Оқу-тәрбие үдерісіндегі педагог-ұйымдастырушының рөлі

Оқу-тәрбие үдерісіндегі педагог-ұйымдастырушының рөлі

Жуманова Женискуль Тугелбаевна, Алматы қаласы Білім басқармасының «Әлеуметтік мекемелердің түлектерін бейімдеу және қолдау орталығы  «Жастар үйі» КММ педагог-ұйымдастырушысы

Әрбір тәрбиенің мақсаты қоғамдық өмірдің ең жақсы идеалдарында, ақиқат,

жақсылық пен сұлулық идеалдарында жеке тұлғаның іс-әрекетін құру болуы керек.

В. М. Бехтерев

Мектептегі оқу және тәрбие процесінің құрылымы мен әдістерін жақсарту, мектептен тыс іс-шараларды ұйымдастыру, білім алушылар үшін бос уақытты қамтамасыз ету, мұның бәрі педагогтардың, оның ішінде педагог-ұйымдастырушының міндеттеріне жатады.

Педагог-ұйымдастырушы лауазымы көптеген функцияларды қамтиды. Тәрбие процесі, оқушылармен бос уақыт жұмысы. Педагог-ұйымдастырушы педагогикалық ұжымның бір бөлігі болып табылады және педагогикалық білімі бар.

Ұйымдастырушы мұғалімнің міндеті – тәрбиеленушілер өздерінің таланттарын көрсететін, белсенді әлеуметтік өмір сүретін, өздерін жүзеге асыратын, сабақтан тыс жұмыстармен айналысатын тәрбие процесін құру. Сондай-ақ, педагог-ұйымдастырушы мектептің мәдени демалысын қамтамасыз етеді.

Ұйымдастырушы педагог - жеке тұлғаның талантын, ақыл-ой мен дене қабілеттерін дамытуға, жалпы мәдениетін қалыптастыруға ықпал ететін білікті педагог. Клубтар, үйірмелер, секциялар, әуесқой бірлестіктердің жұмысын, балалар мен ересектердің сан алуан бірлескен қызметін, балалармен және жасөспірімдермен жеке жұмыс жүргізуді ұйымдастырады.

Ұйымдастырушы мұғалімнің функцияларына мыналар жатады:

• оқушылар мәдениетін дамыту;

• тәрбие – бос уақыт қызметімен жұмыс;

• балалар бірлестіктерін құру;

• ұйымдастырушылық қызмет, іс-шаралар құру;

• сценарийлер, әдістемелік жұмыстар жасау.

Бос уақытты өткізу, бұл қазіргі жастарда сирек кездесетін нәрсе. Мектептің міндеті – пәндерді оқыту және аттестат беру ғана емес, сонымен қатар балаларды сабақтан тыс жұмыстарға тарту. Ол үшін әр түрлі бағыттар бойынша әр түрлі үйірмелер бар: спорт, вокал, хореография, актерлік шеберлік және т.б. ұйымдастырушы мұғалім әрдайым талантты балаларды біліп, оларды іс-шараларға тартуы керек, мысалы, концертте бала өзінің талантын көрсете алады. Сонымен қатар, педагог-ұйымдастырушы әр оқушының талантын шыңдауы керек. Оқуда мықты емес балалар бар, бірақ олардың күшті актерлік жақтары, өнер көрсетуге деген ұмтылысы болады. Осындай оқушыларды тарту арқылы олардың тағдырына шығармашылықпен байланысты мамандыққа қызығушылық жасата алады. Көптеген оқушылар сабақтан тыс жұмыста жоғары жетістікке жете алады, сертификаттар мен грамоталар түріндегі нәтижелері болашақта орта және жоғары оқу орындарына грантпен түсуді қамтамасыз ете алады.

Қазіргі мектеп оқушыларын шы,армашылыққа тартуға арналған іс-шаралар әрқашан да өзекті. Заманауи музыканы, заманауи мультфильмдер мен кино кейіпкерлерін пайдалану, оқушылардың өздері үшін нөмір жасауға, бейне экранды пайдалануға мүмкіндік береді. Мұндай бос уақытты құру да педагог-ұйымдастырушының міндетіне кіреді.

Сонымен, тәрбие процесінің бір бөлігі - педагог-ұйымдастырушының жұмысы болып табылады. Мектептен тыс қызмет бастамашылық, ерікті негізде, мәдени ағарту қағидаты бойынша өтеді, қоғамдық маңызы бар және жас санатына байланысты жүреді. Ұйымдастырушы мұғалімнің функцияларын, жұмыс ерекшеліктерін және лауазымдық міндеттерін зерттей отырып, бұл лауазым баланың жеке басын қалыптастырудың маңызды құрамдас бөлігі болып табылады деген қорытынды жасауға болады.

Мамандық оңай емес, алайда қызықты. Қызмет түрлерінің үнемі өзгеріп отыруы ұйымдастырушы педагогтың барлық талантын жүзеге асыруға мүмкіндік береді.  Бұл жауапты жұмыстарға мыналар жатады:

- балалардың қатысуымен спорттық іс-шаралар, концерттер және экскурсиялар сияқты шараларды жоспарлау және өткізу;

- іс-шаралар және оларға дайындық кезінде балаларға қарау.

- үйірме сабақтарын немесе секцияларын жүргізу.

Осы саланың маманы балалармен командада жұмыс істей білуі керек, өзін-өзі ұйымдастыру және өздіген білім алу қабілетіне ие болуы тиіс, шығармашыл, белсенді болуы керек және балаларды жақсы көруі міндетті.

Л. Н. Толстой «Егер мұғалім жұмысын тек жақсы көрсе, ол жақсы мұғалім болады. Егер мұғалімде оқушыға деген әкесі, анасы сияқты сүйіспеншілігі болса, онда ол барлық кітаптарды оқыған білімді, бірақ өз ісіне де, оқушыларға да сүйіспеншілігі жоқ мұғалімнен аанағұрлым жақсы болады. Егер мұғалім өз ісіне және оқушыларға деген сүйіспеншілікті біріктіре алса, ол Мінсіз мұғалім».

Жас маман әлеуметтік, жас ерекшелігі, психофизикалық және өзіндік қасиеттерін, оның ішінде білім алушылардың ерекше білім қажеттіліктерін ескере отырып, оқыту, тәрбиелеу және дамыту жұмыстарын жүзеге асыру қабілетінде тәжірибесінің болмауы сияқты қиындықтарға тап болуы мүмкін. Сондыұтан да, ұйымдастырушы педагогтың бойында мәдениет пен коммуникативтілік жоғары деңгейде болуы қажет. Оның міндеті - әр баланың бабын таба отырып, оны мектепке бейімдеу, оқыту процесі мен оның қажеттілігі туралы түсініктің негіздерін беру.

Мектепте балалармен әртүрлі мұғалімдер жұмыс жасайды және олардың көзқарастары әр түрлі болады. Әрине, балалар пәнді меңгерді ме, жоқ па, нені және қалай үйренеді – бұл мұғалімге байланысты болады, демек, олардың болашағы, одан әрі оқуы, кәсібі және қоғамдағы орны бізге тікелей байланысты.

Бұл оқушының шығармашылық қабілеттерін дамытуға жағдай жасай алатын, оқушылардың білімді шығармашылық тұрғыдан қабылдауға деген ұмтылысын дамыта алатын, оларды өз бетінше ойлауға үйрететін, материалды зерттеу барысында өздері үшін сұрақтарды дербес тұжырымдай алатын, олардың қажеттіліктерін толық жүзеге асыратын, пәндерді оқуға деген ынтасын арттыратын, олардың жеке бейімділігі мен дарындылығын ынталандыратын адам.

Қазіргі педагог үнемі шығармашылық ізденісте болып, сондай-ақ «оқушыларға не үйрету керек?» мәселесін кеңінен зерделеу керек. Қазіргі педагог өз ісіне және оқушыларға деген сүйіспеншілікті біріктіріп, балаларды оқытып қана қоймай, өз оқушыларынан үйренуге қабілетті болғанда жоғары нәтижеге қол жеткізеді.

Қазіргі педагог әр баланың жан дүниесіндегі ең жақсы қасиеттерді анықтап, балаларды алған білімдерінен қуаныш алуға ынталандыруы керек, осылайша мектепті бітіргеннен кейін олар қоғамдағы өз орнын нақты түсініп, оның игілігі үшін жұмыс істей алады және біздің қоғамның қазіргі және перспективалық міндеттерін шешуге қатысуға дайын болады. Педагогтің кәсібилігі оның кәсіби біліктілігімен, кәсіби өзін-өзі анықтауымен, өзін-өзі дамытуымен, яғни кәсіби қызметті орындау үшін қажетті қасиеттерді мақсатты түрде қалыптастыруымен сипатталады. Қазіргі шебер педагогтің айрықша белгілері – үнемі өзін-өзі жетілдіру, өзін-өзі сынау, эрудиция және жоғары еңбек мәдениеттілігі болып табылады.

Шеберлік көбінесе педагогтің баланы тәрбиелеуге үлкен тапқырлықпен және әдептілікпен келуіне байланысты, бұл баланың әлемін түсінуге, оған бір қадам жақындауға көмектеседі. Бірақ тағы да мұндай мәселені тек өз кәсібін жақсы көретін педагог шеше алады.