оқытудың нәтижесінде балаларда келесі құндылықтар қалыптасты: ұлттық мәдениетке құрмет, шығармашылық және еңбекқорлық, ұқыптылық пен жауапкершілік, қазақ халқының дәстүрлеріне қызығушылық, командалық жұмыс пен достық қарым-қатынас. Бұл құндылықтар олардың болашақ өмірінде, әсіресе ұлттық сана-сезімінің қалыптасуында маңызды рөл атқарады. Жалпы, ұлттық қолөнерді үйрету – тек белгілі бір техникаларды меңгерту ғана емес, сонымен қатар балалардың рухани-адамгершілік дамуына ықпал ететін маңызды құрал. Балабақшада ұлттық қолөнер элементтерін көбірек енгізу, заманауи педагогикалық әдістермен үйлестіру және балалардың қызығушылығын арттыратын интерактивті тәсілдерді қолдану – болашақ ұрпақтың ұлттық мәдениетке деген құрметін нығайтуға көмектеседі.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Әбдуәлиева Ш. Қазақ қолөнері: дәстүр және жаңашылдық. – Алматы: Раритет, 2015.

2. Арын Е. Қазақ мәдениетінің тарихы. – Астана: Фолиант, 2018.

Байжігітов Б. Ұлттық тәрбие негіздері. – Алматы: Атамұра, 2017.

3. Бекжанова А. Қазақ халқының сәндік-қолданбалы өнері. – Алматы: Қазақ университеті, 2020.

4. Дүйсенов С. Балабақшада этнопедагогиканы қолдану. – Шымкент: Ғылым, 2016.

5. Жұмабаева Г. Мектепке дейінгі білім беру жүйесіндегі ұлттық тәрбие. – Алматы: Білім, 2019.

6. Исмаилова М. Қазақтың дәстүрлі қолөнері: әдістемелік құрал. – Астана: Ұлт баспасы, 2021.

7. Қалиева А. Балалардың шығармашылық қабілетін дамыту әдістері. – Алматы: Мектеп, 2018.

8. Құдайбергенова Д. Интерактивті оқыту әдістері. – Алматы: Нұр-принт, 2020.

9. Мұқанов С. Қазақ халқының этнографиясы. – Алматы: Ғылым, 2015.

10. Нұрманова Ж. Балабақшадағы ойын технологиялары. – Астана: Фолиант, 2021.

11.Оразаева М. Қазақ қолөнері және оның тәрбиелік мәні. – Алматы: Санат, 2017.

12. Сәрсенбаева Қ. Балаларды ұлттық мәдениетке баулу. – Алматы: Білім, 2019.

13. Сәтбаева А. Қазақтың ұлттық киімдері мен өрнектері. – Астана: Фолиант, 2016.

14. Тұрсынова Р. Балалардың көркемдік талғамын дамыту. – Алматы: Ана тілі, 2020.

15. Уәлиханова Г. Этнопедагогика негіздері. – Алматы: Мектеп, 2018.

16. Хасанова А. Қазақ халқының дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары. – Шымкент: Кітап баспасы, 2019.

17. Шалғынбаева Б. Ұлттық ойындар арқылы тәрбиелеу. – Астана: Раритет, 2020