Ренессанс дәуірі: Өнер мен мәдениеттің қайта
өрлеуі
Ренессанс
(фр. Renaissance
– қайта өрлеу) – XIV-XVII ғасырлар
аралығында Еуропадағы мәдени және интеллектуалдық қозғалыс. Бұл
кезең ортағасырлық әлем көзқарасынан алшақтап, антикалық дәуірдің
өнері мен ғылымына қайта оралумен ерекшеленеді. Ренессанс адамзат
тарихында прогресс пен жаңа идеялардың қайнар көзі ретінде маңызды
рөл атқарады. Өнер, ғылым, философия, әдебиет және сәулет
салаларындағы жетістіктер бұл дәуірді өркениеттің жаңа белесіне
шығарды.
Ренессанс Италияның Флоренция қаласынан
бастау алды. Бұл аймақ сауда мен өнердің орталығы ретінде дамыды.
Ең бірінші кезекте, Ренессанс адамзаттың интеллектуалдық және
шығармашылық қабілеттерін қайта бағалауды мақсат етті. Дәуірдің
негізгі идеясы –
гуманизм, яғни адамның ойлау
қабілетін, шығармашылығын және өмірін
дәріптеу.
Ренессанс өнерінің ең басты ерекшелігі –
реализм мен пропорцияны қолдану. Суретшілер табиғатты зерттеп, адам
денесін шынайы бейнелеуге тырысты. Леонардо да Винчи, Микеланджело,
Рафаэль секілді шеберлердің еңбектері сол кезеңнің шыңы болды.
Мысалы, Леонардоның «Мона Лиза» туындысы мен Микеланджелоның
«Давид» мүсіні – өнердің жаңа деңгейге көтерілгенінің
дәлелі.
Ренессанс ғылымға да ерекше ықпал етті.
Николай Коперник пен Галилео Галилей Жердің ғарыштағы орны туралы
жаңа теориялар ұсынды. Леонардо да Винчи өз заманынан озып,
инженерлік жобалар мен адам анатомиясын зерттеуге үлкен үлес
қосты. Ғылым саласында Ренессанс дәуірі жаңашыл
идеялардың негізін қалады. Николай Коперник
«Гелиоцентрлік
жүйені» ұсынып, Жердің Күнді айналатынын дәлелдеді.
Галилео Галилей телескопты жетілдіріп, ғарышты зерттеді. Леонардо
да Винчи инженерлік жобаларымен қатар, адам анатомиясын зерттеп,
көптеген ғылыми суреттер қалдырды. Бұл кезеңдегі ғылымның негізгі
ерекшелігі – экспериментке және бақылауға негізделген әдістердің
дамуы.
Әдебиетте Данте, Петрарка және Боккаччо
секілді тұлғалар орта ғасырлық діни догмалардан алшақтап, адамның
ішкі сезімдері мен өмір сүру философиясын зерттеуге көшті.
Философияда гуманизм ұстанымдары Пико делла Мирандола мен Эразм
Роттердамский еңбектерінде көрініс
тапты.
Архитектурада ежелгі Рим мен Грекия стилі қайта
жаңғырды. Брунеллескидің Флоренциядағы күмбезі
және Леон Баттиста Альбертидің жобалары симметрия
мен тепе-теңдікті дәріптеді. Бұдан бөлек, Ренессанс инженериясының
жетістігі ретінде қалалардың инфрақұрылымы мен қорғаныс жүйелері
дамыды.
Ренессанс дәуірінде католик шіркеуіне деген сын
күшейді. Бұл шіркеуді қайта қалыптастыруға деген талаптарды
туындатты. Мартин Лютер 1517 жылы «95 тезисін»
жариялап, Реформацияның басталуына жол ашты. Бұл
діни революция адамдардың дін мен сенімге деген көзқарасын
өзгертті.
Қорытындылай келе, біз
Қайта Өрлеу дәуірінің ғылым саласына, мәдениетке, тарихқа жалпы
әдебиетке және т.б. өте зор әсерін
тигізді.
Ренессанс дәуірі – адамзат тарихындағы ең
жарқын кезеңдердің бірі. Ол Еуропаның мәдениеті мен ғылымын жаңа
деңгейге көтеріп, қазіргі заманның негізін қалады. Бұл дәуірден біз
өзімізге шығармашылықтың шексіз екенін, білім мен өнерді дәріптеу
арқылы үлкен жетістіктерге жетуге болатынын үйренеміз. Ренессанс
бізге өмірдің барлық саласында жаңашылдық пен прогреске ұмтылу
қажет екенін еске
салады.
Орындаған: Әл-Фараби атындағы
Қазақ ұлттық университеті
“Философия және
Саясаттану” факультеті
“Дінтану және
Мәдениеттану” кафедрасы
“ Мәдениеттану” мамандығы
2 курс студенті Қайнар Мадина
Жетекшісі: Аликбаева
Маржан
#farabi.univery
#ФилософияжәнеСаясаттану
#Казну
