“ҚР ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ”
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ “ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ УНИВЕРСИТЕТІ” КЕАҚ

Тақырыбы:
V-VIII ғасырдағы феодалдық
тарихнама

Орындаған:Сырымұлы М.
Тобы:И-001
Тексерген:Кариева Т.

Семей қаласы
2023-2024 оқу жылы

V-VIII ҒАСЫРЛАРДАҒЫ
ФЕОДАЛДЫҚ
ТАРИХНАМА.
Жылнама және шежіре

Жылнама - оқиғалардың
болған
жылы,
күні
бойынша баяндайтын аса
маңызды жазба деректер.

Жылнама
Ерте
заманда
абыздар,
тарихшылар, дін қызметкерлері,
патша хатшылары жыл ішінде
болған елеулі тарихи оқиғалар мен
тарихи құбылыстарды рет-ретімен
тіркеп, кітапқа жазып отырған.

Жылнама
Жылнамалар жазу дәстүрі
ежелгі
Мысыр,
Үндістан,
Қытай, Иран, Арабия, тағы
басқа елдерден басталған.

Жылнама
Ертедегі
жылнамашылар,
көбінесе,
патшалардың
іс-әрекеттерін
дәріптеп,
солардың беделі мен үстемдігін нығайтуды
көздеген. Қазақстан тарихына байланысты
Жылнамалар, негізінен, парсы және түркі
тілдерінде жазылған.

Жылнама
Бұлардың көрнектілері "Шайбанинама",
"Тарихи
Әбілхайырхани",
"Тарих-иРашиди", "Бабырнама", "Шежіре - и турк",
тағы басқа. Бізге жеткен Жылнаманың
бірі - "Өткен уақыт хикаясы" ("Повесть
временных лет").

V-VIII ҒАСЫРЛАРДАҒЫ
ФЕОДАЛДЫҚ
ТАРИХНАМА.
Хронограф
Русьте
жылнамалармен
қатар,
дүниежүзілік тарихқа баса көңіл
бөлінген,
соның
негізінде
орыс
тарихының оқиғалары баяндалған
тарихи шығармалар – хронографтар
да тараған.

Хронограф
Русьтің
тарихын
дүниежүзілік
тарих
қойнауында
түсіндіруге
ұмтылуышлық «Бағзы замандар
хикаясының» авторы Несторда да
болған.

Хронограф
Дүниежүзілік
тарих
туралы
мәліметтер
византиялық
хронографтар
–
Георгий
Амартола,
Иоан
Малалы,
Георгий
Синкеллалардың ХІ ғасырда аударма арқылы
белгілі болған еңбектерінен алынған.

Хронограф
Бізге жеткен ең көне хронограф ХVІ ғасырдың
басында (1512 жылы) жасалған. Хронографқа
деген қызығушылық, әсіресе, ХVІ – ХVІІ
ғасырда
артты.
Жылнамалық
жинақтар
хронологиялық
кіріспелермен
басталатын
болды, ал хронографтардан алынған көлемді
көшірмелер жылнамалар құрамына енгізілген.

Хронограф
ХVІІ ғасырда – ХVІІІ ғасырдың басында
хронограф одан әрі кеңінен тараған. Сол
кезден бастап 150-ден астам тізім
сақталған.
Хронографтардың
жаңа
редакцияларын жасау ХVІІІ ғасырдың
ортасына дейін жалғасқан.

V-VIII ҒАСЫРЛАРДАҒЫ
ФЕОДАЛДЫҚ
ТАРИХНАМА.
Ғибадатханалардың
шығу тарихы
Грек
ғибадаттары
қасиетті
архитектураның Батыс идеалы болып
табылады:
бозғылт,
батыл,
бірақ
қарапайым
құрылым,
оқшауланған
төбесінде тұрып, шыңдалған шатырдың
шатыры мен жоғары биіктік бағаналары
бар.

Ғибадатхана
Бірақ грек шіркеуі грек сәулетінің
паналағындағы
алғашқы
немесе
жалғыз діни ғимараттар емес еді және
біздің тамаша тамаша оқшаулау грек
үлгісімен емес, бүгінгі шындыққа
негізделген.

Ғибадатхана
Ғибадатханалар әртүрлі формада, мөлшерде
және орындарда пайда болды. Қалалық
жерлерде орналасқан, олар елді мекендерге
қызмет көрсетіп, нарықтық орынға (агораға)
немесе қалалардың цитадель қорғанына
(немесе акрополасына) жақын орналасқан.

Ғибадатхана
Грек ғибадатханалары (гректердің наносы)
грекше қасиетті құрылымы болып табылады,
бірақ
бұл
грек
шынайылығымен
емес,
сақтаудың функциясы.Грек қауымдастығының
әрдайым қасиетті орындары мен алтарясы
болған, ғибадатхана міндетті емес қосымша
болып табылады.

Ғибадатхана
Храмдар Құдайдың табыну бейнелері
үшін баспана болды, және кейбір
храмдардың ар жағында Құдайдың үлкен
мүсіні тұрды немесе адамдарға қарсы
тұрған таққа отырды. Ерте мүсіндер
шағын және ағаш болды;

V-VIII ҒАСЫРЛАРДАҒЫ
ФЕОДАЛДЫҚ
ТАРИХНАМА.
1110 ЖЫЛЫ
Шайбанинама", "Тарихи Әбілхайырхани",
"Тарих- и-Рашиди", "Бабырнама", "Шежіре и
турк",
тағы
басқа.
Бізге
жеткен
Жылнаманың бірі - "Өткен уақыт хикаясы"
("Повесть временных лет") атты хикаялар
жазылды

XII ҒАСЫР
Константин Манассидің
жылнамасы белгілі болды.

XV ҒАСЫР
Иоанна Зонардың жылнамасы
белгілі болды.

1512 ЖЫЛЫ

Ең көне хронограф жасалған.

1602 ЖЫЛЫ
Қазақ тарихы үшін Қадырғали би
Қосымұлының "Жылнамалар
жинағы” жазылды

V-VIII ҒАСЫРЛАРДАҒЫ
ФЕОДАЛДЫҚ
ТАРИХНАМА.
1834 ЖЫЛЫ
Жылнамаларды
жүйелі
түрде
жариялауды жолға қою Петербургте
құрылған Археографиялық
комиссия болды.

1841 ЖЫЛЫ
Новгород жылнамасының үш томы
жарыққа шықты

1843 ЖЫЛЫ
Ипатьев жылнамасының екі
томы жарық көрді.

1846 ЖЫЛЫ
Лаврентьев жылнамасының бір томы
жарық көрді.

1954 ЖЫЛЫ
“Жылнамалар
жинағының” көшірмесі
жазылды

Назарларыңызға рахмет!